Những bệnh lý tâm thần hay gặp ở người lớn tuổi

Bệnh tâm thần ở người lớn tuổi khó phát hiện, đôi khi từ chính họ và họ thường từ chối tìm kiếm sự giúp đỡ từ cộng đồng, kể cả từ người thân. Các yếu tố như thông tin chết chóc, bệnh lý thực thể nặng của người thân (kể cả của người không quen biết trong cộng đồng dân cư) thường tác động tới cảm xúc và có thể là nguyên nhân dẫn đến suy giảm hoạt động tâm thần ở người lớn tuổi.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những bệnh lý tâm thần hay gặp ở người lớn tuổiNhững bệnh lý tâm thần hay gặp ở người lớn tuổiBệnh tâm thần ở người lớn tuổi khó phát hiện, đôi khi từ chính họ và họ thườngtừ chối tìm kiếm sự giúp đỡ từ cộng đồng, kể cả từ người thân. Các yếu tố nhưthông tin chết chóc, bệnh lý thực thể nặng của người thân (kể cả của người khôngquen biết trong cộng đồng dân cư) thường tác động tới cảm xúc và có thể lànguyên nhân dẫn đến suy giảm hoạt động tâm thần ở người lớn tuổi.Ngày càng nhiều người lớn tuổi chết vì các bệnh không lây nhiễm như tim, ungthư, đái tháo đường nhiều hơn các bệnh lý do nhiễm trùng, nhiễm ký sinh trùng.Ảnh hưởng của những loại bệnh này đối với tâm thần là rất lớn, ví dụ trầm cảm ởngười đái tháo đường làm giảm khả năng tuân thủ điều trị, giảm kiểm soát chuyểnhóa, giảm chất lượng cuộc sống, tăng chi phí điều trị, tàn phế và mất sản phẩm xãhội, cuối cùng là tăng nguy cơ tử vong.Các bệnh lý tâm thần thường gặp ở người lớn tuổi1. Sa sút tâm thầnNăm 2012, Hội Alzheimer quốc tế đánh giá có tới 4,7% người trên 60 tuổi bị bệnhAlzheimer (chỉ chiếm khoảng 50% các trường hợp sa sút tâm thần), tương đương35,6 triệu người chung sống với bệnh Alzheimer và sẽ tăng gấp 2 lần mỗi 20 năm.Khoảng 60-80% trường hợp sa sút tâm thần do thoái hóa thần kinh não bộ nhưbệnh Alzheimer, các bệnh thoái hóa thần kinh khác cũng là nguyên nhân sa sút tâmthần như bệnh Parkinson, bệnh Huntington. Một số bệnh gây tổn hại não bộ nhưđột quỵ do nguyên nhân mạch máu, bệnh xơ vữa mạch máu như tăng huyết áp,tăng cholesterol… Ngoài ra còn có các bệnh lý khác như chấn thương sọ não, unão, xơ cứng rải rác lan tỏa, sử dụng ma túy… cũng có thể dẫn tới sa sút tâm thần.Chi phí chăm sóc điều trị bệnh Alzheimer so với thu nhập quốc dân tính theo đầungười thay đổi từ 0,24% ở nước nghèo và 1,24% ở nước giàu. Hiện nay chưa cóphương pháp trị liệu khỏi bệnh Alzheimer đồng thời với quan niệm và hiểu biết vềcăn bệnh này là rào cản phát hiện chẩn đoán sớm.2. Trầm cảmTriệu chứng trầm cảm ở người lớn tuổi có phần khác với trầm cảm ở người ít tuổi,đó là nhiều biểu hiện thực thể hơn, đặc biệt triệu chứng đau, do đó tỷ lệ bệnh lýđồng thời cao hơn và tạo ra thách thức chẩn đoán cho bác sĩ chuyên khoa. Biểuhiện giảm quan tâm hứng thú thường được bỏ qua vì quan niệm đó là chuyện bìnhthường ở người lớn tuổi, nhất là đối với người Việt Nam. Các biểu hiện lo lắng,sợ sệt và mất tin tưởng trở nên phổ biến hơn. Rất nhiều nghiên cứu đã chứng minhtình trạng stress, trầm cảm ngay sau tuổi trung niên góp phần làm tăng nguy cơ sasút tâm thần.Trầm cảm ở người lớn tuổi có thể chữa trị được, nhưng thách thức đầu tiên là nhậnra bệnh trầm cảm và giúp người bệnh tìm đến bác sĩ chuyên khoa tâm thần sớm.Chỉ định dùng thuốc chống trầm cảm đòi hỏi thật cẩn thận về liều lượng và nên kếthợp chăm sóc tâm lý trị liệu. Cần lưu ý người lớn tuổi bị trầm cảm nặng khôngđược chữa trị có thể dẫn tới tự tử hoặc lạm dụng rượu.3. Lo âuCác rối loạn lo âu, cơn hoảng loạn và ám ảnh sợ gây tác động xấu đến cuộc sốngrất lớn ở 10% người lớn tuổi. Lo âu làm tăng các triệu chứng bệnh lý thực thể vàviệc điều trị cần kết hợp với điều trị trầm cảm cũng như với bệnh lý cơ thể kèmtheo.Stress, lo âu trầm cảm và một số thể loại ám ảnh ngày nay hầu như không thể tránhđược. Tuy nhiên, chúng ta có thể giảm bớt hậu quả xấu kéo dài nếu đi khámchuyên khoa sớm, đừng bao giờ tự dùng thuốc và lạm dụng thuốc chuyên khoa tâmthần vì đặc tính tương tác phức tạp của chúng.4. Các rối loạn tâm thần khácCác bệnh tâm thần khác, từ rối loạn khí sắc lưỡng cực đến xung động ám ảnh,nghiện ma túy hay bệnh ít gặp như tâm thần phân liệt vẫn có thể xảy ra ở người lớntuổi. Các bệnh loạn thần cũng thường gặp và là nguyên nhân dẫn đến triệu chứngảo giác, niềm tin bất thường và suy giảm khả năng tư duy. Tỷ lệ các rối loạn trêncó thể lên tới 5% người lớn tuổi trong cộng đồng và cao hơn nhiều ở các nhàdưỡng lão.Làm thế nào để ổn định trạng thái tâm thần khi lớn tuổiKhi lớn tuổi, chúng ta không còn khả năng nhớ lại những sự kiện mới xảy ra haynhớ chi tiết một cách nhanh chóng như khi còn trẻ. Từ 30 tuổi, não bộ bắt đầu nhẹđi, mạng lưới thần kinh và dòng máu tưới nuôi não cũng bắt đầu suy giảm cho dùnão bộ chúng ta cũng thích ứng và sản sinh những thành phần mới cũng như có thểgiữ lại được khả năng hoạt động tâm thần, giữ lại được trí tuệ nhưng chúng ta cầnnhiều thời gian rèn tập.Gần đây, nhiều nghiên cứu đã chứng minh giữ gìn sức khỏe thể chất góp phần “giữgìn sức khỏe của não bộ”, hoạt động cơ thể và tiết chế ăn uống giúp giảm nồng độcholesterol trong máu và huyết áp thấp, sức lực dồi dào cho phép cơ thể phân phốinhiều oxy cho não. Hơn nữa, các hoạt động kích thích não bộ như chơi chữ, đọcsách báo, học kỹ năng mới cũng giúp não bộ duy trì tuổi xuân.Để ngăn ngừa bệnh tâm thần, chúng ta hãy chủ động hoạt động cơ thể một cáchđều đặn sẽ mang lại rất nhiều ...