Nhập thế

Khi được một người bạn mách nước đặt giùm cho cái bút danh “Thảo Am”, ông mừng lắm. Thảo am là lêu cỏ. Nhưng lều cỏ không sang bằng Thảo Am. Đó là tên nôm mà nôm thì các cụ đã nói rồi, là “cha…”. Lều Cỏ không nói lên cốt cách nho gia, khí phách của ông. Thảo Am thuộc lọai nhà văn “tháp ngà”, nhưng tháp ngà của thời hiện tại. Nghĩa là ông không phải lọai người suốt ngày “đóng cửa phòng văn hì hục viết”, rồi chìm đắm trong liễu Chương Đài, trăng Tầm Dương, với...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhập thế Nhập thế TRUYỆN NGẮN CỦA NGUYỄN KHOA ĐĂNGKhi được một người bạn mách nước đặt giùm cho cái bút danh “Thảo Am”, ông mừnglắm. Thảo am là lêu cỏ. Nhưng lều cỏ không sang bằng Thảo Am. Đó là tên nôm mà nômthì các cụ đã nói rồi, là “cha…”. Lều Cỏ không nói lên cốt cách nho gia, khí phách củaông.Thảo Am thuộc lọai nhà văn “tháp ngà”, nhưng tháp ngà của thời hiện tại. Nghĩa là ôngkhông phải lọai người suốt ngày “đóng cửa phòng văn hì hục viết”, rồi chìm đắm trongliễu Chương Đài, trăng Tầm Dương, với Khuất Nguyên, Lý Bạch. Mà “tháp ngà” của ônglại là những nghị quyết, những chủ trương… của cấp trên. Đến nay ở cơ quan của ôngngười ta vẫn còn truyền miệng nhau câu nói “nổi tiếng” của ông: “Các đồng chí khôngcần phải đi thực tế đâu xa. Cứ đọc và nghiền ngẫm kỹ nội dung tờ báo của Đảng bộ tỉnhnhà là đủ. Đề tài là ở đó.”. Rồi ông dẫn giải thêm: Ví dụ tỉnh cần đưa đàn lợn lên một vạncon, thì các đồng chí xóay vào đấy mà sáng tác. Viết bút ký thì tả thêm cảnh, nghĩ ranhững khó khăn nông dân gặp phải và cách khắc phục của họ. Viết truyện thì thêm nhânvật, thêm tình huống vào. Mà nhớ phải có nữ có nam, có tình yêu trai gái thì mới hấp dẫn.Chị A bỏ anh B vì anh này nuôi lợn “vào khiêng ra bế” (nghĩa là lúc lợn mới vào chuồngnặng 10 cân, lúc xuất chuồng chỉ còn 7,8) …vân vân…Đấy đề tài đấy, cứ thế mà sáng tác!Vì cứ đắm chìm trong “tháp ngà” kiểu như thế, lại thêm cáùi tính cẩn thận, rụt rè nêncuộc sống của ông khá tẻ nhạt. Ông không có người yêu, ngòai bà vợ kết hôn theo lối cổtruyền: lớn tuổi hơn ông và chỉ biết mặt ông sau hôm cưới. Ông không dám ngồi chungmột ghế với phụ nữ, dù đó là ghế dài hoặc salông. Phòng ông luôn đóng kín cửa nhưngmột khi co phụ nữ vào ông lại mở toang.Không phải ông ghét phụ nữ hoặckhông ham hốcái điều mà một nửa nhân lọai (trừ ông) không thể làm ngơ. Nhưng ông sợ. Sợ dư luận.Sợ vi phạm điều gì đó chính ông không nhận ra. Nghĩa là ông sợ đủ thứ. Có lẽ vì thếchuyện tình ông viết, cảnh ái ân ông miêu tả cứ gượng gạo, nhạt nhẽo thế nào ấy. Ngườiđời không đọc văn ông có khi còn biết hơn.Đó là chuyện 40 năm về trước.Còn giờ đây, ông đã nghỉ hưu. Thỉnh thoảng ngồi giờ lại những trang sách cũ, chẳng cầnai chỉ giáo ông cũng nhận ra văn ông như thế là rất nhạt, là thiếu hơi thở cuộc sống.Giờ đây, hơn lúc nào hết, ông thấy cần thiết phải thay đổi các trang văn của ông. Khôngnhư một vài nhà văn khi gần đất xa trời họ sám hối, họ nói trước đây viết theo lệnh ngườikhác, bây giờ mới được trở về chính họ, ông khó gì để sám hối nên không quan tâm đếnđiều đó. Có chăng ông sám hối là ngày xưa, ông không muốn sống như mọi