Nghiệp đoàn

Nghiệp đoàn (công đoàn, liên đoàn lao động) là: "một hiệp hội của những người làm công ăn lương có mục đích duy trì hay cải thiện các điều kiện thuê mướn họ" (Webb, 1920)
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiệp đoàn (Chương 11) Nghiệp đoàn (Labor Unions) George J. Borjas, 2005, Labor Economics, McGraw-Hill). (Bài báo cáo cho môn Kinh tế Lao động, Tháng 6/2007) 1 Nội dung  Nghiệp đoàn nhìn dưới gốc độ kinh tế học (economics of labor unions): – Lý thuyết; và – Bằng chứng thực nghiệm.  Liên hệ Việt Nam 2 Nghiệp đoàn là gì?  Nghiệp đoàn (công đoàn, liên đoàn lao động) là: 'một hiệp hội của những người làm công ăn lương có mục đích duy trì hay cải thiện các điều kiện thuê mướn họ' (Webb, 1920) 3 Mục tiêu của nghiệp đoàn  Cung cấp lợi ích dự phòng  Thương lượng tập thể  Giải quyết tranh chấp  Hoạt động chính trị 4 Phân tích nghiệp đoàn dưới gốc độ kinh tế học  Theo Farber (2001) có dưới gốc độ kinh tế học, nghiệp đoàn có thể phân tích thành 4 nhóm: 1. Nghiệp đoàn như là một chủ thể tìm kiếm tối đa độ thoả dụng (unions as maximizing agents) 2. Giải quyết tranh chấp: đình công và phân sử 3. Tác động lên tiền lương 4. Xác định tình trạng nghiệp đoàn của công nhân: nên hay không nên vào nghiệp đoàn. 5 Thị trường lao động cạnh tranh  MPLP = B hay R’(N) = B  Trong đó: – MPL: sản phẩm biên của lao động (δQ/δL) – P là mức giá của sản phẩm (giả sử cho trước - ngoại sinh) – B là tiền lương danh nghĩa.  MPLP = B là đường cầu của lao động 6 Nghiệp đoàn  Bây giời giả định nghiệp đoàn sẽ đại diện cho lao động. Với hai giả định: I. Nghiệp đoàn cũng có hàm hữu dụng (W là tiền lương khi có nghiệp đoàn) U=Nγ(W-B) I. Nghiệp đoàn sẽ là trung gian đàm phán giữa lao động và người sử dụng lao động 7 Quá trình đàm phán  Chủ đề của đàm phán – Mô hình đường cầu lao động (the labor-demand- curve model): nghiệp đoàn và doanh nghiệp đàm phán với nhau về tiền lương. – Mô hình đàm phán hiệu quả (the efficient bargain model): nghiệp đoàn và doanh nghiệp đàm phán với nhau cả về tiền lương lẫn số lao động làm việc.  Thế lực đàm phán thuộc về ai: nghiệp đoàn hay người sử dụng lao động. 8 Mô hình đường cầu lao động  Nếu nghiệp đoàn không có thế lực đàm phán: X sẽ là kết cục cuối cùng ( MPLP = B =W)  Nếu nghiệp đoàn có đầy đủ sức mạnh đàm phán Y (monopoly unions): Y sẽ là kết quả cuối cùng. X  Y cao hơn X bao nhiêu thì tuỳ thuộc vào độ co dãn giữa cầu lao động và tiền lương. 9 Mô hình đàm phán hiệu quả  П = R(N) – WxN. Khi đó tỷ lệ thay thế biên của đường đồng lợi nhuận (isoprofit curve):  Tỷ lệ thay thế biên của đường đẳng ích của nghiệp đoàn: 10 Cân bằng của mô hình  Phía nghiệp đoàn tối đa U và doanh nghiệp tối đa П khi  R’(N) = γB+(1-γ)W gọi là đường hợp đồng (contract curve) 11 Đồ thị W WZ WM UZ ПZ UM W* П1 MPLP П0 NZ NM N* N 12 Các tình huống  Nếu: γ = 0 thì nghiệp đoàn không quan tâm người lao động.  Nếu 1>γ>0 thì : – đường hợp đồng nằm bên phải đường cầu lao động – lao động và tiền lương có quan hệ nghịch biến  γ= 1 thì đường hợp đồng thẳng đứng (thoả ước hiệu quả cao  γ > 1 quan hệ giữa tiền lương và lao động là đồng biến. Nghiệp đoàn yêu cầu tăng lương thì cũng đạt đuợc kết quả tăng lao động. 13 Bằng chứng thực nghiệm  Tác động của nghiệp đoàn lên tiền lương: (15% ở Mỹ; 10% ở Anh, gần đây – Henry S. Faber, 1978; – Dertuozos và Pancavel, 1981; – MaCurdy và Pencavel, 1986; – Brown và Ashenfelter, 1986; – Abowb, 1989; – Arbacher, 1998 (Brazil: 13,5%) – Daniele et al, 2004 (Italy: nghiệp đoàn là nguyên nhân gây ra mất cân bằng thu nhập giữa các ngành)  Mô hình tác động của nghiệp đoàn lên số người làm việc: rất ít kết quả thực nghiệm về mối quan hệ này. 14 Một số kết quả gần đây 15 Vai trò của công đoàn Việt Nam  Công đoàn 'là tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn của giai cấp công nhân và của người lao động Việt Nam (gọi chung là người lao động) tự nguyện lập ...