Nhức muốn điên vì chân không yên

Hội chứng chân không yên là bệnh tuy không chết người, nhưng ảnh hưởng tới chất lượng sống của bệnh nhân, gây phiền toái và đôi khi nguy hại sức khoẻ, do không thể nghỉ ngơi và ngủ được. Nhiều người, nhất là các cụ già, thường đau nhức chân tay về đêm hoặc bất cứ khi nào nằm nghỉ. Có cụ thường xuyên kêu la nhức mỏi muốn phát điên, con cháu phải đấm bóp liên tục. Người trẻ cũng có thể là nạn nhân Hội chứng chân không yên (Restless Legs Syndrome, còn gọi hội chứng Wittmaack-Ekbom), là...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhức muốn điên vì chân không yên Nhức muốn điên vì chân không yênHội chứng chân không yên là bệnh tuy không chết người, nhưng ảnh hưởngtới chất lượng sống của bệnh nhân, gây phiền toái và đôi khi nguy hại sứckhoẻ, do không thể nghỉ ngơi và ngủ được. Nhiều người, nhất là các cụ già,thường đau nhức chân tay về đêm hoặc bất cứ khi nào nằm nghỉ. Có cụthường xuyên kêu la nhức mỏi muốn phát điên, con cháu phải đấm bóp liêntục.Người trẻ cũng có thể là nạn nhânHội chứng chân không yên (Restless Legs Syndrome, còn gọi hội chứngWittmaack-Ekbom), là tình trạng bệnh nhân có nhu cầu cử động một phầncơ thể. Nhu cầu này không thể cưỡng lại, nếu để yên sẽ có cảm giác rất khóchịu ở chân, tay và được mô tả bằng nhức mỏi, buồn bực, kiến bò, giun bò,châm chích… trong cơ bắp. Bệnh thường biểu hiện ở chân nhưng cũng cóthể ở tay hoặc thân mình. Việc cử động hay gồng cứng chân tay hoặc đấmbóp chỉ làm cảm giác nhức mỏi dịu đi đôi chút, nhưng ngay khi ngừng sẽthấy khó chịu trở lại.Hội chứng chân không yên có thể nguyên phát (không có nguyên nhân rõrệt, thường khởi đầu trước tuổi 40 – 45 và có thể rất sớm, thậm chí lúc mớimột tuổi. Bệnh nặng lên khi nhiều tuổi. Ở trẻ em thường bị chẩn đoán nhầmđau nhức chân do đang lớn) hoặc thứ phát (khởi đầu tương đối đột ngột; cóthể bị hàng ngày ngay khi mới bệnh. Có khi trên 40 tuổi, rất hay liên quanđến một bệnh nội khoa nào đó hoặc do dùng một thứ thuốc).Dễ nhầm với đau khớp, ung thưMặc dù ít được nói đến nhưng trong thực hành y khoa hàng ngày, hội chứngchân không yên không phải hiếm gặp. Bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổivà càng lớn tuổi càng dễ mắc. Những người bị bệnh tiểu đường, suy thận…có nguy cơ cao hơn.Khi nhận diện các biểu hiện đặc trưng của bệnh, nên nhớ cảm giác nhức mỏixuất hiện ở bắp thịt, không phải ở khớp và xuất hiện ngay khi bắt đầu nằmnghỉ. Vì vậy, cần phân biệt với đau nhức khớp thực sự (người bệnh sẽ bị đaunhiều về đêm khuya và sáng sớm ngủ dậy). Bệnh cũng rất dễ nhầm vớichứng đau nhức do ung thư (bị suốt ngày nhưng cũng nặng hơn về đêm). Tốthơn hết, cần đến bác sĩ chuyên khoa thần kinh để chẩn đoán khi có nghi ngờmắc hội chứng chân không yên. Thực tế thăm khám đã ghi nhận nhiềutrường hợp nghe bệnh nhân khai bị đau nhức, nhức mỏi… các bác sĩ liền chouống thuốc kháng viêm. Cũng có một số người được cho dùng thuốc hướngthần. Kết quả đều không hết bệnh.Điều trị phải tuỳ theo mức độ bệnhTheo các nhà nghiên cứu thuộc Mayo Clinic và uỷ ban Tư vấn y khoa thuộcquỹ Hội chứng chân không yên (Medical Advisory Board of the RestlessLegs Syndrome Foundation), có thể chia hội chứng này thành ba mức độ,với hướng xử trí như sau:Chân không yên không liên tục: là tình trạng gây phiền toái đủ để phải điềutrị nhưng cũng chưa thường xuyên đến mức điều trị hàng ngày. Khởi đầu,nên dùng các biện pháp không dùng thuốc: cho thêm sắt bổ sung nếu nồngđộ ferritin huyết thanh thấp, bỏ càphê, thuốc lá và rượu; ngừng dùng nhữngthuốc có thể gây chứng chân không yên như thuốc chống trầm cảm, an thầnkinh, chống nôn kiểu primperan hoặc thuốc kháng histamine. Nếu tình trạngkhông cải thiện, mới dùng thuốc. Các thuốc điều trị gồm levodopa, chủ vậndopamine (như pramipexole hoặc ropinirole), thuốc phiện dược lực thấp(kiểu như propoxyphene hay codeine) hay thuốc chủ vận thuốc phiện (nhưtramadol) và các benzodiazepine.Chân không yên hàng ngày: tình trạng gây khó chịu thường xuyên, làm bệnhnhân phải dùng thuốc hàng ngày. Các biện pháp không dùng thuốc cũnggiống mức độ chân không yên không liên tục. Về dùng thuốc, thuốc đượclựa chọn hàng đầu là thuốc chủ vận dopamine, trong đó ưa dùng các thuốckhông phải dẫn xuất của nấm cựa gà như pramipexile và ronipirole, hơn làthuốc dẫn xuất từ nấm cựa gà như pergolide. Tiếp sau là gabapentine và cuốicùng là nhóm thuốc phiện dược lực thấp và chủ vận thuốc phiện.Chân không yên kháng trị: là tình trạng hội chứng chân không yên hàngngày, đang dùng một thuốc chủ vận dopamine và có một trong những kếtquả: đáp ứng không đủ dù đã cho đủ liều; đáp ứng kém dần theo thời gian dùđã tăng dần liều; có các tác dụng phụ không thể dung nạp; có hiện tượngtăng bệnh ở mức không kiểm soát được khi mới cho thêm thuốc ở giai đoạnđầu. Trường hợp này, lựa chọn hoặc là gabapentine hoặc đổi sang chủ vậndopamine khác, hoặc thêm một thuốc thứ hai. Cuối cùng là cho dẫn xuấtthuốc phiện dược lực thấp hoặc tramadol. ...