Nhân tố hình thành sắc thái kiến trúc dân gian vùng Nam Trung Bộ

Vai trò kiến trúc trong xã hội chúng ta là hết sức quan trọng. Thiết kế và xây dựng các công trình luôn là mối quan tâm hàng đầu của mọi cá nhân, mọi tầng lớp, tổ chức xã hội,… nhằm đáp ứng nhu cầu về vật chất và tinh thần, đồng thời thúc đẩy quá trình phát triển xã hội.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhân tố hình thành sắc thái kiến trúc dân gian vùng Nam Trung BộThông báo Khoa học và Công nghệ* Số 2-2012 68 NHÂN TỐ HÌNH THÀNH SẮC THÁI KIẾN TRÚC DÂN GIAN VÙNG NAM TRUNG BỘ (Tiểu vùng ba tỉnh: Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa) ThS. NCS. kts. Trần Văn Hiến Phó Khoa Kiến trúc, trường Đại học Xây dựng Miền Trung Tóm tắt: Vai trò kiến trúc trong xã hội chúng ta là hết sức quan trọng. Thiết kế và xây dựng các công trình luôn là mối quan tâm hàng đầu của mọi cá nhân, mọi tầng lớp, tổ chức xã hội,… nhằm đáp ứng nhu cầu về vật chất và tinh thần, đồng thời thúc đẩy quá trình phát triển xã hội. Kiến trúc Việt hình thành và phát triển trong suốt một thời gian dài của lịch sử, là một di sản văn hoá quí báu cho các thế hệ lưu giữ, tìm hiểu, nghiên cứu để kế thừa và phát huy trên con đường xây dựng nền kiến trúc đương đại. Mục tiêu cơ bản của bài viết về Nhân tố hình thành sắc thái kiến trúc dân gian vùng Nam Trung Bộ là tìm hiểu sự dung hoà và tiếp biến những sắc thái dân gian trong các thực thể kiến trúc khu vực miền Nam Trung Bộ. Qua đó liên hệ, đúc kết những nhận định về thực tiễn của công tác bảo tồn trùng tu các công trình kiến trúc dân gian xưa và khuynh hướng phát triển của kiến trúc này trong thời đại mới.1. Sắc thái kiến trúc dân gian vùng Nam lộc, đông con trai gái. Cổng và cửa chínhTrung Bộ của nhà thường lệch nhau không nằm trên Việc tổ chức kiến trúc ngôi nhà dân một trục. Người ta cũng tổ chức lối đi riêng,gian được bắt đầu từ việc chuẩn bị đất xây tách biệt cho người và gia súc (trâu, bò).dựng sau đó mới tới hình thức kiến trúc, vật Nhà dân gian xưa có vị trí hài hòaliệu và kỹ thuật xây dựng. trong khu đất, trước và sau nhà đều có sân1.1. Phong thủy nhà dân gian vườn nhiều hoa, cây xanh. Sân trước dùng Quan điểm chủ đạo trong việc chọn vị để sinh hoạt và kết hợp làm không gian sảntrí đất và nhà dân gian trong xây dựng là suất phụ, phơi nông sản sau mùa thu hoạch.theo những nguyên tắc của phong thủy. Các loại cây được chọn trồng sân trước nhàMảnh đất xây nhà được chọn lựa rất kỹ để thường là cây và bụi hoa thấp. Đặc biệt câyphù hợp với chủ nhân của nó về tuổi tác, cau, dừa tuy cao nhưng được trồng nhiều, vìcung mệnh. Người đứng ra xây dựng nhà có tán lá ở trên cao nên vừa không che tầmtrước tiên tìm tới các thầy địa để xem nhìn, gió mát, vừa che bớt nắng khi mặt trờiphong thủy, địa cuộc đất đai rồi chọn thợ, lên cao, bên cạnh đó nó góp phần cải thiệnxem ngày cúng tế rồi mới cho động thổ khởi kinh tế và phù hợp tập tục ăn trầu cau ở địacông. Nhà theo phong thủy phải có thế đất phương. Vườn sau nhà trồng chuối vì cóđẹp: “Minh đường thủy tụ” tức là trước nhà nhiều cái lợi, chuối là loại trái cây được ưacó nước tụ trong sáng như gương để nuôi chuộng. Chuối thấp có lá to nên có thể cảndưỡng khí mạch của đất. Vì thế nếu không được gió lạnh, lại có thân cây mềm nên dùcó sự tụ thủy tự nhiên, người ta thường đào có đổ cũng không thể làm hỏng nhà được.ao trước nhà hoặc xây hòn non bộ để tượng 1.2. Hình thức kiến trúc xây dựng nhàtrưng cho yếu tố này. Nhà có thế đất “tả phù dân gianhữu bật” tức là hai bên tả có Thanh long, Công trình nhà dân gian thường có xuhữu có Bạch hổ thì gia chủ sẽ phát tài, nhiều hướng trải dài để đón gió mát từ hướngThông báo Khoa học và Công nghệ* Số 2-2012 69Nam, Đông Nam. Nhà có cao trình thấp trở một loại nhà dân gian đặc sắc trong vùng.nhưng xây trên nền đất cao ráo, có số gian Đây là một sự sáng tạo và dung hợp văn hóalẻ một, ba, năm,… và thường có hai chái ở giữa người Việt (Nam tiến) với người Chămtrước, sau nhà. Chái nhà trước rộng rãi và là địa phương trong việc thiết kế và ứng xử vớinơi sinh hoạt chính của gia đình: ăn uống, môi trường sống nhằm phục vụ nhu cầu ở.hóng gió, tiếp bà con hàng xóm,… Ở đây, Quan hệ giữa gia chủ với ngôi nhà thểkhông gian được tổ chức đơn giản và cởi mở hiện qua thước tầm, một loại thước đo khánhưng lại thành nét văn hóa đặc trưng cho đặc biệt. Khi làm nhà cho ai người thợ cả lấyngôi nhà Việt. Gian nhà chính là không gian chiều dài đốt út của chủ nhân làm đơn vị cơlinh thiêng nên được đặt bàn thờ tổ tiên và bản cho cái thước.chỉ tiếp khách quan trọng. Đàn ông trong gia 1.3. Hình thức trang tríđình t ...