Nhân loại học lịch sử - một nhu cầu về phương pháp từ thực tế điền dã tại Nhật Bản (phần 1)

Nhân loại học lịch sử đang trở thành một lĩnh vực nghiên cứu ngày càng quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh các nghiên cứu điền dã tại Nhật Bản. Phương pháp này không chỉ giúp các nhà nghiên cứu khám phá những khía cạnh sâu sắc của văn hóa và xã hội mà còn cung cấp cái nhìn toàn diện về sự phát triển của các cộng đồng qua thời gian. Việc kết hợp giữa lý thuyết nhân loại học và các phương pháp thực địa đã mở ra những hướng đi mới trong việc hiểu biết về lịch sử con người. Bài viết này sẽ phân tích nhu cầu về phương pháp nhân loại học lịch sử từ thực tế điền dã tại Nhật Bản, đồng thời đưa ra những ví dụ cụ thể để minh họa cho sự phong phú và đa dạng của nghiên cứu này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhân loại học lịch sử - một nhu cầu về phương pháp từ thực tế điền dã tại Nhật Bản (phần 1)Tư liệu folklore 45 NHÂN LOẠI HỌC LỊCH s ử - MỘT NHU CẦU VẾ PHƯƠNG PHÁP TỪ THỰC TẾ ĐIỀN DÃ T ư LIỆU Hàn hóa TẠI NHẬT BẢN, DỒNG CHẢY VÀ ĐỘNG THÁI ịì ân gian HIỆN TẠI CỦA CÁCH TIẾP CẬN NÀY CHU XUÂN GIAO11 Lời d ẫ n n h ậ p cho tới n h ữ n g năm gần dây. Q ua các kết quả này, sẽ suy nghĩ về tồn tại thực tế và ý C húng tôi đã tiến h à n h điêu tra điền nghĩa của cái gọi là tín ngưỡng d â n g ian ”dã dài h ạn trọ n tro n g m ột năm rưỡi tại một trong cuộc sông hiện nay của người N h ậ t Othị trấ n vùng nông thôn m iền T ây nước m ột địa phương với p h ạm vi người điều traN h ậ t Bản từ đẩu th á n g 4 năm 2002 đến có th ể q u a n sát. Tiếp đó là tiến đến việchết th ản g 9 năm 2003, trước và sau đó là khảo lu ậ n m ang tín h phê p h á n các th u y ếtcác cuộc điêu tra tiề n trạ m (bôn tu ầ n vào giải trước nay và đưa ra q u a n điểm mới vêm ùa hè năm 2001) và điều tra bổ su n g (từ k h ái niệm tín ngưỡng d ân gian đã có lịchsau th án g 10 năm 2003 đên nay). K ết quả sử hơn 100 năm nay tro n g ng àn h Dân tụccủa các điều tra này trỏ th à n h cd sở cho học (tương đương với v ăn hoá d ân gianluận vãn học vị đ an g dược ch ú n g tòi chấp (học) của Việt N am ) và các ngành khoa họcbút tại Khoa Sau đại học Đ ại học Ngoại xã hội khác có liên qu an của N h ậ t Bảnngữ Tokyo với tiêu đê Tín ngưỡng dân (Tôn giáo học, Lịch sử tôn giáo, Lịch sử tưgian và quá trìn h hiện đại hoá - qua tưởng).nghiên cứu trư ờng hợp một làn g m iên Tây Đồng thời, nghiên cứu này sẽ hướngN h ật Bản. đến việc suy nghĩ vê quá trìn h cận đại ở các N ghiên cứu này, bằn g vào tư liệu có nước Đông A từ góc n h ìn v ăn hoá, đặc biệtdược từ th am dự q u a n s á t dài h ạn và tư là trong môi qu an hệ giữa cận đại vói việcliệu vãn bản - lịch sử th u n h ậ p được tại h ìn h th à n h nền văn hoá quốc gia quốc dànthực dịa, sẽ từ điểm n h ìn hiện tại tiến (nation - sta te ) ở các