Nguyên nhân gây ngộ độc cấp có rối loạn ý thức tại trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai

Bài viết nghiên cứu với mục tiêu nhận xét một số nguyên nhân ngộ độc cấp gây rối loạn ý thức tại Trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai. Nghiên cứu cho thấy các nguyên nhân và tác nhân chủ yếu gây ngộ độc cấp có rối loạn ý thức, góp phần giúp cho công tác chẩn đoán, xử trí và phòng chống ngộ độc nặng này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nguyên nhân gây ngộ độc cấp có rối loạn ý thức tại trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC NGUYÊN NHÂN GÂY NGỘ ĐỘC CẤP CÓ RỐI LOẠN Ý THỨC TẠI TRUNG TÂM CHỐNG ĐỘC BỆNH VIỆN BẠCH MAI Hà Trần Hưng1,2, Hà Thị Bích Vân1 1 Trường Đại học Y Hà Nội, 2Trung Tâm Chống Độc Nghiên cứu mô tả tiến cứu kết hợp hồi cứu nhằm nhận xét một số nguyên nhân ngộ độc cấp gây rối loạn ý thức từ 1/2012 đến 9/2013 tại Trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai. Trong số 4765 bệnh nhân ngộ độc cấp có 210 bệnh nhân (4,4%) có rối loạn ý thức, 138/210 nam (65%) và 72 nữ (35%). Ngộ độc thuốc an thần gây ngủ chiếm tỉ lệ cao nhất (39,5%) tiếp đến là nhóm rượu gồm cả methanol (27,6%) và hóa chất bảo vệ thực vật (12,9%). Hầu hết (95,7%) ngộ độc có rối loạn ý thức nặng do nguyên nhân tự tử và lạm dụng rượu, ma túy. Ngộ độc cấp gây rối loạn ý thức có nhiều ảnh hưởng nặng nề như tụt huyết áp (21,9%), suy hô hấp thường gặp do ngộ độc thuốc an thần gây ngủ, rượu, ma túy và hóa chất bảo vệ thực vật. Ngừng thở chủ yếu gặp ở nhóm chất gây nghiện (71,4%). Tóm lại, nghiên cứu cho thấy các nguyên nhân và tác nhân chủ yếu gây ngộ độc cấp có rối loạn ý thức, góp phần giúp cho công tác chẩn đoán, xử trí và phòng chống ngộ độc nặng này. Từ khóa: Ngộ độc cấp, rối loạn ý thức I. ĐẶT VẤN ĐỀ Ngộ độc cấp là một cấp cứu thường gặp ở có thể nhanh chóng dẫn đến tử vong nếu nước ta cũng như các nước khác trên thế không được xử trí đúng, kịp thời [3; 4]. Trong đó, ngộ độc cấp gây rối loạn ý thức luôn là giới. Theo dữ liệu của Tổ chức y tế thế giới, ngộ độc là nguyên nhân gây tử vong phổ biến một thách thức lớn đối với các bác sĩ cấp cứu vì khá thường gặp, nặng nề, nhiều biến chứng thứ chín ở người trẻ tuổi trên toàn thế giới và có hơn 4 triệu trường hợp ngộ độc, với tỷ lệ tử (sặc phổi, suy hô hấp, trụy tim mạch, co giật, tiêu cơ vân) đòi hỏi phải được xử trí khẩn vong khoảng 8%. Ước tính rằng hơn 90% tử vong xảy ra ở các nước đang phát triển. Ở trương, chính xác, song thường gặp khó khăn nước ta, theo một thống kê của Bộ Y tế năm trong chẩn đoán do nguyên nhân ngộ độc rất đa dạng và khi bệnh nhân ngộ độc cấp có rối 1998 tỷ lệ ngộ độc còn cao ước tính có khoảng 80 ca ngộ độc/100.000 dân với tỉ lệ tử loạn ý thức sẽ rất hạn chế trong việc hỏi nguyên nhân, thời gian ngộ độc, triệu chứng vong do ngộ độc cấp là 10 - 12% [1; 2]. Tại trung tâm Chống độc Bệnh viện Bạch Mai ban đầu...