NHỮNG ĐỘNG LỰC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA HOÀN LƯU NHIỆT ĐỚI

Theo quan điểm địa lý, miền nhiệt đới là miền nằm ở hai phía xích đạo và giới hạn bởi chí tuyến bắc và chí tuyến nam, giới hạn ngoài của khu vực Mặt trời có thể nằm ở vị trí thiên đỉnh
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHỮNG ĐỘNG LỰC NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA HOÀN LƯU NHIỆT ĐỚI Nh ng ng l c, ngu n năng lư ng vàcác c i m cơ b n c a hoàn lưu nhi t iChương 1. Những động lực, nguồn năng lượng vàcác đặc điểm cơ bản của hoàn lưu nhiệt đới Trần Công Minh Khí tượng học synốp(Phần nhiệt đới) NXB Đại học quốc gia Hà Nội 2006.Từ khoá: Hoàn lưu nhiệt đới, nhiệt đới.Tài liệu trong Thư viện điện tử ĐH Khoa học Tự nhiên có thể được sử dụng chomục đích học tập và nghiên cứu cá nhân. Nghiêm cấm mọi hình thức sao chép, inấn phục vụ các mục đích khác nếu không được sự chấp thuận của nhà xuất bản vàtác giả.Mục lụcCHƯƠNG 1 ......................................................................................................................2NHỮNG ĐỘNG LỰC, NGUỒN NĂNG LƯỢNG VÀ CÁC ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦAHOÀN LƯU NHIỆT ĐỚI..................................................................................................2 1.1 RANH GIỚI MIỀ N NHIỆT ĐỚI....................................................................................... 2 1.2 CÂN BẰNG NĂNG LƯỢNG NHIỆT CỦA MẶT ĐẤT VÀ KHÍ QUYỂN ........... 3 1.3 NHỮNG NHÂN TỐ VẬT LÝ CƠ BẢN ......................................................................... 7 1.4 BẢO T OÀN MÔMEN QUAY VÀ SỰ TỒN TẠI ĐỚI GIÓ ĐÔNG NHIỆT ĐỚI VÀ ĐỚI GIÓ TÂY ÔN ĐỚI .............................................................................................. 9 1.5 NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA HOÀN LƯU NHIỆT ĐỚI ........................... 10 1.5.1 Phân bố theo vĩ độ của tốc độ gió, khí áp, độ phân kỳ và hộ i tụ......................... 11 1.5.2 Chuyển độ ng thẳng đứng và dải mưa ........................................................................ 11 1.5.3 Sự biến đổ i theo mùa của hoàn lưu nhiệt đới và sự bất đố i xứng của hai bán cầu ...................................................................................................................................... 13 1.6 TRƯỜNG ÁP, TRƯỜNG GIÓ MIỀN NHIỆT ĐỚI ................................................... 14 1.7 CHUYỂ N ĐỘNG T HẲNG ĐỨNG ................................................................................ 22 1.8 DÒNG XIẾT MIỀN CẬN NHIỆT VÀ NHIỆT ĐỚI................................................... 231.9 ÁP CAO CẬN NHIỆT TÂY THÁI BÌNH DƯƠNG VÀ ÁP CAO TIBET............ 