Nhạc cung đình Việt nam và UNESCO

Từ năm 1963, khi Cố Giáo sư Nguyễn Hữu Ba và tôi, được sự tài trợ của Viện Quốc tế Nghiên cứu âm nhạc với phương pháp đối chiếu tại Tây Bá Linh, nhờ lời giới thiệu nồng hậu của Nhà Nhạc học Alain Daniélou, lo việc ghi âm, chụp ảnh, chọn lọc, phân tích tư liệu về Nhạc cung đình Huế, viết lời giới thiệu để thực hiện dĩa hát về ca nhạc Huế trong đó có mấy bản nhạc cung đình, do hảng dĩa Barenreiter-Musicaphon phát hành tại Tây Đức và trên Thế giới trong loạt dĩa...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhạc cung đình Việt nam và UNESCO Nhạc cung đình Việt nam và UNESCO Từ năm 1963, khi Cố Giáo sư Nguyễn Hữu Ba và tôi, được sự tài trợ của Viện Quốc tế Nghiên cứu âm nhạc với phương pháp đối chiếu tại Tây Bá Linh, nhờ lời giới thiệu nồng hậu của Nhà Nhạc học Alain Daniélou, lo việc ghi âm, chụp ảnh, chọn lọc, phân tích tư liệu về Nhạc cung đình Huế, viết lời giới thiệu để thực hiện dĩa hát về ca nhạc Huế trong đó có mấy bản nhạc cung đình, do hảng dĩa Barenreiter-Musicaphon phát hành tại Tây Đức và trên Thế giới trong loạt dĩa mang nhãn hiệu UNESCO.số BM 30 L. 2022. Dĩa hát đó được Giải thưởng lớn tại Tây Đức, Deutscher Schallplatten Preiss năm 1969. Và tiếp theo năm sau, lại được thêm một Giải thưởng lớn của Hàn lâm Viện dĩa hát Pháp (Académie du disque français ) Giải thưởng lớn về Dân tộc nhạc học năm 1970. (Grand Prix du Disque : Prix dEthnomusicologie) Vậy mà Unesco chưa để ý đến Nhạc cung đình Huế. Khi ông Tổng Giám đốc Unesco, Amadou M. Mbow thăm Huế năm 1981, có dịp xem một ch ương trình ca múa nhạc cung đình Huế, ông rất xúc động sau khi xem tiết mục Lân mẫu xuất lân nhi . Tôi ngồi bên ông và nói nhỏ với ông; Chúng tôi vô cùng cám ơn Ông đã lên tiếng kêu gọi thế giới giúp Việt Nam bảo vệ và trùng tu cung điện, những di tích lịch sử và văn hoá ở Huế. Nhưng cung điện chỉ là cái xác của Huế. Còn cái hồn của Huế là thi ca âm nhạc vũ điệu kịch nghệ của Huế. Ông có nghĩ đến việc bảo tồn di sản văn hoá đó không.? Thì ông trả lời rằng: Chưa nghĩ đến. Nhưng sẽ phải nghỉ đến. Rồi ông về hưu. Bao nhiêu lần tôi có nhắc đến việc ấy trong nhiều hội nghị, nhưng mãi đến tháng 6 năm 1993, tại Unesco có một cuộc họp quốc tế để bàn về vấn đề bảo tồn di sản phi vật thể. Hơn 30 nước tham dự. Anh Đào Viết Trung thành viên Ủy ban quốc gia Unesco của Việt Nam, từ Hà nội sang dự và đưa ra chương trình bảo tồn di sản phi vật thể vùng Huế và của 54 sắc dân tộc thiểu số miền Thượng Việt Nam. Hôm đó Giáo sư Georges Condominas và tôi có đư ợc Unesco mời tham dự. Hai chúng tôi hết sức ủng hộ và binh vực dự án của Việt Nam và yêu cầu Unesco tổ chức tại Việt Nam hai cuộc hội thảo quốc tế để thảo luận về các vấn đề nói tr ên. Lời tham luận của chúng tôi có