[6; 7; 8]. Hệ thần kinh trung ương được cung cấp năm 1998 có 118 trường hợp, năm 2000 có máu phong phú, thành phần lipid lớn cho nên 740 trường hợp và gần đây có tới hơn 2000 trường hợp ngộ độc hàng năm [1; 2; 3]. thường là cơ quan đích của nhiều thuốc và chất độc. Một nghiên cứu tại Hoa Kỳ trên 500 Ngộ độc cấp có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng lên các cơ quan sinh mạng và bệnh nhân hôn mê nhập viện thấy 149 trường hợp (30%) là do ngộ độc [6]. Gần đây, một Địa chỉ liên hệ: Hà Trần Hưng, Bộ môn Hồi sức cấp cứu, Trường Đại học Y Hà Nội Email: hatranhung@yahoo.com Ngày nhận: 9/8/2015 Ngày được chấp thuận: 10/9/2015 TCNCYH 97 (5) - 2015 nghiên cứu tại Thụy Điển cũng cho thấy tỉ lệ ngộ độc cấp có rối loạn ý thức vào khoa cấp cứu là 38% [2]. Tại nước ta, ngộ độc gây rối loạn ý thức cũng thường gặp và gây nhiều khó khăn trong 99 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC chẩn đoán và điều trị. Theo một nghiên cứu mô tả ban đầu tại Trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai năm 1999 - 2003, rối loạn ý thức do ngộ độc có tỷ lệ 17,3%. Tuy nhiên, thực tế còn rất thiếu các nghiên cứu giúp tìm hiểu các nguyên nhân, tác nhân thường gặp gây ngộ độc cấp có rối loạn ý thức, chính vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài với mục tiêu nhận xét một số nguyên nhân ngộ độc cấp gây rối loạn ý thức tại Trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 1. Đối tượng Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân Các bệnh nhân ngộ độc cấp có rối loạn ý thức điều trị tại Trung tâm chống độc bệnh viện Bạch Mai từ tháng 1/2012 đến tháng 9/2013. Chẩn đoán ngộ độc cấp theo tiêu chuẩn của tác giả Nguyễn Thị Dụ, Hojer J, có 2/3 trong các tiêu chuẩn sau: - Tiếp xúc chất độc (uống thuốc ngủ an thần, thuốc trừ sâu, rượu, tiếp xúc khí CO…). - Có biểu hiện lâm sàng ngộ độc. - Xét nghiệm thấy chất độc trong dịch dạ dày, nước tiểu, máu. - Tiêu chuẩn rối loạn ý thức (GCS): ≤ 10 điểm. Tiêu chuẩn loại trừ - Ngộ độc đồng thời nhiều chất độc. - Tiền sử bệnh có di chứng thần kinh trung ương. - Nguyên nhân chấn thương, tai biến mạch máu não, nhiễm trùng thần kinh trung ương, tiền sử bệnh tâm thần. - Tuổi < 16. - Ra viện không xác định được nguyên nhân ngộ độc rõ ràng. 100 Cỡ mẫu: n= Z21-α/2 p (1 - p) (pε)2 p = 0,17 [1] tỉ lệ mắc bệnh nghiên cứu tại một cộng đồng tương tự. ε: tỉ lệ nào đó so với tỉ lệ bệnh p; α: mức ý nghĩa thống kê, Z1-α/2: Giá trị Z thu được từ bảng Z tương ứng với giá trị. Thay vào công thức ta có n = 420. Công cụ nghiên cứu - Bệnh án mẫu nghiên cứu theo mẫu thống nhất. - Máy ghi điện tim. - Máy xét nghiệm các chỉ tiêu huyết ...