Những cách nói sinh chuyện

Cũng là một lời nói, nhưng cách nói này hay cách nói kia lại có tác dụng rất khác nhau, đôi khi rất đối nghịch. Vì thế, khi nói với con cái, bố mẹ phải lựa lời. Mẹ gọi :”Liên! Lại đây mẹ bảo! Nhanh lên! Con càng ngày càng bừa bãi. Buồng con như cái chuồng heo. Nếu con cứ vứt quần áo như thế thì mẹ không mua quần áo nữa đâu. Tại sao con không sống ngăn nắp một chút? Tại sao không bao giờ con sắp xếp quần áo vậy?” Liên nói trả:” Tại sao...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những cách nói sinh chuyện Những cách nói sinh chuyện Cũng là một lời nói, nhưng cách nói này hay cách nói kia lại có tác dụng rất khác nhau, đôi khi rất đối nghịch. Vì thế, khi nói với con cái, bố mẹ phải lựa lời. Mẹ gọi :”Liên! Lại đây mẹ bảo! Nhanhlên! Con càng ngày càng bừa bãi. Buồng con như cáichuồng heo. Nếu con cứ vứt quần áo như thế thì mẹ khôngmua quần áo nữa đâu. Tại sao con không sống ngăn nắpmột chút? Tại sao không bao giờ con sắp xếp quần áovậy?”Liên nói trả:” Tại sao mẹ không mắng con Lý. Buồng nócũng lộn xộn vậy? Còn mẹ, mẹ có ngăn nắp gì đâu?”Chúng ta hãy cùng nhà tâm lý học Nancy Samalin phântích cuộc nói chuyện trên của mẹ con Liên. Những tiếng“con” (thậm chí “mày”) và “nếu”, “tại sao” trong câuchuyện trên là những tiếng nói thường hay sinh chuyện cãinhau. Thay vì thừa nhận buồng nó bừa bãi và đứng lên dọndẹp thì Liên phản ứng. Nó tìm cách tố cáo em nó và phảnđối mẹ nó. Tại sao?Câu “Con càng ngày càng bừa bãi” làm cho Liên phản ứngngay lập tức. Những câu nói bắt đầu bằng tiếng “con”thường gây phản ứng thù địch vì nó chĩa thẳng vào người,chứ không vào vấn đề (“Con lúc nào cũng…Con không baogiờ…Tốt hơn là nên…Con thật là…”). Nếu tiếng “con” nhẹnhàng được thay bằng tiếng “mày ” sỗ sàng thì phản ứngcó thể còn nặng hơn.Tiếng “nếu” thường kèm theo một đe dọa: “Nếu con cứ vứtnhư thế nữa thì mẹ sẽ không mua quần áo nữa đâu”. Mộtlời đe dọa như thế chẳng có tác dụng gì với Liên. Mẹ có ýđịnh thật sự không mua quần áo nữa không? Liên biết làkhông bao giờ. Đó là một lời vô nghĩa mà các bà mẹthường mang ra dọa con. Lời đe dọa bao giờ cũng là tiếngnói của người mạnh đối với người yếu hơn. Người yếu hơnsẽ coi đó là một thách thức và chỉ có ý muôn phản ứng. VàLiên đã trả đũa:”Còn mẹ, mẹ có ngăn nắp gì đâu?”.Tiếng “tại sao” thường khởi đầu cho một lời tố cáo: “Tạisao con không sống ngăn nắp một chút? Tại sao không baogiờ con chịu sắp xếp quần áo?”. Đó là loại tố cáo chungchung hay gây phản ứng tự vệ và thách thức vì nói nhữnghành động xấu trước đây của Liên, làm như cháu chưa baogiờ xếp quần áo, dù chỉ là một lần.Vậy bà mẹ của Liên nên làm thế nào? Thay vì nói nhữngcâu “sinh chuyện” như trên, bà có thể nói:”Liên, quần áothì phải treo lên. Quần áo để dưới đất sẽ nhăn nhúm vàphải ủi lại”.Khi bạn muốn cho cháu làm điều gì, bạn không nên dùngchữ “nếu” như muốn đe doạ mà bạn nên dùng chữ “khi”mà không phải đe doạ :”Khi con mắc quần áo xong thì mẹcon ta sẽ đi chợ…”.Hoặc bạn có thể nói “chừng nào”, cũng có tác dụng tươngtự: “Chừng nào làm xong bài thì con có thể xem tivi”. Chodù các cháu chưa có khái niệm đầy đủ về thời gian, chúngcũng có thể hiểu những câu nói tương tự như vậy. Thay vìtạo ra một tình huống mạnh ăn hiếp yếu, thì ta sẽ chơi trò“trao đổi”: “Khi con làm xong việc A, thì mẹ sẽ làm việcB”, và thay vì có một sự so sánh lực lượng, ở đây chỉ cómột cố gắng chung.