Ngừa bệnh động mạch vành ở người cao tuổi

Càng có tuổi thì nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và chuyển hóa trong đó có bệnh động mạch vành (ĐMV) ngày càng tăng lên. Có đến 1/3 số bệnh nhân nhồi máu cơ tim (NMCT) cấp bị tử vong trong vòng 24 giờ kể từ khi bị đau ngực và rất nhiều bệnh nhân còn sống sót có di chứng trầm trọng. Tuy nhiên, có thể phòng ngừa sự phát triển bệnh ĐMV (phòng ngừa tiên phát) hoặc làm giảm nguy cơ bị NMCT cấp ở các bệnh nhân đã mắc bệnh ĐMV (phòng ngừa thứ phát)...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ngừa bệnh động mạch vành ở người cao tuổi Ngừa bệnh động mạch vành ở người cao tuổi Càng có tuổi thì nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và chuyển hóa trongđó có bệnh động mạch vành (ĐMV) ngày càng tăng lên. Có đến 1/3 số bệnhnhân nhồi máu cơ tim (NMCT) cấp bị tử vong trong vòng 24 giờ kể từ khi b ịđau ngực và rất nhiều bệnh nhân còn sống sót có di chứng trầm trọng. Tuynhiên, có thể phòng ngừa sự phát triển bệnh ĐMV (phòng ngừa tiên phát)hoặc làm giảm nguy cơ bị NMCT cấp ở các bệnh nhân đã mắc bệnh ĐMV(phòng ngừa thứ phát) bằng cách làm thay đổi các yếu tố nguy cơ gây bệnh. Phòng ngừa tiên phát bệnh ĐMV Các nguy cơ chính gây bệnh ĐMV là hút thuốc lá, thừa cân, tiền sửgia đình có người mắc bệnh ĐMV sớm (nam giới dưới 55 tuổi, nữ giới dưới65 tuổi), rối loạn lipid máu, đái tháo đường và tăng huyết áp. Các bác s ĩ cầnphát hiện và đánh giá tình hình kiểm soát các yếu tố nguy cơ chính của bệnhĐMV cho tất cả các bệnh nhân theo định kỳ (3-5 năm). Nguy cơ mắc bệnhĐMV nên được tính toán cho các bệnh nhân có từ 2 yếu tố nguy cơ chính trởlên để đưa ra chiến lược phòng ngừa tiên phát phù hợp. Phòng ngừa bằngaspirin có thể gây ra các biến chứng chảy máu và chỉ nên sử dụng aspirin đểphòng ngừa tiên phát ở các bệnh nhân có nguy cơ cao. Phòng ngừa thứ phát Thay đổi lối sống: Trước khi ra viện, các bệnh nhân NMCT cấp cầnđược giáo dục về sức khỏe, các hoạt động thể lực, thay đổi lối sống và việcdùng thuốc để phòng ngừa thứ phát các bệnh tim mạch. Bệnh nhân và giađình cần được hướng dẫn trước khi ra viện về các triệu chứng thiếu máu cơtim, gọi xe cấp cứu khi các triệu chứng thiếu máu cơ tim tái phát và khônggiảm đi hay trở nên trầm trọng hơn 5 phút sau khi ngậm 1 viên nitroglycerindưới lưỡi, để đảm bảo chắc chắn là bệnh nhân sẽ được chẩn đoán và điều trịsớm khi bệnh tái phát. Các bệnh nhân có triệu chứng của NMCT cấp (đauthắt ngực có hoặc không lan ra tay, lưng, cổ, hàm, hay thượng vị; khó thở;mệt; vã mồ hôi; buồn nôn; choáng váng) nên được đưa đến bệnh viện bằngxe cấp cứu hơn là bởi người nhà hay bạn bè, vì các nhân viên y tế có thể canthiệp kịp thời các thủ thuật