Nhân lực cho ngành điện hạt nhân

Quốc hội vừa quyết định sản xuất điện hạt nhân vào năm 2020. Quyết định này đặt ra vấn đề đào tạo nhân lực kỹ thuật : chúng ta phải đào tạo chuyên viên về gì, bao nhiêu, và tới trình độ nào ? Để trả lời những câu hỏi đó, chúng tôi xin dựa trên họa đồ một nhà máu điện hạt nhân kiểu PWR có ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhân lực cho ngành điện hạt nhân Nhân lực cho ngành điện hạt nhân KS Đặng Đình CungQuốc hội vừa quyết định sản xuất điện hạt nhân vào năm 2020. Quyết địnhnày đặt ra vấn đề đào tạo nhân lực kỹ thuật : chúng ta phải đào tạo chuyênviên về gì, bao nhiêu, và tới trình độ nào ?Để trả lời những câu hỏi đó, chúng tôi xin dựa trên họa đồ một nhà máuđiện hạt nhân kiểu PWR có nhiều xác suất Quốc hội sẽ chọn vì hiện nay làkiểu nhà máy này an toàn nhất, dễ bảo trì nhất và thông dụng nhất.Kết cấu một nhà máy điện hạt nhânMột nhà máy điện PWR tiêu biểu gồm bởi ba phần tương ứng với ba vòngmạch nước ( xem hình ).Vòng hai và vòng ba không khác gì những nhà máy nhiệt điện than, dầuhay khí: tua bin hơi, ổ phát điện, bộ biến thế, chòi làm nguội, ống hơi nước,ống nước, máy bơm, van,... Ở những nhà máy cổ điển, người ta gọi haivòng mạch này là vòng một và vòng hai.Vòng một của nhà máy nằm trong tòa nhà lò phản ứng ( reactor building ),là phần đặc thù của một nhà máy hạt nhân. Toàn bộ nhà này tương đươngvới lò hơi của một nhà máy nhiệt điện cổ điển.Tòa nhà lò phản ứng là một cấu trúc bằng thép hay bằng bê tông cốt thépbên trong lát tôn dầy bằng thép. Để phòng hờ lò phản ứng nổ, tòa nhà đượcthiết kế để chịu đựng áp suất cao và giam hãm những chất phóng xạ. Cấutrúc cũng có thể chịu được một tầu bay B 747 đâm xuống. Người ta cũnggọi vỏ tòa nhà này là tường giam hãm.Ngoài lò phản ứng ra, những thiết bị chính trong tòa nhà lò phản ứng gồmbộ phát sinh hơi nước, bộ nén nước, máy bơm nước và những ống nước nốiliền chúng với lò phản ứng công với một số thùng, ống dẫn nước và vanđiều chỉnh nhiệt độ và áp suất.Lò phản ứng là một nồi áp suất tương tự như nồi áp suất trong bếp thườngdân. Chỉ khác ở một điểm : với nồi áp suất của thường dân năng lượng đểđun nước được cung cấp từ ngoài vào trong còn nguồn năng lượng của lòphản ứng hạt nhân thì ở trong nồi. Nguồn năng lượng đó là những phản ứnghạt nhân diễn ra trong những bó thanh nhiên liệu. Lõi của lò phản ứng gồmnhững thanh đó và những cần điều khiển dùng để kiềm chế những phảnứng hạt nhân.Sơ đồ một nhà máy điện hạt nhânNhân lực thiết kế, lắp ráp và xây dựng nhà máyVới kết cấu một nhà máy điện hạt nhân như miêu tả ở phần trên, ngoài lòphản ứng ra, không có gì là đặc thù của ngành điện hạt nhân cả : xây cất bêtông, cấu trúc thép, xoong chảo, cơ khí, điện cơ, bộ phận tự động,... Suy ra,đa số nhân lực thiết kế, lắp ráp, xây dựng và vận hành cho ngành điện hạtnhân có thể tuyển từ đội ngũ nhân lực đã được đào tạo cho những nhà máynhiệt điện cổ điển và đã tích lũy kinh nghiệm ở những nhà máy đó.Lò phản ứng tượng trưng cho 10 đến 17 phần trăm giá trị đầu tư của nhàmáy. Trên thế giới chỉ có ba xí nghiệp có thể cung cấp lò hơi PWR thế hệba : Areva, Mitsubishi và Toshiba Westinghouse. Vậy vấn đề đào tạo nhânlực thiết kế lò hơi hạt nhân chưa cần phải đặt ra.Tuy nhiên chúng ta cũng cần phải có một vài chuyên viên neutron học (neutronician ) với ba trách nhiệm :(a) nghiên cứu sự phát sinh và tác động cuả neutron trên nước và những vậtliệu xung quanh để có thể hiểu những đề nghị của bên cung cấp lò phảnứng,(b) quy định cấu hình lưu trữ những vật liệu hạt nhân trong nhà máy nhưthế nào để bảo đảm an toàn,(c) đào tạo bổ túc về phản ứng hạt nhân cho nhân viên các nhà máy điện hạtnhân và các cơ sở sản xuất vật liệu phóng xạ.Dù là hợp đồng xây nhà máy theo kiểu “chìa khóa trao tay” thì chúng tacũng phải có kỹ sư có khả năng theo dõi tiến triển công tác thiết kế, láp rápvà xây dựng nhà máy. Dù là hợp đồng kiểu nào chăng nữa thì chúng ta vẫncó thể làm thầu phụ những phần không đặc thù hạt nhân mà chúng ta có thểlàm được hay học làm. Đây là đường lối của công ty Hàn Quốc KOPEC (Korea Power Engineering Company, Inc ) để bây giờ có thể bỏ thầu trọngói những nhà máy điện hạt nhân.Nhân lực vận hành nhà máyNhư ở mọi nhà máy nhiệt điện cổ điển, một nhà máy điện hạt nhân cóchuyên viên vận hành, chuyên viên an toàn và kiểm soát viên môi trường.Nhưng cũng có những nghề đặc thù cho ngành điện hạt nhân như là chuyênviên thuyên chuyển nhiên liệu và chuyên viên về tai nạn hạt nhân.Chuyên viên vận hành điều khiển lò phản ứng và những thiết bị sản xuấtnăng lượng hơi và điện liên kết với lò mình có trách nhiệm. Từ phòng điềukhiển, chuyên viên này theo dõi những thông số vận hành của lò phản ứngvà điều chỉnh công suất của lò tùy theo nhu cầu điện của mạng phân phốiquốc gia. Công việc hàng ngày thì tương tự như công việc của mọi chuyênviên vận hành một nhà máy nhiệt điện cổ điển. Nhưng quy trình phát sinhnăng lượng của một lò phản ứng hạt nhân khác với quy trình của một lò hơicổ điển. Do đó, về thực hành, những chuyên viên này được đào tạo đặc biệtđể điều khiển một nhà máy hạt nhân.Chuyên viên an toàn kiểm tra những thiết bị của nhà máy vận hành đúngtheo những quy định về an toàn. Chuyên viên này cũng có trách nhiệmngăn ngừa rủi ro mọi sự c ...