Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc cho trẻ nhỏ

Cơ thể trẻ nhỏ - nhất là trẻ sơ sinh, trẻ thiếu tháng không phải là cơ thể của ngườilớn thu nhỏ lại, vì vậy khi sử dụng thuốc cho trẻ phải hết sức cẩn trọng, luônluôn ghi nhớ rằng liều thuốc cho trẻ khác hẳn với liều thuốc của người lớn.Không được dùng liều thuốc của người lớn rồi từ đó suy áng chừng liều dùngcho trẻ nhỏ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc cho trẻ nhỏ Những điều cần lưu ý khi sử dụng thuốc cho trẻ nhỏ Tác giả : DS. PHAN QUỐC ÐỐNG Cơ thể trẻ nhỏ - nhất là trẻ sơ sinh, trẻ thiếu tháng không phải là cơ thể của người lớn thu nhỏ lại, vì vậy khi sử dụng thuốc cho trẻ phải hết sức cẩn trọng, luôn luôn ghi nhớ rằng liều thuốc cho trẻ khác hẳn với liều thuốc của người lớn. Không được dùng liều thuốc của người lớn rồi từ đó suy áng chừng liều dùng cho trẻ nhỏ.Sau đây là một số lưu ý khi sử dụng thuốc cho trẻ nhỏ.1. Ống tiêu hóa:a. Niêm mạc dạ dày của trẻ nhỏ, sơ sinh còn đang phát triển, chưa hoàn thiện, thời gian thanhtháo dạ dày kéo dài và không đồng đều nên việc hấp thu thuốc chưa được hoàn chỉnh, hiệunăng yếu kém.b. Nhu động ruột hoạt động thất thường, niêm mạc ruột chưa hoàn hảo, tuyến tiêu hóa pháttriển chưa đầy đủ nên việc hấp thu thuốc cũng yếu kém, sai lệch. Vì hai lý do này nên việc sửdụng thuốc cho trẻ cần thận trọng, chẳng hạn đối với những thuốc như Paracetamol,Phenobarbital, Carbamazepin, Rifampicin...c. Ở trực tràng thuốc được hấp thu rất mạnh, chóng đạt nồng độ cao trong máu trẻ nhỏ nêndễ gây độc quá liều. Ví dụ đặt thuốc đạn ở trực tràng có chứa Théophyllin nên có thể gây cogiật, hoặc thuốc đạn có Diazepam đạt được nồng độ trong máu trẻ nhỏ ngang với khi tiêmtĩnh mạch.2. Lưu lượng máu ở cơ vân của trẻ nhỏ khi mới sinh còn ít, co bóp cơ vân yếu kém, lượngnước nhiều trong cơ nên việc hấp thu thuốc chậm và thất thường khi tiêm bắp, chẳng hạnđối với các thuốc Gentamicin, Phenobarbital, Diazepam...3. Da trẻ nhỏ thường bị hydrat hóa mạnh, lớp sừng mỏng, hàng rào biểu mô chưa trưởngthành nên khi bôi, xoa thuốc trên mặt da dễ gây kích ứng hay dị ứng, hoặc có khi gây nhiễmđộc toàn thân, do đó phải cẩn trọng khi sử dụng các chế phẩm ngoài da sau:a. Các thuốc mỡ có acid Boric, Hexaclorphen, hắc ín, Salicylat, DDT, Benzoat, Neomycin, 666,Xanh metylen, thuốc đỏ...b. Dung dịch sát khuẩn, chống nấm dùng ngoài da có iod, chẳng hạn trẻ dễ ngộ độc iod, thiểunăng giáp trạng, bướu cổ.c. Cao xoa, dầu xoa có chứa menthol, long não, tinh dầu bạc hà, Salicylat metyl, Eucalyptol...sẽ hấp thu qua da, gây độc, gây kích ứng co giật, ức chế tuần hoàn, hô hấp...Da còn có đặc điểm là khi xoa bóp mạnh sẽ tăng