Ngọn Rau Lá Cỏ

Ngày còn bé, gia đình tôi sống rất đạm bạc vì cuộc phân ly Nam Bắc làm tiêu tan sự nghiệp của cha mẹ tôi. Khi vào Nam, để an ủi lũ con bằng lòng với nỗi thiếu thốn hằng ngày, mẹ tôi thường bảo: “Đói ăn rau, đau uống thuốc, thịt cá hương hoa, dưa cà căn bản”. Câu nói ấy nhập vào tâm hồn chị em tôi như nét mực tím in trên trang giấy trắng, khi lớn khôn dù cơm gà cá gỏi ngon đến đâu, vẫn thòm thèm hương vị những bữa cơm rau thời thơ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ngọn Rau Lá Cỏ Ngọn Rau Lá CỏNgày còn bé, gia đình tôi sống rất đạm bạc vì cuộc phân ly Nam Bắc làm tiêu tan sựnghiệp của cha mẹ tôi. Khi vào Nam, để an ủi lũ con bằng lòng với nỗi thiếu thốn hằngngày, mẹ tôi thường bảo: “Đói ăn rau, đau uống thuốc, thịt cá hương hoa, dưa cà cănbản”. Câu nói ấy nhập vào tâm hồn chị em tôi như nét mực tím in trên trang giấy trắng,khi lớn khôn dù cơm gà cá gỏi ngon đến đâu, vẫn thòm thèm hương vị những bữa cơmrau thời thơ bé.Bản tính mẹ tôi hay lo xa, dành dụm tằn tiện đề phòng khi trái gió trở trời các con vẫn cócái ăn cái mặc, nên không bỏ phí món gì. Trước tiên là củi gạo, mắm muối, mỗi lần đibán hàng về mẹ tôi lại mua thêm một ít, sau này khi lâm vào cảnh khó khăn như mẹ tôi,tôi cũng tính toán y hệt mẹ. Trên cái giàn bếp bồ hóng giăng giăng, mẹ tôi lèn đủ thứlương thực phơi khô như đường tán, khoai khô, củ cải, xu hào để ngâm tương, cá khô, tépkhô phòng khi mưa gió vẫn có thứ đưa được miếng cơm vào bụng. Ngoài mé hiên là vạitương vại cà, cũng nhờ cái vại tương nhiều chất đạm này thay cho thịt cá, khi lớn lên đọcsách vở mới biết dù cơm rau thanh đạm, nhưng mẹ tôi nuôi các con từ tấm bé it khi ốmđau bịnh tật.Quanh khu vườn rộng vuông vức ấy không có chỗ nào thừa để phải thiếu rau ăn kể cả khimùa hè nắng khô ran không một giọt mưa. Chiều nào nơi cái giếng trong vắt dưới lòng đáong, chị em tôi thi nhau kéo nước tưới rau, trẻ con cũng vất vả như người lớn. Nhờ vậytrời oi ả thì đã có tô canh hoa lý ở sân trước làm mát mẻ. Đang đi ở ngoài nắng changchang, bước vào sân trước có giàn hoa thiên lý tự nhiên thấy cái nóng dịu hẳn đi. Giànthiên lý lá xanh biêng biếc che kín khoảng sân đất, được tưới tắm đầy đủ nên cho hoaquanh năm để mẹ tôi nấu canh hoa lý với tôm khô.Hoa thiên lý màu ưng ửng vàng có mùi thơm dìu dịu, không nồng nàn như các loại hoakhác, hoa ra nụ từng chùm từ thân dây, lá thiên lý thuộc loại lá đơn, chi chít như lá hoabông giấy. Hoa có hình dáng đơn sơ xòe ra năm cánh như ngôi sao mùa Sinh nhật, nhưngcó duyên lạ lùng, nhìn nó người ta hình dung ra cái đẹp của một cô thôn nữ đoan trang,hiền lành, quanh năm ngày tháng không cần đến phấn son tô điểm.Những buổi chiều ở nhà quê thật êm ả, chỉ có bụi chuối