NGỘ ĐỘC : PHUƠNG PHÁP XỬ TRÍ CHUNG (GENERAL APPROACH TO POISONINGS) PHẦN I

1/ LIỆT KÊ 16 NGUYÊN NHÂN TỬ VONG THÔNG THƯỜNG NHẤT DO NGỘ ĐỘC CẤP TÍNH ĐƯỢC BÁO CÁO Ở CÁC TRUNG TÂM CHỐNG ĐỘC CHẤT (POISON CENTERS) ?
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NGỘ ĐỘC : PHUƠNG PHÁP XỬ TRÍ CHUNG (GENERAL APPROACH TO POISONINGS) PHẦN I NGỘ ĐỘC : PHUƠNG PHÁP XỬ TRÍ CHUNG (GENERAL APPROACH TO POISONINGS) PHẦN I1/ LIỆT K Ê 16 NGUYÊN NHÂN TỬ VONG THÔNG THƯỜNGNHẤT DO NGỘ ĐỘC CẤP TÍNH ĐƯỢC BÁO CÁO Ở CÁCTRUNG TÂM CH ỐNG ĐỘC CHẤT (POISON CENTERS) ? Các thuốc giảm đau : 10,5 %  Các chất tẩy (cleaning substances) : 9,5 %  Các mỹ phẩm và các chất dùng cho cá nhân : 9,4 %  Các di vật : 5.0 %  Thực vật (Plants) : 4,9 %  Thuốc pha chế chống cảm cúm và ho : 4,5 %  Vết cắn/ Trúng nọc (Bites/envenomations) : 4,2 %  Thuốc an thần/Thuốc ngủ/Thuốc chống loạn tâm thần : 4,1 %  Thuốc dùng tại chỗ (topicals) : 4,1 %  Thuốc trừ sâu (pesticides) : 4%  Thuốc chống trầm cảm (antidepressants) : 3,9 %  Thức ăn, ngộ độc thức ăn : 3,1 %  Cồn (alcohols) : 2,9 %  Hydrocarbons : 2,8 %  Antihistamines : 2,7 %  Các thuốc kháng khuẩn : 2,7% 2/ VAI TRÒ HIỆN NAY CỦA XI RÔ IPECAC TRONG ĐIỀU TRỊNGỘ ĐỘC CẤP TÍNH ?Mặc dầu xi rô ipecac gây mửa trong vòng 20 -30 phút nơi hầu hết cácbệnh nhân được cho một liều lượng điều trị, nhưng ít chất độc đã đượcloại bỏ ; có những phương tiện hiệu quả hơn đ ể khử độc đường tiêu hóa.Ipecac có thể có một vai trò trong đ iều trị trẻ em tại nhà, thường có thểđược cho một liều sau khi trẻ uống thuốc ngộ độc.Tuy nhiên, vào lúc hầuhết các bệnh nhân đến bệnh viện thì quá nhiều thời gian đã trôi qua để xirô ipecac có thể có lợi ích. Việc sử dụng ipecac cũng làm trì hoãn việccho than hoạt hóa (activated charcoal), mà than hoạt hóa này cần phải chocàng nhanh càng tốt để có lợi ích tối đa.3/ VAI TRÒ HIỆN NAY CỦA RỬA DẠ DÀY TRONG ĐIỀU TRỊNGỘ ĐỘC CẤP TÍNH ?Rửa dạ dày tác dụng nhanh hơn xi rô ipecac trong việc tống xuất các chấtchứa trong dạ d ày, và than hoạt hóa có thể cho vào trong ống rửa dạ d àytrước khi ống này được rút ra. Rửa dạ dày có thể được thực hiện màkhông phải thông khí quản nơi hầu hết các bệnh nhân, nhưng dụng cụđường khí, gồm cả máy hút, phải được chuẩn bị sẵn bên giường. Đặtbệnh nhân nghiêng về phía trái, theo tư thế Trendelenbourg nhẹ, giúpngăn ngừa hít dịch nếu mửa xảy ra. Những ống mũi-dạ dày quá nhỏkhông thể lấy đi các viên thuốc hay những mảnh thuốc lớn ; bất cứ khinào thực hiện rửa dạ dày, nên đặt qua miệng một ống rửa cỡ lớn (36F hay40F). Đ ặt một canule de Guedel để ngăn bệnh nhân không cắn vào ống.Sự định vị thích hợp của ống rửa dạ d ày phải được kiểm tra lâm sàng hayquang tuyến trước khi rửa hay cho than hoạt hóa. Những trường hợp tửvong đã đ ược báo cáo do cho than hoạt hóa vào trong khí quản qua ốngmũi-dạ dày. Rửa dạ dày thường d ành cho những bệnh nhân ngộ độcnghiêm trọng hay đe dọa đến tính mạng, đến phòng cấp cứu 1-2 giờ saukhi nuốt.4/ VAI TRÒ HIỆN NAY CỦA THAN HOẠT HÓA (ACTIVATEDCHACOAL) ?Trong nhiều công trình nghiên cứu, than hoạt hóa đã được chứng tỏ là ưuviệt hơn những thủ thuật rửa dạ dày để điều trị ngộ độc cấp tính.Thủ thuậtrửa dạ dày đòi hỏi thời gian và gây vài nguy cơ cho bệnh nhân. Thời gian,trong đó thủ thuật rửa dạ dày hay gây mửa bệnh nhân với ipecac, là lúcthuốc đang được hấp thụ một cách tích cực. Bằng cách cho một liều thanhoạt hóa ngay khi bệnh nhân đến phòng cấp cứu, như thế phương tiệnhiệu quả nhất để khử nhiễm đường tiêu hóa đã được thực hiện. Tuy nhiên,không phải tất cả các thuốc đều được than hoạt hóa hấp thụ. Các thuốckhông được hấp thụ gồm có lithium, axít và kiềm, potassium, sắt, và có lẽnhững thuốc khác chưa được nghiên cứu. Những bệnh nhân nuốt với sốlượng nhỏ, do bất cẩn (thường là trẻ em), không cần phải điều trị bằngthan hoạt hóa.5/ THÁI Đ Ộ XỬ TRÍ ĐỐI VỚI BỆNH NHÂN NGỘ ĐỘC KHÔNGCÓ TRIỆU CHỨNG ?Vài tác giả chủ trương chỉ cần quan sát theo dõi những bệnh nhân ngộđộc không có triệu chứng, và chỉ điều trị khi các triệu chứng phát triển.Mặc dầu thái độ xử trí này là an toàn đối với nhiều bệnh nhân đã uốngthuốc quá liều nhưng không đáng kể, nhưng nếu bệnh nhân đã uống vàocái gì đó rất nguy hiểm, thì một cơ hội ngăn ngừa sự hấp thụ có thể bị mấtđi nếu không làm gì trước khi các triệu chứng xuất hiện. Cấp một liềuthan hoạt hóa cho tất cả những bệnh nhân với một bệnh sử ngộ độc thuốccố ý, được thực hiện dễ dàng và giúp đảm bảo xử lý bệnh nhân an toàn vàđúng lúc.6/ CÓ VAI TRÒ CỦA THUỐC XỔ TRONG ĐIỀU TRỊ NGỘ ĐỘCCẤP TÍNH HAY KHÔNG ?Theo lý thuyết thì các thuốc xổ (cathartics) làm gia tốc thời gian chuyểnvận qua đường tiêu hóa, cho phép tống than hoạt hóa bắt kịp các viênthuốc trong ruột và ngăn ngừa sự tách rời thuốc khỏi than hoạt hóa. Cácthuốc xổ không được chứng tỏ làm giảm sự hấp thụ thuốc hay cải thiệntiên lượng đáng kể sau khi ngộ độc, nhưng chúng có thể gây mửa, đaubụng, và các bất thường điện giải. Việc sử dụng thuốc xổ không đượcbiện minh.7/ VAI TRÒ CỦA TƯỚI RỬA TOÀN BỘ RUỘT(WHOLE[*]BOWEL IRRIGATION) TRONG ĐIỀU TRỊ NGỘĐỘC CẤP TÍNH.Thủ thuật tưới rửa toàn bộ ruột (whole-bowel irrigation) sử dụng mộtdung dịch điện giải polyethylene glycol, như GoLYTELY hay Colyte,(không được hấp thụ) cho phép tống nhanh nhanh thuốc và các chất hoáhọc qua đường tiêu hóa. Thủ thuật này dường như hữu ích nhất khi nuốtvào các viên thuốc hay các chất hóa học cản quang, bởi vì sự tiến triểncủa chúng qua đường tiêu hóa có thể được theo dõi bằng quang tuyến.Thủ thuật này cũng thường được sử dụng khi các gói thuốc bán bất hợppháp ở đường phố (street drugs), như heroin hay cocaine, đã được nuốtvào và cần được tống xuất nhanh qua đường tiêu hóa càng nhanh càng tốtvà nên được xét đến sau khi ngộ độc các thuốc thải chậm. Hạn chế củathủ thuật này là ở chỗ nếu bệnh nhân không thức tỉnh, hợp tác, và có thểngồi vào ghế, sẽ có nguy cơ mửa và hít dịch, ngoài vấn đề phải phục vụmột bệnh nhân không tri giác nằm trên giường và tiêu chảy ồ ạt.8/ VAI TRÒ CỦA TH ...