sức thuyết phục mãnh liệt. Bà Gobeil chủ toạ phiên họp đã không ngần ngại khen rằng hai bài tham luận trên cả tuyệt vời đó làm cho dự án của Việt Nam được sắp vào hạng tối ưu. Và bà nói đùa rằng Đó là một siêu dự án. Năm đó Unesco đã bắt đầu tổ chức hai Hội nghị quốc tế: một về dân tộc thiểu số trong nước Việt Nam tại Hànội, do Giáo sư Georges Condominas chủ toạ, và Hội nghị quốc tế về Di sản văn hoá vùng Huế tại Huế, do tôi chủ toạ. Năm đó Hội nghị đã đưa ra nhiều nghị quyết : Ưu tiên thực hiện việc bảo tồn và phát huy Nhạc cung đình Huế; và tiếp theo Nhạc Phật giáo Huế, và sau đó truyền thống âm nhạc dân gian trong đó có nhạc Hầu Văn Hòn chén . Cậu Jacques Lemoine, đại biểu Pháp hứa sẽ vận đông chánh phủ Pháp ủng hộ chương trình bảo tồn nhạc cung đình Huế. Nhưng hai Giáo sư Nhựt bổn Yamaguti và Tokumaru đã đưa ra một chương trình cụ thể chia ra làm ba giai đoạn: 1.-Mời một đoàn Ca vũ nhac cung đình Huế tham dự Nhạc hội Tokyo Hè năm 1993. Và nhân dịp đó Đài Truyền hình quốc gia Nhựt bổn NHK đã dựng một chương trình rất đăc sắc về Nhạc cung đình Huế chiếu trên các màn ảnh nhỏ của toàn quốc Nhựt bổn.Đoàn do La Cẩm Vân điều khiển và đã gây tếng vang rất tốt trong giới nghiên cứu Nhạc cung đình châu Á 2 Tổ chức một đoàn nghiên cứu Nhạc cung đình Huế và trong dịp đó ghi âm ghi hình với phương tiện hiện đại các tiết mục cơ bản của Ca Vũ nhạc cung đình Huế. Tôi được mời làm Cố Vấn đặc biệt cho Đoàn và Toyota Foundation đã tài trợ chuyến đi nghiên cứu trên thực địa ấy năm 1995.Đoàn dã quay nhiều cuốn phim video rất đẹp về ca múa nhạc cung đình Huế để tàng trử tại trường Đại học Osaka và có mấy cuồn chép lại cho Việt Nam. 3.- Sau khi đồng ý với quan điểm của tôi ghi âm giữ lại những loại nhạc mà chúng ta sợ sẽ mất đi, thì rất tốt, nhưng dó chỉ là bảo vệ tiêu cực; làm sao gây lại sức sống bằng cách tìm chức năng và chỗ đứng mới cho loại nhạc đang sợ bị mất, mới quí hơn, vì bảo vệ cách đó là bảo vệ tích cực hai Giáo sư Nhựt đã xin được tài trợ của Japan Foundation để tổ chức một trường tại Huế , một Đại học Nhã Nhac để đào tạo diễn viên và nhà nghiên cứu nhạc cung đình. Và đó cũng là một trong những điều kiện tất yếu để được Unesco xem xét hồ sơ của Việt Nam trong việc xin Unesco công nhận Nhạc cung đình là một kiệt tác phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại. Lẽ tất nhiên muốn được nhìn nhận như vậy, trước hết Nhạc cung đình phải có một giá trị rất cao về phương diện lịch sử cũng như về nghệ thuật. Chúng ta cũng nên nhớ rằng tuy được sử dụng ở trong cung đình,việc sáng tạo và biểu diễn nhạc cung đình đều do những nhạc sĩ, nghệ sĩ xuất thân từ trong dân gian, nhờ có tay nghể cao mà được sung vào cung để phục vụ cho triều đình. Về mặt lịch sử, chưa có một bộ môn â ...