bên hè xào xạc. Dưới giàn hoathiên lý là một mảnh sân đất pha cát, nên khi trời mưa, mảnh sân như một tờ giấy thấmhút hết nước, khi cơn mưa tạnh, sân lại khô ran, khi nắng lên soi qua giàn hoa lý nhữngcái bóng nắng nhảy múa trên nền đất rất vui mắt. Ở cái sân đất cát này là nơi chị em tôingồi chơi ô quan, nhảy dây với lũ trẻ con hàng xóm, chí choé cãi nhau vui đáo để. Khôngphải hôm nào mảnh sân cũng ồn ào, ngược lại có những ngày mẹ tôi đi bán hàng xa chưavề, tôi tha thẩn chơi một mình trước nhà chờ mẹ. Trò chơi trẻ con của tôi là một cái quetre nhặt được, rồi cứ thế ngồi phệt xuống ngạch cửa và bắt đầu vẽ những cái mặt ngườiméo mó, tùy theo óc tưởng tượng của một đứa trẻ con.Đâu có gì để chơi ngoài một cái que nhọn với khoảng sân đất nhẵn thín, vẽ rồi lại xóa,xóa rồi lại vẽ, trong đầu tôi là hình ảnh một bà tiên, một cô dâu khăn áo lượt là, bà hoànghậu, cô công chúa trong những chuyện cổ tích. Lần lượt những nhân vật thần tiên huyềndiệu nằm đầy trên mảnh sân con trước nhà, không có trò chơi ấy chắc tôi phát khóc lênđược khi bóng chiều đổ xuống căn nhà nhập nhòa bóng tối mà chờ mãi mẹ tôi vẫn chưavề. Chị tôi lo nấu cơm chiều, đứa trẻ con lên mười ở nhà quê cũng biết lo như người lớn,cũng biết cắp rổ ra vườn hái đọt đậu xào tỏi, thêm vài con cá khô nướng là mâm cơm đãtươm tất rồi. Sau này khi rời xa chốn cũ, trong ký ức của tôi vẫn thoảng lại mùi cá khônướng bay tản mát trong khu vườn khoai sắn xanh um của những ngày bé dại.Mảnh vườn ấy có nhiều thứ rau để mẹ con tôi sống qua ngày với mắm muối dưa cà, bâygiờ ngồi nhớ lại tôi dám cho là những món sơn hào hải vị cuộc đời dễ tìm để ăn hơnnhững món rau quanh vườn của mẹ con tôi hồi ấy. Chẳng hạn mẹ tôi trồng đậu đennhưng không phải để lấy hạt nấu chè, mà cái chính là đọt đậu đen xào tỏi bùi bùi thơmngon không chê vào đâu được. Giàn mướp trĩu quả ăn không hết mẹ tôi còn mang ra chợbán, nhưng đọt mướp hương xào tỏi thì dám chắc ít người được thưởng thức, vì cả giànmướp may ra mới bẻ được một nắm tay, khi xào tóp lại chỉ còn một dĩa, chị em tranhnhau gắp quên cả phần cho mẹ.Bây giờ ở quê người, rau cỏ tuy không phải cao lương mỹ vị mà vẫn khó tìm, ăn để màăn chứ tìm ra mùi “hương đồng cỏ nội” trong những lá rau ngoài chợ không bao giờ có,người xa quê nhấm cọng rau trong miệng tìm lại mùi hương quê lại càng khó tìm hơnnữa.***Ít lâu sau, chiến tranh lại bò vào cái miền quê nghèo ấy, mọi người sợ tên bay đạn lạc nênlại lần lượt bỏ đi, gia đình tôi chuyển về miền Tây vì nơi ấy đất lành chim đậu. Ngày vềmiền Tây chị em tôi như lạc vào một khung cảnh khác, con người miền Nam cũng khác,đồng ruộng bao la bát ngát, sông nước mênh mông với bao nhiêu cây cầu lớn nhỏ, nhữngngôi nhà lợp ngói đã xậm màu v ...