Nhiên liệu dầu mỡ và chất lỏng chuyên dụng

Napten có số vòng càng nhiều và có số mạch nhánh càng dài thì nhiệt độ đông đặc của nó càng cao
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhiên liệu dầu mỡ và chất lỏng chuyên dụng DAÀU MOÛ Loaïi Hydrocacbon naøy coù tính töï chaùy naèm giöõa n–parafin vaø Izo–Parafin. Napten coù soá voøng caøng nhieàu vaø coù maïch nhaùnh caøng daøi thì nhieät ñoä ñoâng ñaëc cuûa noù caøng cao. Napten coù nhieàu trong thaønh phaàn xaêng vaø Diesel vaøo muøa ñoâng vì coù nhieät ñoä ñoâng ñaëc thaáp. Loaïi coù maïch nhaùnh Alkyl daøi thì coù ñoä nhôùt cao neân thöôøng coù nhieàu trong daàu môõ boâi trôn (chieám khoaûng 70%).GIAÛNG VIEÂN: Th.S VAÊN THÒ BOÂNG 31 DAÀU MOÛ d. Nhoùm Hydrocacbon thôm (Aromatic) Coâng thöùc toång quaùt: CnH2n–6 Hydrocacbon thôm coù caáu truùc phaân töû moät voøng laø nhaân Benzen (C6H6) goàm 06 nguyeân töû Cacbon lieân keát voøng vôùi 03 noái ñôn vaø 03 noái ñoâi, saép xeáp xen keõ vôùi nhau. Benzen (C6H6) Metyl Benzen (Toluen) (C6H5 – CH3) CH CH CH3 HC CH HC CH HC CH HC CH CH CHGIAÛNG VIEÂN: Th.S VAÊN THÒ BOÂNG 32 DAÀU MOÛ Hydrocacbon thôm coù trong daàu moû vôùi haøm löôïng vaøi % vaø coù ít trong xaêng chöng caát thaúng. Ñoä nhôùt, maät ñoä vaø nhieät ñoä soâi cuûa Hydrocacbon thôm cao hôn Naphten vaø Alkan coù cuøng khoái löôïng phaân töû. Hydrocacbon thôm coù tính beàn vöõng hoùa hoïc cao, khoù töï chaùy neân coù tính choáng kích noå cao coù lôïi ñoái vôùi xaêng, nhöng laïi khoâng neân coù trong nhieân lieäu Diesel do khoù chaùy deã taïo muoäi than. Hydrocacbon thôm thöôøng coù trong daàu môõ boâi trôn döôùi daïng lieân keát vôùi Napten goïi laø: Napten – Hydrocacbon thôm.GIAÛNG VIEÂN: Th.S VAÊN THÒ BOÂNG 33 DAÀU MOÛ e. Nhöõng thaønh phaàn khaùc Trong khí daàu moû ngoaøi caùc hôïp phaàn Hydrocacbon noùi treân coøn coù chöùa moät löôïng nhoû caùc hôïp chaát chöùa Oxy, nitô, löu huyønh, vaø moät soá axit höõu cô. Oxy trong daàu moû ôû döôùi daïng caùc hôïp chaát chöùa Oxy nhö axit höõu cô, keo vaø nhöïa haéc ín. Thoâng thường Oxy chieám 0,1÷1%, tuy nhieân coù loaïi daàu nhieàu nhöïa Oxy chieám 2 ÷ 3%. Nitô chieám moät phaàn nhoû khoaûng 0,001 ® 0,3%, ôû daïng amoâniaêc daãn ñeán muøi vò khoù chòu.GIAÛNG VIEÂN: Th.S VAÊN THÒ BOÂNG 34 DAÀU MOÛ Löu huyønh “S” trong daàu moû thöôøng gaëp ôû daïng hôïp chaát. Tuy nhieân moät soá moû daàu coù chöùa “S” nguyeân chaát döôùi daïng hoøa tan trong daàu. Löu huyønh coù tính oån ñònh nhieät thaáp neân trong quaù trình chöng caát coù theå taùch ñöôïc moät phaàn “S” ra khoûi caùc saûn phaåm tinh cheá döôùi daïng “SH” nhö Sunfua Hydro (H2S). Löu huyønh laø chaát hoaït tính, aên moøn kim loaïi maïnh neân raát haïn cheá coù trong nhieân lieäu vaø daàu môõ boâi trôn. Haøm löôïng “S” trong daàu moû töø 0,01 ñeán 3,05 % (töø toát ñeán xaáu). Khí trô Argon (Ar) vaø Heli (He) . . .GIAÛNG VIEÂN: Th.S VAÊN THÒ BOÂNG 35 DAÀU MOÛ Ngoaøi ra, trong daàu moû coøn toàn taïi caùc Hydrocacbon lai taïp nhö chaát nhöïa–Asphalten laø caùc hôïp chaát thôm ngöng tuï, coù khoái löôïng phaân töû cao töø 600 – 2500 hoaëc hôn nöõa. Nhöïa–Asphalten coù tính oån ñònh hoùa hoïc keùm, deã bò Oxy hoùa, deã laøm saûn phaåm daàu moû bieán chaát, ñoåi maøu, deã taïo coác . . . Caùc chaát naøy laø nhöõng taïp chaát. Soá löôïng caùc chaát neâu treân caøng nhieàu thì chaát löôïng cuûa daàu moû caøng giaûm do: Gaây aên moøn kim loaïi; coù tính oån ñònh hoùa hoïc keùm, deã bò Oxy hoùa laøm bieán chaát daàu môõ, ñoåi maøu, deã taïo coác; laøm ngoä ñoäc caùc quaù trình xuùc taùc trong cheá bieán daàu; Gaây oâ nhieãm moâi tröôøng.GIAÛNG VIEÂN: Th.S VAÊN THÒ BOÂNG 36 CHEÁ BIEÁN DAÀU MOÛ Coâng ngheä cheá bieán daàu moû chia laøm 03 nhoùm chính: Taùch daàu moû thaønh caùc phaân ñoaïn rieâng bieät baèng chöng caát. Bieán ñoåi thaønh caùc daïng Hydrocacbon thích hôïp baèng caùc quaù trình cheá hoùa nhieät, cracking, taùi taïo laïi. Tinh luyeän (laøm saïch) ñeå loaïi caùc thaønh phaàn khoâng mong muoán, coù haïi nhö: Löu huyønh, chaát keo nhöïa, ...