Nhận rõ rào cản để vươn lên trong cạnh tranh

Bài viết có mục đích phân tích kỹ các rào cản khu vực doanh nghiệp và đề xuất các giải pháp cho năm 2018 và một số năm tiếp theo, nhất là đổi mới tư duy phát triển, thực hiện cải cách sâu rộng theo thị trường hội nhập và hiện đại, phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhận rõ rào cản để vươn lên trong cạnh tranh NHẬN RÕ RÀO CẢN ĐỂ VƯƠN LÊN TRONG CẠNH TRANH GS.TSKH. Nguyễn Quang Thái Viện Nghiên cứu Phát triển Việt Nam Tóm tắt Năm 2017 Việt Nam đã đạt được những thành tựu toàn diện và nổi bật.Toàn bộ 13/12 chỉ tiêu kế hoạch đã hoàn thành và hoàn thành vượt mức, trongđó tốc độ tăng trưởng 6.81% là tốc độ tăng trưởng cao nhất trong 7-10 năm nay.Các chỉ số cạnh tranh toàn cầu từ môi trường đầu tư DB, đổi mới công nghệtoàn cầu GII, phát triển bền vững SDG và năng lực cạnh tranh toàn cầu GCI...đều được cải thiện mạnh mẽ. Đồng thời, khi phân tích một cách khách quan vàtoàn diện, có thể thấy vẫn tồn tại những yếu kém trong việc thực hiện chủ trươngcơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng. Năng suất, chấtlượng, hiệu quả và sức cạnh tranh trên nhiều tiêu chí, sản phẩm, dịch vụ còn yếukém. Nổi bật là những rào cản cho sự phát triển doanh nghiệp và khu vực tư nhântrong nước đang gây khó khăn cho sự phát triển dài hạn, khi đó là lực lượng chủyếu tạo việc làm và của cải cho xã hội. Bài viết có mục đích phân tích kỹ các ràocản khu vực doanh nghiệp và đề xuất các giải pháp cho năm 2018 và một số nămtiếp theo, nhất là đổi mới tư duy phát triển, thực hiện cải cách sâu rộng theo thịtrường hội nhập và hiện đại, phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân,... Từ khóa: Rào cản phát triển, cạnh tranh; cải cách 1. Kinh tế khởi sắc, nhưng chất lượng phát triển chưa cao: Khu vựcdoanh nghiệp ngoài Nhà nước và tư nhân bị kìm hãm Năm 2017 đánh dấu bước phát triển mới của nền kinh tế Việt Nam, tạo thêmthế và lực mới cho bước phát triển dài hạn. Tuy nhiên, khi phân tích sâu, có thể thấycác thành tựu này chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của đất nước và kế hoạchđề ra về cơ cấu lại nền kinh tế, gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng thực hiện chưađạt mục tiêu mong muốn. Các nhân tố phát triển theo chiều sâu còn chưa được tậndụng tốt. Cuộc kiểm kê rất kỳ công các nguồn lực phát triển cả nước do Tổng cụcthống kê (TCTK) cùng các ngành các cấp tiến hành năm 2017 cho thấy, cònnhiều nguồn dự trữ to lớn (cả nhân lực, vật lực, tài chính và tài nguyên, cùng cơhội phát triển) chưa được sử dụng hiệu quả, thích ứng với thể chế kinh tế thịtrường hiện đại và hội nhập quốc tế, dù mức tăng trưởng kinh tế năm 2017 đạt 2236,81% là một trong những bước phục hồi ấn tượng nhất trong nhiều nămqua. Con số tổng nguồn lực quốc gia lên tới 20 triệu tỷ hay là khoảng 1000 tỷ $(dù còn cầu phối hợp, kiểm tra kiểm) chưa bao giờ được nhắc tới, vì việc chia ranhiều khâu quản lý vừa chồng chéo, vừa lỏng lẻo. Xét về đóng góp của các các khu vực kinh tế (các thành phần kinh tế), cóthể thấy các khu vực kinh tế đều chưa sử dụng tốt nguồn lực, còn chưa thu hútđược hiệu quả nguồn lao động dồi dào trong điều kiện cơ cấu dân số vàng, sửdụng chưa hiệu quả nguồn vốn đã tích lũy được và còn chưa tận dụng tốt cácthành quả của tiến bộ khoa học công nghệ (KHCN) trong điều kiện hội nhậpquốc tế. Biểu đồ bên dưới cho thấy thành quả tăng trưởng trung bình ngày cànggiảm sút sau từng 10 năm. trong đó khu vực tư nhân tăng từ 11,93% (thời kỳ2003-2010) xuống còn 7,5% (thời kỳ 2011-2015). Ba mươi năm trước, đổi mới đã mở đường cho khai thác sinh khí mới từnền kinh tế hàng hóa, kinh tế trong đó khu vực tư nhân được xem như nhân tốchính của nền kinh tế đã được thừa nhận, dù chưa công khai, hiểu ngầm do đãđược cởi trói. Chỉ riêng sự kiện từ nhập khẩu hàng trăm nghìn tấn gạo, sau mấytháng tự do hóa mua bán gạo đã xuất khẩu gạo quy mô lớn liên tục đã cho thấytác động nhanh của kinh tế thị trường và khu vực tư nhân. Nhưng dường nhưlực đẩy do cải cách khởi động 30 năm trước đang hết dần lực tác động, do bốicảnh đã đổi thay rất nhiều. Cải cách 1 dựa vào cơ chế cởi trói không đủ lực224đẩy mạnh phát triển trong điều kiện cần có cải cách “2” để “thiết kế hệ thống”mô hình tăng trưởng mới, mang tính động lực mạnh mẽ hơn. 2. Rào cản chủ yếu: Phân biệt đối xử khu vực tư nhân Hiện còn nhiều rào cản đang kìm hãm sự phát triển của kinh tế và doanhnghiệp khu vực tư nhân, kìm hãm cải cách mới mạnh mẽ, hướng tới kiến tạo môhình tăng trưởng mới, hiệu quả hơn, có sức cạnh tranh mạnh. Khu vực kinh tế Nhà nước và các DNNN chiếm giữ một khối lượng cực lớntài sản và tài nguyên thiên nhiên, đang cố gắng tạo ra nhiều quả đấm thép nhưnglại có quá nhiều doanh nghiệp làm ăn thua lỗ nghiêm trọng, với hàng loạt đạián1. Các DNNN đang nắm giữ phần quan trọng tài sản quốc gia, nhưng lại sửdụng chưa hiệu quả. Cần thấy rằng phải được hiểu khái niệm Tài sản quốc gia. Tài sản quốc gia theo nghĩa rộng bao gồm: (1) tài nguyên thiên nhiên của đấtnước; (2) các loại tài sản được sản xuất ra và (3) nguồn vốn con người. Tài sảnquốc gia theo ng ...