người, khôngnói tiếng nói của số đông, không thở hơi thở của mọi người nên ông trở nên xa lạ ngaytrong khu nhà ông ở, con đường hàng ngày ông vẫn đi qua. Ông thấy ông cần phải nhậpcuộc, nhập thế. Nhưng nhập như thế nào được, khi mà lâu nay ông tròn trĩnh như mộtviên bi? Ông cùng vợ vào Sài Gòn sống với người con gái ông, lấy chồng trong đó…tuybiết rằng, ông không hợp với sinh họat của mảnh đất này.Vào Sài Gòn đã lâu nhưng ông vẫn chưa dám đi chơi tối. Phần vì mắt ông kém hơn trước,phần vì ông không thuộc đường phó chi chít dọc ngang như ở đây. Thành ra phải cả đếnnăm sau ông mới ra khỏi nhà. Hôm ấy ông đi viếng đám ma. Lúc đi ông chở vợ nhưnglúc về ông về một mình. Vợ ông phải ở lại để bớt phần cô quạnh cho tang gia. Lúc về ôngchọn con đường để tắt để đi, những tưởng sẽ ngắn hơn, nào ngờ lại gặp rắc rối. Quãngđường ấy vắng người đi lại nhưng sao lại rất nhiều những cô gái thập thò, ẩn hiện saunhững gốc cây. Mà ai cũng phấn trát đầy mạt như sắp lên sân khấu biểu diễn. Họ làm gìthế nhỉ? À, hình như họ là gái làm tiền. Phải tiếp cận xem sao! Có vào hang mới bắt đượccọp chứ. Muốn có được những tác phẩm để đời như “Làm đĩ”, “Số đỏ”, hẳn không thểlướt qua những chỗ như thế này!Đang loay hoay chưa biết “nhập cuộc” ra sao thì ông giật mình vì có người vừa nhảy lênyên xe của ông. Ông ngóai lại. Ôi một cô gái. Cô gái lúc đầu còn ôm chặt ngang lưngông, sau thì đưa hẳn tay nắm chặt lấy bộ hạ của ông trong lúc miệng thúcgiục rối rít:“Đi không anh? Đi đi!”. Thì ông chẳng đang “đi” là gì ! Phải đến khi cô gái ấy rằng “đi” ,rằng “dù” là thế nào ông mới ngộ ra và thẳng thừng tù chối một phần vì sợ, phần nữa vìkhông có tiền. Biết có năn nỉ nữa cũng không có hiệu quả nên cô gái đành nhảy xuốngnhưng cũng còn kịp rút từ túi quần của ông chiếc ví . Rút xong cô ta chạy ra xa, đứngdưới bóng đèn dường, mở ví kiểm tra. Mấy đứa choai choai tưởng vớ được món xộp từđâu ùa tới định chia phần. Ông chỉ còn cách mếu máo van xin: Làm gì còn tiền ! Có trămngàn bạc thì phúng đám ma mất rồi. Cho tôi xin lại cái ví đi. Mất giấy tờ thì khổ tôi lắm.Đám choai chả biết vì thương ông hay vì thấy không kiếm được gì ở ông bèn ném cái víđánh vèo xuống dưới chân ông, kèm theo câu chửi đổng: “Mẹ kiếp, trông tướng bậu sangtrọng tưởng lắm tiền ”.Ông gọi cuộc bị gái điếm bóp “bộ hạ” rồi móc ví tiền là “cuộc nhập thế số 1”. Còn cuộcnhập thế 2, thì phải vài năm sau, nhưng là chuyện của ngày hôm nay.Trưa hôm ấy, đang lúc trời nắng to, ông về nhà vì có người ở xa gửi cho mấy trái xòainhờ ông đem về cho vợ con. Mọi ngày vào giờ này, ông thường ở lại cơ quan. Lúc đingang chỗ nhà chờ xe búyt gần lăng Lê Văn Duyệt ở đường Đinh Tiên Hòang, ông nhìnxéo sang thì thấy có một người phụ nữ khỏang hơn 30 tuổi, tuy da hơn đen nhưng dángvẻ còn mặn mòi lắm, đang đứng chờ ở đó. Đúng lúc đó không hiểu vì lý do gì quai giỏxách lại bị đứt làm rớt xuống đường mấy trái xoài. Người phụ nữ đen dòn ấy lập tức chạyra giúp ông lượm lên. Xong xuôi, ông nói lời cảm ơn. Hình như người phụ nữ này chỉchờ có thế để năn nỉ ông: “Anh về đâu?” (ái chà, gần 70 rồi mà vẫn còn người gọi bằnganh).- Tôi về nhà ở quận 12.- Có đi qua bế ...