Nghiệp gia truyền hay sự tích 'Ông ba bị'

Người đời thường nói “Quả đất tròn”, còn bà dì tôi thì bảo “Hóa ra cái nước mình cũng bé nhỉ!”. Với tôi, sự kiện gặp Tổng thống Mỹ Bill Clinton trên đường Lê Công Kiều, Sài Gòn cũng không bất ngờ bằng việc tôi gặp thằng cu Xo ở Vũng Tàu. Sự kiện ấy làm tôi nhớ lại một dây, một xốc những cái tên không đụng hàng. Thằng Xo là con anh Xò, cháu nội ông Đĩ Xọ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiệp gia truyền hay sự tích “Ông ba bị” Nghiệp gia truyền hay sự tích “Ông ba bị” TRUYỆN NGẮN CỦA HOÀNG ĐÌNH QUANGNgười đời thường nói “Quả đất tròn”, còn bà dì tôi thì bảo “Hóa ra cái nước mình cũngbé nhỉ!”. Với tôi, sự kiện gặp Tổng thống Mỹ Bill Clinton trên đường Lê Công Kiều, SàiGòn cũng không bất ngờ bằng việc tôi gặp thằng cu Xo ở Vũng Tàu. Sự kiện ấy làm tôinhớ lại một dây, một xốc những cái tên không đụng hàng. Thằng Xo là con anh Xò, cháunội ông Đĩ Xọ. Ông Đĩ Xọ là con trai cụ Ba Xó, hay còn gọi là Ông Ba Bị, người pháttích từ làng Sơn Cốt của tôi.Cái cô chạy bàn ăn mặc nghiêm túc như công chức Vũng Tầu, hỏi nhỏ:- Chú ơi, đằng kia có một anh hỏi chú có phải chú là ông Q., nhà văn, người TN không?- Ơ... ai vậy? Tôi hơi ngỡ ngàng. Mà ai hỏi nhà văn thì cũng là lẽ thường, tôi hơi tự mãn.Tôi đây, đúng rồi!Cô gái phục vụ chạy đi, lát sau có một anh chàng khá bảnh bao, áo sơ mi màu cánh kiếnbỏ trong quần ka ki xám, chỉ có khuôn mặt hơi cô hồn, với cái nhìn cúi xuống, đến bàntôi. Tôi hơi hoảng, nhưng anh ta đã cười, khá tươi, hai tay lại vòng sơ trước ngực:- Ông ạ! Con nghe tiếng ông đã lâu, mà hôm nay mới gặp...- A... Anh là?- Con định hỏi ông mấy lần, mà không dám! Hôm qua con đã thấy ông ngồi nhậu vớimấy ông bà...- Ừ. Tôi ra đây gần một tuần rồi.- Con là thằng Xo! Chắc ông chả nhớ ra con đâu nhỉ? Xo con nhà Xò ở Đầu Cầu...Tôi reo lên như gặp được tri kỷ, tri âm, chỉ còn thiếu một việc là ôm chằm lấy nó, thằngXo, con nhà Xo Xọ....- Ối! Thôi chết rồi! Anh là anh Xo đấy ư? Gặp ngoài đường mà anh không nói, có đánhchết tôi cũng không nhận ra.- Vâng! Cái ngày ông đi bộ đội, con còn bé tí. Nhưng cơ mà con biết ông. Ở nhà người tahay nhắc đến ông. Bố con cũng hay kể chuyện ông nữa...- Thế à? Ông anh còn khỏe chứ?- Có mà chả khỏe hơn con. Đi suốt, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hòn Gia, Cẩm Phả...Tôi gọi thêm một chai bia, cái bát đôi đũa:- Thế vẫn...Xo thản nhiên:- Thì vẫn. Chứ ông bảo nhà con có cái nghiệp ấy rồi. Ngồi một chỗ nó tù cẳng lắm. Vớilại, trời sinh cho chúng con đôi mắt chỉ để nhìn những cái ấy thôi.Tôi bảo, gặp nhau đây rồi, người làng người xóm, là quý lắm, thôi từ nay anh cứ gọi tôibằng anh cho tiện, chứ tuổi anh, người anh thế này nghe gọi bằng “ông ông, con con”nó... ngượng lắm.