có thể cứu sống bệnh nhân (hồi sức tim phổi, sốcđiện chuyển nhịp) khi cần thiết. Tỷ lệ tử vong của bệnh nhân NMCT cấp cóthể giảm đi một cách có ý nghĩa nếu bệnh nhân và người nhà sớm nhận ratriệu chứng và gọi cho trung tâm cấp cứu, nhờ vậy bệnh nhân sẽ nhận đượcsự giúp đỡ của nhân viên y tế sớm nhất. Kiểm soát trọng lượng cơ thể: Chỉ số khối lượng cơ thể trung bình là18,5 – 22,9 kg/m2. Nếu vòng bụng trên 90cm ở nam giới và trên 80cm ở nữgiới có thể dẫn đến hội chứng chuyển hóa và cần phải giảm cân. Bỏ hút thuốc lá: Ngừng hút thuốc lá là một yếu tố quan trọng nhấtgiúp bệnh nhân có thể làm giảm nguy cơ bị tái phát NMCT. Hút thuốc lálàm giảm nồng độ ôxy trong máu, làm tổn thương và suy yếu thành độngmạch. Lợi ích của việc ngừng hút thuốc lá gần như đạt được tức thì. Ngaykhi bệnh nhân ngừng hút thuốc, nguy cơ tái phát bệnh bắt đầu giảm xuống.Sau 5 năm cai thuốc lá, nguy cơ bị NMCT tái phát sẽ giảm đi một nửa so vớitrường hợp bệnh nhân tiếp tục hút thuốc. Kiểm soát các bệnh có liên quan Huyết áp: Cần kiểm soát huyết áp dưới 140/90mmHg (dưới130/80mmHg ở bệnh nhân tiểu đường hay bệnh thận mạn tính) bằng thuốcvà thay đổi lối sống. Thay đổi lối sống (giảm cân, thay đổi chế độ ăn, tănghoạt động thể lực và ăn nhạt) nên thực hiện cho tất cả các bệnh nhân cóhuyết áp lớn hơn hoặc bằng 120/80mmHg. Không nên dùng thuốc chẹnkênh canxi nhóm dihydropyridin có tác dụng ngắn để điều trị tăng huyết áp(THA). Các bệnh nhân THA nên có một chế độ ăn ít muối và nhiều rau, hoaquả và các chế phẩm ít chất béo, cũng như có một chương trình tập thể dụcđều đặn. Hầu hết các bệnh nhân cần hơn một thuốc để kiểm soát được trị sốhuyết áp và nên lựa chọn các thuốc đã được chứng minh là có làm cải thiệntiên lượng của bệnh nhân (thuốc lợi tiểu nhóm thiazid được lựa chọn đầutiên, nên phối hợp với các thuốc chẹn bêta giao cảm, thuốc ức chế menchuyển, thuốc chẹn thụ thể AT1 angiotensin và thuốc chẹn kênh canxi có tácdụng kéo dài). Đường huyết: Kiểm soát chặt đường huyết bằng insulin hay thuốc hạđường huyết uống và chế độ ăn để đạt HbA1C < 7%, tốt nhất là HbA1C <6,5%. Rối loạn lipid máu: Nên khuyên các bệnh nhân ăn chế độ có chứa ítcholesterol, ít chất béo bão hòa, nhiều chất xơ hòa tan được, nhiều rau vàhoa quả. Các thuốc statin đã được chứng minh là biện pháp can thiệp bằngthuốc có hiệu quả nhất. Nồng độ lipid mục tiêu phụ thuộc vào nguy cơ cơbản của bệnh nhân. Đối với các bệnh nhân có nguy cơ cao nên điều trị rốiloạn lipid máu tích cực để đạt nồng độ LDL-C mục tiêu dưới 70mg/dL. Hormon liệu pháp: Hormon liệu pháp với estrogen phối hợp vớiprogestin không nên sử dụng cho các bệnh nhân mới bị mãn kinh sau NMCTcấp như là một biện pháp phòng ngừa thứ phát cá ...