NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ SÀNG LỌC SÀNG LỌC PHÁT HIỆN SỚM UNG THƯ VÚ (Phần 3)

Các dạng thức của chỉ số: Tần số (frequency) Biểu thị số lần xuất hiện của một quan sát nào đóVí dụ: số người có test PAP dương tính khi làm xét nghiệm lấy bệnh phẩm ở cổ tử cung. + Tần số cộng dồn (cumulative frequency) thường được sử dụng trong khi trình bày trong bảng.Tần số cộng dồn của một ô nào đó bằng tần số của chính ô đó cộng với tần số của các ô trước nó. ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ SÀNG LỌC SÀNG LỌC PHÁT HIỆN SỚM UNG THƯ VÚ (Phần 3) NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ SÀNG LỌC SÀNG LỌC PHÁT HIỆN SỚM UNG THƯ VÚ (Phần 3) 1.2. Các dạng thức của chỉ số.  + Tần số (frequency) Biểu thị số lần xuất hiện của một quan sát n ào đó Ví dụ: số người có test PAP dương tính khi làm xét nghiệm lấy bệnh phẩ mở cổ tử cung. + Tần số cộng dồn (cumulative frequency) th ường được sử dụng trong khitrình bày trong bảng.Tần số cộng dồn của một ô nào đó bằng tần số của chính ô đócộng với tần số của các ô trước nó. + Tần số tuyệt đối (absolute frequency) và tần số tương đối (relativefrequency): tần số tuyệt đối chính là tần số thực của một quan sát. Nó không phụthuộc vào cỡ mẫu lớn hay nhỏ. Tần số tương đối hay còn gọi là tần suất là biểu thịcủa tần số trong một mối tương quan với cỡ mẫu. - Thời gian quan sát. Chúng ta đã xác định là tỷ lệ luôn luôn phải bao phủmột khoảng thời gian nhất định, th ường là một năm, nhưng cũng có thể là mộtkhoảng thời gian dài ngắn bất kỳ nào. Nói chung khoảng thời gian đó phải đủ dàiđể có thể đảm bảo sự ổn định của tử số khi tính tỷ lệ mắc, thí dụ một bệnh có chukỳ thì thời gian quan sát phải bao gồm ít nhất cả chu kỳ đó là chính xác nhất. Đối với các bệnh có tần số thấp, thì việc tính các tỷ lệ mới mắc phải baogồm ở tử số tổng dồn các trường hợp mới mắc của một số năm; trong trường hợpnhư thế này thì vấn đề quan trọng là phải làm như thế nào để có số đo của mẫu sốchính xác, nếu có thể thì mẫu số rút ra từ năm điều tra dân số hoặc vào những nămcủa cuộc điều tra dân số. Đối với quần thể lớn như một tỉnh hoặc một thành phố, thì tỷ lệ mới mắctrung bình hàng năm được tính như sau: Số mới mắc một bệnh / 1thời kỳ 1 ––––––––––––––– x –––––––––– Dân số có nguy cơ ở giữa thời kỳ đó số năm trong thời kỳ đó Ở một quần thể lớn như vậy, thì không nên điều chỉnh mẫu số bằng cáchchỉ tính số người có nguy cơ. Thí dụ như đối với bệnh Ung thư vú của một tỉnhmột thành phố thì dùng ngay số dân trong điều tra dân số làm mẫu số mà khôngcần điều chỉnh bằng cách trừ những người đã mắc Ung thư vú ra. Còn đối với mộtquần thể nhỏ, mà quan sát lại tiến hành trong một khoảng thời gian ngắn, như khinghiên cứu trong một nhà máy, một trường học, một gia đình trong một năm thì tửsố của tỷ lệ mới mắc cần phải là một số chính xác của các trường hợp mới mắc, vàmẫu số của nó phải bao gồm chỉ những người không mắc ở lúc ban đầu củakhoảng thời gian ngắn đó. Một trường hợp đặc biệt nữa là khi trong một nghiên cứu có bao gồmnhững thời khoảng quan sát không bằng nhau đối với những cá thể khác nhau(không cùng vào nghiên cứu, và/ hoặc không cùng ra khỏi nghiên cứu cùng mộtlúc) thì mẫu số của tỷ lệ sẽ làm đơn vị thời gian- người, chỉ có giá trị khi có bađiều kiện sau: - Nguy cơ mắc (hoặc chết ) là ổn định trong suốt thời gian nghiên cứu. - Tỷ lệ mắc (hoặc chết) trong số những người không theo dõi được cũngtương tự như tỷ lệ mắc (hoặc chết)trong số những người theo dõi được. Điều kiệnnày là rất quan trọng, vì nếu tỷ lệ trong số những người bỏ cuộc lớn hơn trong sốnhững người ở lại nghiên cứu thì nguy cơ thực tế sẽ bị ước lượng non đi, và ngượclại. Cho nên tốt hơn hết là đảm bảo được số người dự nghiên cứu là theo dõi đượctừ đầu đến cuối. Nếu không theo dõi được hoàn toàn, thì có thể tính tỷ lệ theo cảhai cực của hai khả năng, dựa trên một mặt được giả định là những người bỏ cuộccó quá trình tin cậy như những người còn dự cuộc, còn mặt khác về phía ngượclại, và giá trị thực phải nằm giữa 2 cực đó. 1.3. Tỷ số (Ratio). Tỷ số là một phân số, trong đó tử số có thể không thuộc mẫu số. Đ ơn vịtính của tử số và mẫu số có thể khác nhau. Công thức tính chung của tỷ số nhưsau: a Tỷ số = ———— b Ví dụ: Số dân trung bình của một khu vực trong khoảng thời gian xác định (người) Mật độ dân số = ------------------------------------------------ Diện tích của khu vực đó (km2) 1.4. Tỷ lệ (Proportion). Tỷ lệ (Tỷ trọng) là một phân số, trong đó tử số là một phần của mẫu số vàcó cùng đơn vị đo như nhau. Công thức chung của tỷ lệ như sau: a Tỷ lệ = —————— a+b Ví dụ: Số nam mắc ung thư trung bình của mộtkhu vực và trong khoảng thời gian xác định Tỷ lệ nam mắc ung thư = –––––––––––––––––––––––––––––– ...