26 2Chương 1NHỮNG ĐỘNG LỰC, NGUỒN NĂNG LƯỢNGVÀ CÁC ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA HOÀN LƯUNHIỆT ĐỚI1.1 RANH GIỚI MIỀN NHIỆT ĐỚI Trước tiên ta hãy xác định khu vực nhiệt đới trên Trái Đất. Hiện nay có một số cáchxác định miền nhiệt đới: theo quan điểm địa lý và theo quan điểm khí tượng. Theo quan đ iể m địa lý, miề n nhiệt đới là miền nằm ở hai phía xích đạo và giới hạnbởi chí tuyến Bắc (23o30’N) và chí tuyến Nam (23o30’S), giới hạn ngoài của khu vựcMặt Trời có thể nằm ở vị trí thiên đỉnh. Trong khí tượng người ta còn coi miề n nhiệt đới là miền nằ m giữa hai vĩ tuyến 30oNvà 30oS, gần trùng với vị trí trung bình của trục cao áp cận nhiệt mỗ i bán cầu, là đườngphân chia hoàn lưu khí quyển thịnh hành đới gió đông (trong miền nhiệt đớ i) và đới giótây ôn đớ i. Ranh giới này di chuyển theo hướng kinh tuyến và theo mùa, bao gồ m nhiề ukhu vực với khí hậu cận nhiệt. Mùa hè ranh giới này có thể có vị trí bắc nhất và đóng vaitrò một ranh giớ i phía bắc của không khí nhiệt đới biển và xích đạo. Mùa đông ranh giớ inày lạ i di chuyển về phía xích đạo và không khí cực đới có thể lan sâu xuố ng phía nam.Phần còn lạ i của Trái Đất bên ngoài miền nhiệt đới được gọ i là miền ngoại nhiệt đới.Trên trường gió mặt đất, miền nhiệt đới được đặc trưng bởi đới gió đông còn miề n ngoạinhiệt đới là đới gió tây. Chính vì vậ y trong khí tượng synôp người ta còn lấ y ranh giớ iphân chia đới gió đông nhiệt đới và đới gió tây ở phần dưới tầng đố i lưu (mực 700mb) đểxác định miề n nhiệt đới. Ranh giớ i này biến độ ng theo mùa và phụ t huộc vào vị trí địa lý. Miền nhiệt đớ i có nhiều đặc đ iểm khác biệt so với miền ôn đới trong chế độ bức xạvà chế độ nhiệt dẫn đến sự khác biệt đáng kể trong đặc điể m hoàn lưu so với miền ngoạ inhiệt đới. Ở miền nhiệt đới, tia bức xạ Mặt Trờ i hầu như chiếu vuông góc vớ i mặt đất nên ởđây có lượng bức xạ nhiệt rất lớn và khá đồ ng đều trên toàn miề n. Chính vì vậy miềnnhiệt đới là nguồn nhiệt, từ đây nhiệt vận chuyển về phía hai cực. Lượng bức xạ nhiệt lớn và đồng đều tạo nền nhiệt cao và khá đồng đều. Chính vì vậ ytrường áp khá đồ ng nhất thể hiện ở gradien khí áp ngang nhỏ hơn so với miền ngoạ i nhiệtđới (1-2 so với 3-5mb/100km) chỉ trừ trường hợp đặc biệt đối với hiện tượng dị thường làbão thì gradien khí áp ngang có thể tới 20mb/100km, lớn gấp 4-5 lần so với miền ngoạ inhiệt đới. Do vĩ độ thấp, lực Coriolis nhỏ và bằng không khi tới xích đạo, hệ t hức địachuyển không thực hiện tốt như đố i vớ i miền ngo ại nhiệt đới, nghĩa là không có sự t híchứng tốt giữa trường áp và trường gió, không thể dùng hệ t hức địa chuyển để t ính tốc độgió từ gradien khí áp và suy trường gió từ trường áp. 3 Lượng nhiệt lớn cung cấp cho quá trình bố c hơi từ các đại dương rộ ng lớ n miền cậnnhiệt và nhiệt đớ i tạo nguồ n cung cấp ẩm lớn được tín phong đưa từ trục áp cao cận nhiệt(khoảng 30o vĩ) vào dải hộ i tụ nhiệt đới gần xích đạo tạo thành các dải mây tích và vũt ích cho mưa rào và dông ở khu vực xích đạo. Trong những điều kiện thuận lợ i, mộttrong các nhiễu độ ng trên dả i hộ i tụ nhiệt đớ i có thể khơi sâu và phát triển thành các xoáythuận nhiệt đớ i, các cơn bão cho mưa to gió lớn với nhiều đặc trưng khác biệt so vớixoáy thuận ngoại nhiệt đới. Do ...