NHI ĐỒNG TRONG CA DAO

Cội nguồn tinh hoa văn hóa dân tộc nằm trong ca dao, kho tàng vô giá của văn học. Theo định nghĩa của Ban Văn học Hội Khai Trí Tiến Đức, qua tập Việt Nam Tự Điển do Mặc Lâm xuất bản tại Hà Nội năm 1931, ca dao là những câu hát phổ thông trong dân gian: ca là những bài hát thành khúc, dao là những câu hát ngắn độ một vài dòng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHI ĐỒNG TRONG CA DAONHI ĐỒNG TRONG CA DAOCội nguồn tinh hoa văn hóa dân tộc nằm trong ca dao, kho tàng vôgiá của văn học. Theo định nghĩa của Ban Văn học Hội Khai TríTiến Đức, qua tập Việt Nam Tự Điển do Mặc Lâm xuất bản tại HàNội năm 1931, ca dao là những câu hát phổ thông trong dân gian:ca là những bài hát thành khúc, dao là những câu hát ngắn độ mộtvài dòng.Xưa Đức Khổng Tử suốt đời chu du thiên hạ mong gặp cơ hội thựchành chính giáo giúp người đời sống an bình hạnh phúc, nhưng đãgặp từ thất vọng này tiếp thất vọng khác, ngót bảy mươi lui về quêcũ dạy học, sọan kinh sách, san định Kinh Thi, là tập sách ghi lạinhững bài thơ dân gian, hầu hết tác giả khuyết danh, tức là nhữngbài ca dao. Vị thầy của hàng vạn thế hệ - Vạn Thế Sư Biểu - cuốiđời đã quyết dùng nghệ thuật thi ca hạ tầng cơ sở để giúp người đờitu thân tạo đức, xây dựng căn bản gia đình, xã hội và nhân loại.Rằm tháng Tám âm lịch, Trung Thu, Ngày Nhi Đồng Việt Nam,nghĩ đến những thế hệ trẻ mới ra đời, vừa vào đời, vừa có gia đìnhvà sẽ tiếp nối dòng dõi giống nòi, lần giở kho tàng văn hóa dân tộctrong ca dao, sưu tầm đặc biệt những câu liên hệ đến trẻ thơ, tôiước mong góp phần giúp giới trẻ có cơ hội tiếp nối truyền đạt vàgìn vàng giữ ngọc. Bài này gồm hai phần: Ca dao qua những điệuru, và những trò chơi trẻ con qua ca dao , đồng dao.ĐIỆU RU CA DAOTôi yêu tiếng nước tôiTừ khi mới ra đờiMẹ hiền ru những câu xa vờiạ à ơi … tiếng ru muôn đời …(Phạm Duy, Tình Ca)Điệu ru ca dao với âm hưởng tiếng mẹ là cánh tay yêu thương âuyếm ôm ấp, là tấm chăn ấm áp ấp ủ, là làn gió mát dịu dàng mơnman, mang ước vọng trang bị tâm thức trẻ thơ từ khi vừa mới chàođời, thấm nhuần cách ăn lối ở, hiểu biết cách xử thế, trau dồi ý chívà nghị lực, để khi trưởng thành có thể sống trong thanh thản anbình hạnh phúc.Thế giới tràn đầy điệu ru, từ những bộ lạc bán khai khuất lấp saunhững cánh rừng già hoang vu, cho đến những quốc gia xưa cổ cónền văn minh sáng chói quanh Địa Trung Hải, Đại Tây dương, ẤnĐộ Dương hay Thái Bình Dương, và ngay cả đến những quốc giavăn minh hiện đại với vũ khí hạch nhân và hỏa tiễn liên hành tinhliên lục địa.Tìm hiểu về những điệu ru, được biết mãi đến cuối năm 1930, nướcAnh mới bắt đầu ghi nhận giá trị những điệu ru con và cố công thuthập, khuyến khích thực hiện. Từ bấy đến nay, có rất nhiều băngcũng như đĩa nhạc ru con. Bài ru gốc Đức nhạc Brahms tựa đềBrahm’s Lullaby bắt đầu bằng Guten Abend, gute Nacht …có lời ruca ngợi hương sắc hoa hồng hoa huệ và nói đến những thiên thầnche chở trẻ thơ yên ngủ giấc lành. Đĩa nhạc Lullaby Magic củaJoanie Bartels cũng hát những lời ca tụng thiên nhiên, ca tụng trăngsao theo nhạc cổ điển Morart, Brahms, và nhạc rock The Beatles… Đĩa Honest Lullaby của Joan Baer có nhắc nhở xưa được mẹ ru,hoặc nói về tình thương yêu của mẹ. Nhưng phải xác nhận khôngquốc gia nào có những điệu ru ca dao phong phú như tại ViệtNam.Chỉ có trẻ sơ sinh Việt Nam khi vừa mở mắt chào đời đã đượcchính người mẹ và những người thân trong gia đình dẫn dắt vàodòng văn học dân gian bằng những điệu ru đong đưa theo võng nôikẽo kẹt. Nghệ thuật thi ca bắt nguồn từ văn hóa mẹ được truyềnđạt, dìu dắt tâm hồn trẻ thơ vào nền giáo huấn căn bản của conngười, thấm đậm vào tâm thức vào tim óc vào máu thịt vào hơi thởvào giọng cười hạnh phúc và cả tiếng khóc đau thương.Qua lời mẹ ru, trẻ vỡ lòng tình yêu quê hương :Ạ ơi ời … à ơi …Con chim bay lưng trời còn có tông có tổCon cá lội giữa dòng nước vẫn có lổ có hangNgười trên đời có tổ quốc giang sanTinh thần ý chí phải nhịp nhàng với non sôngUống nước ta phải nhớ nguồnThấy non sông rộng nhớ ơn cao dàyVà tri ân những anh hùng liệt nữ có công giữ gìn đất nước :Ạ ơi ời … à ơi …Bà Trưng quê ở Châu PhongGiận người tham bạo, thù chồng chẳng quênChị em nặng một lời nguyềnPhất cờ nương tử thay quyền tướng quânNgàn Tây nổi áng phong trầnẦm ầm binh mã xuống gần Long BiênHồng quần nhẹ bước chinh yênĐuổi ngay Tô Định dẹp yên biên thànhĐô kỳ đóng ở Mê LinhLĩnh Nam riêng một triều đình nước taẠ ơi ời … à ơi …Ru con, con ngủ an lànhCho mẹ gánh nước rửa bành con voiẠ à ạ ơi …Muốn coi lên núi mà coiNoi gương bà Triệu cỡi voi đánh cồng …Qua lời ru, mẹ dạy con tình đồng bào :Nhiễu điều phủ lấy giá gươngNgười trong một nước phải thương nhau cùngBầu ơi thương lấy bí cùngTuy rằng khác giống nhưng chung một giàn …Và đạo nghĩa làm người con hiếu thảo :Ru hời ru hỡi là ru… à ơi ...Công cha như núi ngất trờiNghĩa mẹ như nước ở ngoài biển ĐôngNúi cao biển rộng mênh môngCù lao chín chữ ghi lòng con ơi !Mẹ ngồi ru con, đong đưa võng buồn giọt lệ rưng rưng tự nhắcmình về ơn nghĩa sinh thành dưỡng dục :Có con, mẹ nghĩ thương thayChín tháng mười ngày mang nặng đẻ đau …Lên non mới biết non caoNuôi con mới biết công lao mẫu từ …Mẹ than thở với con thơ :Chiều chiều lại nhớ chiều chiềuBâng ...