- Ấy chết! Ông bảo thế sao được! Nhà con tuy hèn, nhưng các cụ vẫn dạy đến nơi đếnchốn. Ngày ở nhà, ông chả vẫn gọi bố con là anh Xò đấy thây! Thế thì con gọi ông là anhsao đặng?Thôi thì chịu cái anh Cu Xo này vậy. Mà hình như chúng tôi cũng có chút họ hàng rễ má,dây mơ nào đó, phi nội tắc ngoại ở cái làng nhỏ bé ấy. Tuổi tôi với Xo, gọi nhau bằngchú cháu cũng được, mà anh em cũng phải. Hắn gọi tôi bằng ông là có ý gọi thay chocon. Mà cũng chả biết vợ con nó thế nào.- Xo này, thế bây giờ anh ở đâu?- Con thuê nhà, ông ạ.- Có mình anh hay những ai cùng vào đây?Xo đòi trả tiền bàn nhậu:- Có mình con, với... Nói ra ông đừng cười.Biết rồi.- Mà anh cũng vẫn...? * * *Tôi về phòng, chịu chết không viết được chữ nào. Người ta cho tôi ra đây để hy vọng tôiviết được cái gì đó. Cái gì đó là cuốn tiểu thuyết tôi viết về làng quê tôi, có tên là “Cánhđồng Lưu Lạc”, đang dở dang, vừa ngổn ngang bề bộn, vừa bí rì bí rị. Ờ mà sao, chuyệnvề làng quê mà tôi quên biến cái dòng họ đặt tên một dây Xó – Xọ – Xò – Xo này nhỉ?Họ cũng có một chỗ đứng xứng đáng, họ cũng phải được liệt vào hàng “Sơn Cốt gốc”,tạo cho cái bản sắc làng Sơn Cốt chúng tôi chứ.Ngày còn bé, tôi rất sợ ông cụ Xó. Nhìn thấy bóng ông ở đâu với cái tay nải bên sườn làtôi tìm cách chui ngay vào bụi rậm để trốn. Trong cái tay nải ấy mà tôi cho rằng thế nàocũng có một đứa trẻ con, hoặc đã chết, hoặc còn sống, thở ngắc ngoải. Một con ngườinửa thần, nửa ma như thế làm sao không sợ được.Sợ là sợ thế, cũng giống như khi ta, dù đã lớn, nghe được chuyện gì, càng hoang tưởngcàng dễ ăn vào tâm can, để sợ, hoặc để tin, để ngấm ngầm nuôi dưỡng, dù biết là hoangđường, bánh vẽ. Khi tôi càng lớn, câu chuyện càng có vẻ thật.Vào khoảng lâu lắm rồi, có một con người lạ hoắc, lạ huơ nằm thoi thóp ở góc miếu thờThành hoàng. Tuần đinh tóm được. Nói là tóm cho oai cái đội “dân vệ” thế thôi chứ, thậtra là nhặt được cái sinh vật, oặt oẹo, dặt dẹo. Mà tuần đinh khẳng định rằng cái con ngườiấy không có vú, mà có con chim nho nhỏ, xoăn tít, nên gọi là hắn, là anh, là đàn ông.Không tên họ, quê quán, dựa vào cái chỗ anh ta xuất hiện ở xó miếu, người ta gọi anh làXó. Đặt cho anh cái họ vô thưởng vô hại là Nguyễn Văn Xó. Xó OK, không thanh minh,chối cãi. Được ăn khoai vùi, sắn luộc thì Xó khỏe mạnh lên, không bệnh tật. Xó vẫn ởnhờ Thành Hoàng, và nhận làm nhưng việc lặt vặt trong làng, khi có khi không, còn ất ơ,nghiệp dư hơn cả anh Mõ. Rồi một ngày Xó ra đi...Rồi một ngày Xó trở về.Xó trở về với cái tay nải bên sườn, nhìn thì biế ...