nước vôn đã xu ất p h áthành ph ân tích để làm rõ mối qu an hệ đa từ cơ sở xã hội gần gũi nh ư n g đã trả i quachiêu và đa tầ n g giữa tín ngưỡng dân các hình thức cận đại hóa không giốnggian - mà các th à n h tô tiêu biểu là nghi lễ n h a u , điểu này vừa qu y ết định nh ữ n g bảnnông nghiệp, thờ cúng tổ tiên, tín ngưỡng sắc khác n h a u tro n g bôi cảnh toàn cầu hoáSham an, dư âm cua tín ngưỡng thò núi của mỗi nuốc, lại vừa cho thâv rằng, quáthiêng - và thời kì cận đại (m odern, trìn h xã hội không giông n h a u n h ù n g quám odernization) được tín h từ nhữ ng năm trìn h văn hoá tương đôi giông n h au . C húngdêm trước và tro n g dại cải cách M inh Trị tôi m uôn hướng đến việc so sá n h văn hoá ở1 1Viện Nghiên cứu Vãn hóa, hiện là nghiên cứu sinh tại Đại học Ngoại ngữ Tokyo, Nhật Bản.46 CHU XUÂN GIAOcấp độ là so sá n h các quá trìn h văn hoá vói k ết lu ận của bài v iết th ì, ch ú n g tôi sẽ gọinhau, hay nói khác là q u á trìn h tạo sinh ra cách tiếp cận này gọn lại th à n h N h â n loạivăn hoá (văn hoá được làm ra n h ư thê nào học Lịch sử .íV>trong các hoàn cản h lịch sử, xã hội), m à *không ph ải là cấp độ cho đến nay vẫn * *thường th ấy là chỉ xem sự giống khác giữacác yếu tô văn hoá riên g b iệt . N hà N hân P h ầ n 1. N h u c ầ u v ề p h ư ơ n g p h áploại học người Mĩ G eertz(1), q u a nghiên cứu tiế p c ậ n g ọ i là N h â n lo ạ i h ọ c - D ân tụ cIndonexia, m uôn tìm về dặc trư n g phương h ọ c LỊc.h sử từ th ự c tê đ iể n d ã tạ i N h ậtĐông m ang tín h động - v ận động, quá trìn h B ản h a y là tín h t h iế t y ế u c ủ a p h ư ơ n g- từ các nền văn hoá có tín h N am Đảo và p h á p n à y đ ố i vớ i n g h iê n cứ u n h â n lo ạ iđã từng chịu ả n h hưởng của văn hoá An Độ h ọ c tạ i xã h ộ i có tín h v ă n tự ca otrước khi bị thực d ân hoá. C húng tôi có 1.1. B ắ t d ầ u từ n h ữ n g c ả m n h ậ nmong m uôn qua so sá n h các quá trìn h văn m a n g tín h k in h n g h iệ m từ th ự c đ ịahoá tìm về đặc trư n g phương Đông(;> m ang ) T rong k h u n g lí lu ậ n tru y ề n thông bắttín h dộng từ các nước Đông A chịu ản h đầu từ B. M alinow ski (1884 - 1942, Anh),hưởng n h iêu cả từ An Độ và T ru n g Quốc ở F. Boas (1858 - 1942, Mĩ), n h â n loại học tựtrước thời kì cận đại và bưốc vào cận dại xem điểu tr a điền dã (fieldw ork) dài ngàyhoá đồng nghĩa vối Au Mĩ hoá - hay b ản là phương p h á p lu ậ n ch ín h của m ình, và tựđịa hoá Âu Mĩ - b ằn g n h ữ n g x u ấ t p h á t xác đ ịn h m ình là môn học về hiện tại tứcđiểm và con đường khác n hau. là môn nghiên cứu về trạ n g th ái đồng hiện Đê thực hiện n g h iên cứu n h ư trên , (đồng đại). Ó thời kì đ ầ u tiê n dó, n h â n loạichúng tôi sẽ đồng thời sử dụng cả cách tiếp học là môn chuyên ng h iên cứu vê các xã hộicận gọi là N hân loại học Lịch sử trong m ông muội vị khai, m à các ...