Nguyên tắc áp dụng pháp luật trong trường hợp các văn bản do cùng một chủ thể ban hành có quy định khác nhau về cùng một vấn đề

Bài viết tập trung phân tích hai nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước luật chung” và “ưu tiên áp dụng luật được ban hành sau”, từ đó rút ra những gợi mở cho việc sửa đổi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nguyên tắc áp dụng pháp luật trong trường hợp các văn bản do cùng một chủ thể ban hành có quy định khác nhau về cùng một vấn đềBÀN VỀ DỰ ÁN LUẬT NGUYÊN TắC áp dỤNG pHáp LUẬT TRONG TRườNG Hợp CáC VăN bảN dO CùNG MỘT CHỦ THể bAN HàNH Có QUY ĐịNH kHáC NHAU VỀ CùNG MỘT VẤN ĐỀNguyễn Văn HiểnTS. Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp.Thông tin bài viết: Tóm tắt:Từ khóa: Nguyên tắc áp dụng pháp luật, Pháp luật ở một số nước, đặc biệt là pháp luật ở các nước theo hệhiệu lực pháp luật, luật chuyên ngành, thống dân luật (Civil law - truyền thống pháp điển hóa) đều quyvăn bản quy phạm pháp luật. định nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước luật chung”1 và nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật được ban hành sau (trong trường hợp văn bản do cùng một chủ thể ban hành)”2. ViệcLịch sử bài viết: duy trì và kết nối giữa hai nguyên tắc này để bảo đảm tính thốngNhận bài : 05/04/2020 nhất của hệ thống pháp luật được các nước áp dụng rất chặt chẽ. Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi tập trung phân tích haiBiên tập : 07/04/2020 nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật chuyên ngành trước luật chung”Duyệt bài : 09/04/2020 và “ưu tiên áp dụng luật được ban hành sau”, từ đó rút ra những gợi mở cho việc sửa đổi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015.Article Infomation: Abstract:Keywords: Principles of law application; In a number of countries, especially the ones using the civil law,legal effectiveness; specific law; legal it is often stipulated a principle of special law repeals generaldocuments. laws (Lex specialis derogat legi generali) and a principle of a later law repeals an earlier law (in the case of legal documentsArticle History: issued by the same subject (Lex posterior derogat legi priori)).Received : 05 Apr. 2020 The maintenance and combination between the two principles to ensure the consistency of the legal system is strictly applied inEdited : 07 Apr. 2020 several countries. Under this article, it is focused on the analysisApproved : 09 Apr. 2020 of the two principles of special law repeals general laws” and a later law repeals an earlier law, thereby on recommendations for amendment of the Law on Promulgation of Legal Documents of 2015.1. Nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật được trong áp dụng pháp luật ở các nước theoban hành sau” và nguyên tắc “ưu tiên áp truyền thống pháp điển hóa (Dân luật), códụng luật chuyên ngành trước luật chung” nguồn gốc từ Luật La Mã (lex posteriortrong áp dụng pháp luật ở một số nước derogat legi priori). Chẳng hạn, Bộ luật Dân (1) Nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật sự (BLDS) của Nhật Bản quy định, nguyênđược ban hành sau” là nguyên tắc cơ bản tắc ưu tiên áp dụng quy phạm có thời điểm1 Lex specialis derogat legi generali.2 Lex posterior derogat legi priori.24 NGHIÊN CỨU LẬP PHÁP Số 7(407) - T4/2020 BÀN VỀ DỰ ÁN LUẬTban hành sau (khi cùng một quan hệ được còn các quy định điều chỉnh các quan hệđiều chỉnh bởi hai quy phạm pháp luật có nội giữa các chủ thể bình đẳng về địa vị pháp lýdung khác nhau ở trong hai văn bản pháp luật (các quan hệ của luật tư) trong các lĩnh vựccó hiệu lực pháp lý ngang nhau, thì ưu tiên kinh tế, xã hội có tính đặc thù như thươngáp dụng quy phạm của văn bản được ban mại, bảo hiểm, chứng khoán, ngân hàng,hành sau)3 là một trong ba nguyên tắc cơ bản dịch vụ… được coi là các quy định của luậtđể xác định vị trí của các quy phạm pháp luật chuyên ngành. Về kỹ thuật lập pháp, luậtdân sự trong hệ thống pháp luật (bên cạnh được coi là luật chuyên ngành phải bao hàmnguyên tắc tôn trọng tầm hiệu lực pháp lý của điều khoản quy định, luật này sẽ được ưuvăn bản và nguyên tắc ưu tiên áp dụng quy tiên áp dụng trước luật chung.phạm của pháp luật chuyên ngành). Luật Thương mại Nhật Bản cũng ghi Nguyên tắc này cũng được quy định tại nhận thứ tự ưu tiên áp dụng quy định củakhoản 3 Điều 156 Luật Ban hành văn bản quy Luật để điều chỉnh các giao dịch kinh doanh,phạm pháp luật (BHVBQPPL) của nước ta. thương mại… trừ khi có quy định ở luật (2) Nguyên tắc “ưu tiên áp dụng luật khác. Trường hợp Luật này không quy định,chuyên ngành trước luật chung” cũng là thì áp dụng tập quán thương mại, sau đó làmột nguyên tắc có nguồn gốc từ Luật La Mã quy định của BLDS5.(lex specialis derogat legi generali)4. Nguyên - Hàn Quốc: Theo quy định của Luậttắc này được quy định trong hệ thống pháp Thương mại Hàn Quốc, chỉ áp dụng trật tựluật ở nhiều nước, đặc biệt trong pháp luật ưu tiên đối với các vấn đề liên quan đếndân sự và luật điều ước quốc tế, cụ thể: thương mại. Trường hợp không thuộc quy - Nhật Bản: nguyên tắc ưu tiên áp dụng định của Luật này thì sẽ ưu tiên tập quánquy đị ...