NHỮNG HẠT NGỌC SÁNG TRONG TƯ TƯỞNG KINH TẾ CỦA CHỦ NGHĨA TRỌNG THƯƠNG

Nghiên cứu lịch sử tư tưởng kinh tế với mục tiêu nắm vững quá trình phát sinh, phát triển, đấu tranh và thay thế lẫn nhau của các hệ thống quan điểm kinh tế trong lịch sử để làm cơ sở cho việc nhận thức đầy đủ, khoa học những vấn đề cơ bản của kinh tế chính trị học, tránh được chủ nghĩa kinh viện, giáo điều là việc làm bắt buộc với những ai muốn nắm vững học thuyết Mác....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHỮNG HẠT NGỌC SÁNG TRONG TƯ TƯỞNG KINH TẾ CỦA CHỦ NGHĨA TRỌNG THƯƠNG NHỮNG HẠT NGỌC SÁNG TRONG TƯ TƯỞNG KINH TẾ CỦA CHỦ NGHĨA TRỌNG THƯƠNG --------- Bùi Thị Minh Hồng Khoa Mac – Lênin, TT.HCM Đặt vấn đề Nghiên cứu lịch sử tư tưởng kinh tế với mục tiêu nắm vững quá trình phát sinh, phát triển, đấu tranh và thay thế lẫn nhau của các hệ thống quan điểm kinh tế trong lịch sử để làm cơ sở cho việc nhận thức đầy đủ, khoa học những vấn đề cơ bản của kinh tế chính trị học, tránh được chủ nghĩa kinh viện, giáo điều là việc làm bắt buộc với những ai muốn nắm vững học thuyết Mác. Chủ nghĩa Mác nói chung và học thuyết kinh tế Mác nói riêng là sản phẩm từ việc làm cần mẫn, kiên trì với tinh thần sáng suốt, ý chí kiên cường bất chấp mọi khó khăn để tìm kiếm những viên đá quí lẫn trong những hòn sỏi bình thường hay những hạt ngọc bị lớp bụi mờ che lấp. C.Mác là người đã biết “nhặt ra” những viên đá quý, hạt ngọc sáng trong mớ boòng bong những lập luận rối rắm, những quan điểm lý luận nhầm lẫn của các nhà tư tưởng trước ông để đặt nó vào đúng vị trí, tạo cho nó một giá trị đích thực mà không có gì có thể phủ nhận, không loại bụi mờ nào có thể che phủ được. Bài này viết về những luận điểm đúng, sai, những hạn chế của các nhà kinh tế theo chủ nghĩa trọng thương. Tóm tắt nội dung Chủ nghĩa trọng thương, chủ nghĩa trọng nông là hệ thống quan điểm kinh tế đầu tiên của giai cấp tư sản, có vai trò quyết định trong việc thúc đẩy quá trình phát triển của CNTB. Chủ nghĩa trọng thương, dù đó chỉ là cương lĩnh, chính sách kinh tế mang nặng tính kinh nghiệm, đưa ra lời khuyên từ thực tiễn, còn hạn chế về lý luận, chưa biết đến quy luật kinh tế nhưng cũng đã tạo ra những tiền đề lý luận KT – XH cho KTCT tư sản phát triển. Bên cạnh những sai lầm, hạn chế của họ chúng ta còn tìm thấy những luận điểm đúng đắn, những viên ngọc sáng. Thế kỷ XVI – XVII, sau các phát kiến lớn về địa lý thì ngoại thương bắt đầu phát triển và trở thành “công cụ” để cướp bóc thuộc địa, là nguồn vàng bạc và đóng vai trò quan trọng trong tích luỹ nguyên thủy, đẩy nhanh sự phát triển kinh tế của một loạt nước. Sau khi nhảy ra vũ đài thế giới, giai cấp tư sản Châu Âu đã làm giàu với quy mô chưa từng thấy trước đó. Khi tư bản trở thành một sức mạnh thực tế xuất hiện dưới cái vỏ bằng vàng, gia nhập đời sống kinh tế dưới hình thái vàng thì trước sức mạnh của vàng, cái đặc quyền của quý tộc phong kiến và chức tước hoa lệ mất hết ý nghĩa thực tế. Những phương thức tích lũy ban đầu do chủ nghĩa Trọng thưong (CNTT) nêu ra đã được thưong nhân ứng dụng một cách rộng rãi. CNTT trở thành cương lĩnh kinh tế của giai cấp tư sản Châu Âu trong thời kỳ tích lũy ban đầu của tư bản. Cương lĩnh đó kêu gọi thương nhân tận dụng ngoại thương để cướp bóc các thuộc địa và những nước lạc hậu về kinh tế ở ngay Châu Âu. Song, CNTT không phải là một học thuyết vạn năng và thuần nhất phát sinh ở một nước rồi phổ biến khắp thế giới mà đã xuất hiện một cách độc lập trong các nước khác nhau và phản ánh những đặc điểm của sự phát triển kinh tế trong các nước đó. Được xem là xuất hiện sớm nhất ở Hà Lan nhưng lại đạt đến độ chín muồi ở Anh., phát triển có nét độc đáo riêng ở Ý, Pháp, Nga cũng như ở một số nước nó đã không có được miếng đất cần thiết để phát triển hoặc chỉ được phản ảnh một cách yếu ớt trong chính trị và văn học như ỏ Ba Lan. Nhìn chung, CNTT ở các nước Châu Âu đều phân rõ hai thời kỳ, chia thành hai giai đoạn rõ rệt. Giai đoạn đầu (TK XV – XVI) còn gọi là chủ nghĩa trọng tiền. Vì CNTT cho rằng nhiệm vụ kinh tế của mỗi nước là phải làm giàu, mà nguồn gốc của của cải là tiền (vàng). Tiền là của cải thực sự nên nước muốn giàu phải có nhiều tiền. Do đó mục đích chính của chính sách kinh tế ở mỗi nước là làm sao để ngày càng tăng được khối lượng tiền. Muốn làm tăng khối lượng tiền phải dựa vào ngoại thương - biện pháp nhiệm màu làm ra của cải. Vì vậy trong giai đoạn này CNTT lấy tiền tệ làm cân đối chính, đưa ra cương lĩnh của học thuyết tiền tệ (bản cân đối tiền tệ) với các chính sách kinh tế cụ thể: cấm xuất khẩu tiền tê, vàng, bạc. Tích trữ tiền. Hạn chế nhập khẩu hàng ngoại, lập hàng thuế quan cao để bảo vệ hàng trong nước. Nhà nước có vai trò tác động vào tất cả các chính sách đó để thu tiền ngày càng nhiều cho đất nước. Giai đoạn sau (TK XVI – XVII), được xem là chủ nghĩa trọng thương thật sự - Mác gọi là chủ nghĩa trọng thương chính cống - lấy thương mại làm bản cân đối chính. Tư tưởng chủ yếu vẫn là nhằm thu được nhiều tiền hơn dựa trên cơ sở ngoại thương và có sự can thiệp của nhà nước nhưng đã nhấn mạnh nhân tố kinh tế là sự bành trướng thương nghiệp của giới thưong nhân. Chính sách kinh tế lúc này đã khác trước: mở rộng xuất khẩu, không cấm xuất khẩu vàng bạc.Tán thành nhập khẩu hàng ngoại với quy mô lớn. Lên án việc tích trữ tiền. Dự tính cho lưu thông tiền tệ, khuyến khích công nghiệp chế tạo, nhất là các ngành tạo ...