NGUỒN KHÁNG SÂU BỆNH

Sau khi xác định mục tiêu, bước đầu tiên trong chương trình chọn giống kháng sâu bệnh là giám định nguồn kháng sâu bệnh thích hợp. Do đó phải nghiên cứu biến dị kiểu gen trong một loài và trong các loài hoang dại thân thuộc.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NGUỒN KHÁNG SÂU BỆNHNGUỒN KHÁNG SÂU BỆNHSau khi xác định mục tiêu, bước đầu tiên trongchương trình chọn giốngkháng sâu bệnh là giám định nguồn kháng sâu bệnhthích hợp. Do đó phải nghiêncứu biến dị kiểu gen trong một loài và trong các loàihoang dại thân thuộc. Nếu vấnđề sâu bệnh mới nảy sinh, nơi tốt nhất để tìm kiếmtính đề kháng là trong các giốngthích nghi với điều kiện địa phương. Ưu điểm củaviệc sử dụng giống địa phương làít có nguy cơ gây ra tính cảm nhiễm với sâu bệnhkhác vì chúng đã được thửnghiệm trong điều kiện địa phương.Các giống nhập nội từ các vùng khác trên thế giớithường cung cấp nguồnkháng bệnh rất tốt. Ví dụ lúa mỳ khi Kenia vàÔxtrâylia cung cấp nguồn gen cókháng gỉ sắt giá trị cho các giống hiện hành ở Hoa Kỳvà Canada. Đại mạch củaEthiopia đã cung cấp nguồn kháng virus vàng lùn.Nguồn gen mía đường từ Giavavà Ấn Độ cung cấp nguồn kháng hoa lá cho cácgiống mía ở Hoa Kỳ.Phần lớn các cây trồng có trung tâm đa dạng sơ cấpvà thứ cấp, tại đó tínhdạng di truyền rất cao. Trung tâm sơ cấp có các loàihoang dại thân thuộc. Cũngnhư cây trồng, thể gây bệnh cũng có các trung tâmkhởi nguyên. Các trung tâm nàycủa cây trồng và thể gây bệnh có thể trùng nhau.Những nơi kí chủ và kí sinh songsong tồn tại trong một thời gian dài thường là nhữngnơi tốt để tìm kiếm sự đa dạngcủa tính kháng bệnh (Leppik, 1970). Tuy nhiênnhững nơi này cũng là nguồn củathể gây bệnh, nên nhà chọn giống phải hiểu biết vàthận trọng khi nhập nguồnkháng bệnh.Các loài họ hàng hoang dại thân thuộc thường có khảnăng kháng sâu bệnhhơn các loài trồng trọt, đặc biệt khi ký sinh và ký chủcó mối quan hệ lâu dài. Quaquá trình tiến hoá và chọn lọc các dạng kháng siêuviệt sống sót và tồn tại là nguồnkháng có giá trị. Một ví dụ quen thuộc, là khả năngkháng bệnh sương mai và khángvirus Y khoai tây có nguồn gốc tương ứng từ các họhàng hoang dại là Solanumdemissum và S. stoloniferum. Hạn chế trong việc sửdụng các loài họ hàng hoangdại thân thuộc cho quá trình chọn giống là sự bất dục,thiếu sự cặp đôi của nhiễmsắc thể và liên kết của các gen kháng với những tínhtrạng bất lợi. Tuy nhiên, cácloài hoang dại thân thuộc của lúa mỳ, tiểu mạch, mía,thuốc lá, cà chua, khoai tây,và nhiều cây trồng khác đã đóng góp các gen khángsâu bệnh có giá trị cho các loàicây trồng.