NHỮNG HẠN CHẾ TRONG VIỆC ĐƯA SỐ LIỆU TRÊN BÁO CHÍ

Có thể nói, hiện nay số liệu đã trở thành một phần không thể thiếu của hầu hết các tác phẩm báo chí. Sự hiện diện của những con số trong một bài viết vừa giúp người đọc hình dung rõ ràng, cụ thể hơn về vấn đề, sự việc, hiện tượng,... được đề cập lại vừa làm gia tăng độ xác thực và tính thuyết phục của thông tin: chúng tạo cho độc giả cảm giác là người viết đã khảo sát những gì mình phản ánh một cách kỹ lưỡng, công phu và tiếp xúc với những nguồn...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHỮNG HẠN CHẾ TRONG VIỆC ĐƯA SỐ LIỆU TRÊN BÁO CHÍ NH NG H N CH TRONG VI C ƯA S LI U TRÊN BÁO CHÍ Có th nói, hi n nay s li u ã tr thành m t ph n không th thi u c ah u h t các tác ph m báo chí. S hi n di n c a nh ng con s trong m t bàivi t v a giúp ngư i c hình dung rõ ràng, c th hơn v v n , s vi c,hi n tư ng,... ư c c p l i v a làm gia tăng xác th c và tính thuy tph c c a thông tin: chúng t o cho c gi c m giác là ngư i vi t ã kh o sátnh ng gì mình ph n ánh m t cách k lư ng, công phu và ti p xúc v i nh ngngu n tin áng tin c y. Tuy nhiên, vi c s d ng s li u trên báo chí v n cònm c ph i không ít nh ng h n ch . 1. Hình th c th hi n s li u không nh t quán S li u trên báo chí có th t n t i dư i hai d ng th c là con s và ch .Riêng con s l i bao g m khá nhi u ki u: s tương i, s tuy t i, s th pphân, ...Và chính cái s a d ng như v y v m t hình th c th hi n c a sli u ã làm cho không ít nhà báo m c ph i l i không nh t quán trong vi ctrình bày chúng. Ch ng h n, trong cùng m t b i c nh: a, Khi thì dùng d ng ch , khi thì dùng d ng s . Ví d : Như v y, m i con chó nuôi ki u công nghi p cũng có th lên t i m itháng 4 kg, tính sơ sơ m i con lãi t 40 - 60 ngàn ng/ tháng. Gia ình ôngN. H. . C u Khâu - Thanh Oai - Hà Tây có thu nh p 200.000 / thángmà r t nhàn... ; - Ch thu nh p m t ngày ư c kho ng bao nhiêu? - Khá ư c mươi ngàn, trung bình t 5 - 7000 ng... - Giá lynon bao nhiêu m t kg? - T m t ngàn t i m t ngàn hai trăm ng. . b, ang dùng s tuy t i l i chuy n sang dùng s tương i hayngư c l i. Ví d : Nh t B n, ph n dành th i gian cho nh ng vi c không tên,nhi u hơn chín l n so v i nam gi i. I-ta-li-a, nhi u hơn 28%, Áo ( 12% )và Pháp 11% . 2. ưa s li u không chính xác D ng l i này có liên quan t i hai nguyên nhân cơ b n sau ây: a, Ngu n cung c p thông tin sai Nh ng trư ng h p ki u này g p khá nhi u trong th c ti n báo chí.Nhà báo sau khi nh n ư c s li u t m t ngu n nào ó, ã v i vã ưa ngaylên m t báo mà không ti n hành ki m ch ng m t cách k càng và ch c ch n tin c y c a nó. Và ây là lý do khi n cho công chúng ôi lúc không bi t nh hư ng lòng tin c a mình vào ai khi v cùng m t s vi c, v cùng m t i tư ng, m i báo ưa ra m t s li u khác nhau ( ch ng h n v th i i mdi n ra m t v ho ho n có báo vi t là 14 gi , báo khác vi t: 13 gi 20 phút,báo th ba vi t: 15 gi ; r i v dân s Vi t Nam năm 1997 có báo vi t là 71tri u ngư i, báo khác vi t: 74 tri u ngư i, báo khác n a l i vi t: 77 tri ungư i, v. v. ). b, Nhà báo tính toán không úng Không ít s li u ư c ưa lên m t báo là k t qu c a s tính toán c achính ngư i c m bút. Vì l ó, ch c n anh ta thi u c n tr ng m t chút ho ckhông thông th o l m các phép tính c a toán h c là s li u ã có th b sail ch so v i th c t . Ví d : Ch trong vòng 6 tháng u năm 1999, Phúc Tân ã b t gi 34 vv i 48 i tư ng bán l hêrôin. So v i cùng kỳ năm trư c con s này tănglên 16 v và b ng 400%. Căn c vào các d ki n ã có s n thì rõ ràng s v buôn bán ma tuý mà Phúc Tân b t ư c vào năm trư c là 18 v ( 34 - 16 ). Như v y thì 34 v ( năm 1999 ) so v i 18 v ( năm trư c ) ch b ng x p x 190% ch làm sao b ng ư c 400% như tác gi tính toán? ... trong vòng 3 năm 3 tháng 9 ngày, ngư i ta th ng kê ư c t ng c ng 405 con thú r ng ã ch t trư c bàn tay ngoéo cò c a ông. Bình quân m i tháng m t sinh linh c a r ng ph i n p m ng cho ông. M t phép tính nh m cũng cho th y ngay r ng 3 năm 3 tháng tương ương v i 39 tháng. Như th thì m i tháng ph i có hơn 10 con thú r ng b ch t trư c mũi súng c a ông ch không th ch là 1 con. Vi c ưa s li u không chính xác trong nh ng tình hu ng nh t nh cóth gây ra nh ng h u qu nghiêm tr ng vì s th t khách quan ã b bóp méo( như v doanh thu, l i lãi, thua l c a doanh nghi p; hay v s tham nhũng, ưa h i l , nh n h i l c a cán b , công ch c,...). Do v y, các nhà báo c nh t s c t nh táo và th n tr ng h n ch t i m c th p nh t d ng l i này. 3. L m d ng s li u S li u là minh ch ng c bi t quan tr ng i v i l p lu n trong tácph m báo chí. Tuy nhiên, s hi n di n c a quá nhi u s li u trong m t ng o n d làm cho ngư i c có c m giác n ng n , khó ti p nh n, nh t là khichúng liên quan t i nh ng lĩnh v c mà h không am tư ng hay quan tâm. Vìl ó, nhà báo c n l a ch n k càng ch ưa ra m t li u lư ng v a ph inh ng con s tiêu bi u nh t, có s c n ng hơn c v m t thông tin. Dư i ây là hai ví d v vi c l m d ng s li u: n nay, i n lư i qu c gia ã ư c ưa n toàn b 61 t nh vàthành ph . 100% s huy n ã có i n ( trong ó 469/491 huy n có i n lư i, t t l 95,5%, còn 13 huy n mi n núi và 9 huy n o u ư cl p t cáctr m i-ê-den ho c thu i n nh ); 6862/8894 xã có i n, t t l 68,1%.S n l ...