nhiệt độ, nóng lên làm tăng tốc độ hấp thuthuốc qua da nên có khả năng gây nhiễm độc toàn thân, như khi xoa bóp rượu etylic, rượuthuốc, Salicylat metyl, rượu xoa chống viêm, giảm đau... Cũng vì lý do đó, không được dùngbăng dính có chứa thuốc dán cho trẻ nhỏ hoặc bôi thuốc (thuốc Corticoid, thuốc giảm đau,thuốc chống viêm không Steroid...) rồi băng chặt lại.4. Não trẻ nhỏ chưa phát triển đầy đủ, lưu lượng máu đưa lên não nhiều hơn ở người lớn nêntác dụng và độc tính của thuốc trên hệ thần kinh mạnh hơn, tăng gấp nhiều lần. Vì vậy khidùng các thuốc có tác dụng trên thần kinh trung ương như thuốc an thần, thuốc ngủ, thuốc cóthuốc phiện, Paracetamol, Théophyllin, Tolbutamid, Chloramphenicol... cần phải chú ý liềudùng sao cho thật an toàn.5. Ở trẻ nhỏ, chức năng lọc và đào thải thuốc qua ống thận còn yếu, vì vậy thuốc nào đàothải qua thận sẽ dễ tích lũy trong cơ thể và gây độc. Do đó cần chú ý đến các thuốc khángsinh loại aminoglycosid, các sulfamid, Aspirin, Paracetamol, Penicillin, Digoxin, Phenobarbital,Furosemid... để tránh nhiễm độc cho trẻ.6. Trẻ ngộ độc thuốc do bú sữa mẹ đang dùng thuốc. Trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ,chẳng may nếu mẹ mắc bệnh, phải uống thuốc điều trị, thuốc sẽ bài tiết qua sữa và có thểgây ngộ độc tuy trẻ không trực tiếp uống thuốc. Do đó các bà mẹ đang trong thời kỳ cho conbú cần phải thận trọng khi dùng các thuốc sau:a. Thuốc giảm đau: Tránh dùng Aspirin cho mẹ vì có thể gây hội chứng Reye cho con.b. Thuốc kháng khuẩn: Tránh dùng Tetracyclin cho mẹ vì sẽ ức chế sự phát triển xương vàlàm biến màu răng của trẻ. Tránh dùng Fluoroquinolon cho mẹ vì có thể sẽ gây bệnh khớp chocon. Tránh dùng Sulfonamid cho mẹ vì con sẽ bị tăng Bilirubin/máu.c. Thuốc chống đông máu: Trước khi dùng thuốc này cho mẹ, cần đo thời gian Prothrombincho con.d. Thuốc kháng Histamin H1. Cần theo dõi tác dụng an thần và kích thần của trẻ.e. Thuốc Benzo-diazepin: Nếu dùng các loại tồn lâu trong cơ thể như Diazepam cho mẹ sẽlàm con ngủ lịm, lười bú.Tóm lại, trong thời gian cho con bú, các bà mẹ nên chọn loại thuốc có thời gian bán thải ngắnvà dùng cách quãng xa thời gian cho con bú; hoặc cho bú xen kẽ giữa sữa mẹ và sữa bình. Nếumẹ dùng thuốc ngắn ngày thì nên tạm ngừng cho con bú và dùng sữa ngoài.7. Một số thuốc thường có tác dụng gây tai biến, độc hại cho trẻ:+ Erythromycin: Gây rối loạn tiêu hóa, nôn mửa, tiêu chảy.+ Các Tetracyclin: Biến màu răng, suy thận.+ Kháng sinh aminoglycosid: Rối loạn thính giác.+ Beta lactam, Amphotericin B: Dị ứng, bệnh thận.+ Chloramphenicol: Suy tủy, hội chứng xám.+ Penicillin liều cao, tiêm tĩnh mạch: Cơn co giật lan toàn thân.+ Théo ...