Những thay đổi của nội tiết sinh dục trong đời sống người phụ nữ

Dậy thì là tiến trình thay đổi về cơ thể học để biến một đứa trẻ thành người lớn để có khả năng sinh sản. Tuổi dậy thì được khởi đầu bằng những tín hiệu nội tiết xuất phát từ não bộ xuống các tuyến sinh dục (buồng trứng và tinh hoàn). Khởi đầu của dậy thì là sự tăng cao của GnRH.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những thay đổi của nội tiết sinh dục trong đời sống người phụ nữ TỔNG QUAN Y VĂNNhững thay đổi của nội tiết sinh dụctrong đời sống người phụ nữVũ Thị Nhung** PGS TS Bộ môn Phụ Sản ÐH YK Phạm Ngọc Thạch. Email: bsvnhung@yahoo.com.vn.Mở đầuNgười phụ nữ được sinh ra với rất nhiềutuyến nội tiết trong cơ thể. Những tuyến nàytiết ra những nội tiết tố giúp điều hòa nhữnghoạt động biến dưỡng trong cơ thể của họ. Hệ thống tuyến nội tiết này sản xuất những chấtnội tiết có liên quan đến từng giai đoạn pháttriển và những biến đổi tâm sinh lý trong đờisống của họ như : 1. Giai đoạn dậy thì và vị thành niên 2. Giai đoạn có kinh nguyệt và hoạt độngsinh sản 3. Thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinhTuổi dậy thì và vị thành niên Tuổi dậy thì là giai đoạn bắt đầu của sự phát triển sinh dục thứ phát ở bé gái cũngDậy thì là tiến trình thay đổi về cơ thể học để như bé trai. Dậy thì ở bé gái bắt đầu từ 10-biến một đứa trẻ thành người lớn để có khả 11 tuổi,3 thể hiện ở nữ là sự xuất hiện kinhnăng sinh sản. Tuổi dậy thì được khởi đầu nguyệt đầu tiên, chấm dứt vào khoảng 15-17bằng những tín hiệu nội tiết xuất phát từ não và đạt đến sự trưởng thành sinh dục 4 nămbộ xuống các tuyến sinh dục (buồng trứng và sau khi có dấu hiệu dậy thì. Tuổi có kinh đầutinh hoàn). Khởi đầu của dậy thì là sự tăng tiên trung bình khoảng 11-15 tuổi. Nội tiết tốcao của GnRH. Chất Neurokinin B có thể giữ nữ Estrogen do buồng trứng tiết ra theo chuvai trò điều khiển sự tiết Kisspeptin là một kỳ hàng tháng, tác động lên bộ phận sinh dụchợp chất chịu trách nhiệm trực tiếp trong sự làm phát triển cơ quan này.khởi động phóng thích GnRH, gián tiếp trong Trước khi xuất hiện kinh lần đầu, ở cơ thểsự phóng thích LH và FSH ở tuyến yên.1 bé gái đã có sự thay đổi như: tuyến vú to raGnRH còn được tăng cao nhờ chất Leptin có vào lúc 10-11 tuổi. Hệ thống lông sinh dụcthụ thể nằm ở vùng hạ đồi tổng hợp GnRH.2 phát triển (lông mu, lông nách). Cơ quan sinhLeptin là chất nội tiết sản xuất từ mô mỡ và dục ngoài sậm màu dần. Phần cơ quan sinhcó đích đầu tiên là vùng hạ đồi nên người dục trong như âm đạo, cổ tử cung, tử cungmập có nồng độ Leptin cao và dậy thì sớm cũng phát triển để chuẩn bị cho khả nănghơn người gầy (hình 1). mang thai và sanh đẻ sau này. 1THỜI SỰ Y HỌC, Chuyên đề SỨC KHỎE SINH SẢN, Tập 15, Số 2, Tháng 05 – 2015 Tuổi vị thành niên (VTN) là giai đoạn phóng thích noãn trong suốt thời kỳ sinh sảnchuyển tiếp quan trọng từ tuổi thiếu niên để của người nữ. Chưa tới tuổi trưởng thànhbước vào tuổi người lớn. Theo Tổ chức Y tế buồng trứng nhẵn, từ tuổi có kinh nguyệtThế giới (WHO) lứa tuổi 10 - 19 tuổi là độ buồng trứng bắt đầu sần sùi, sau khi trứngtuổi vị thành niên. Hiện nay nước ta đang bắt rụng thì để lại vết sẹo trên bề mặt. Buồngđầu phải đối mặt với nhiều gánh nặng về vấn trứng vừa là tuyến ngoại tiết vừa là tuyến nộiđề sức khỏe sinh sản mà đặc biệt là tình trạng tiết tiết ra các hormone sinh dục nữ.quan hệ tình dục sớm, không an toàn dẫn đếncó thai và nạo phá thai ở tuổi vị thành niên. Một chu kỳ kinh nguyệt có 4 giai đoạnĐộ tuổi quan hệ tình dục lần đầu ở VTN Việt (hình 2):Nam ngày càng sớm do tuổi dậy thì đến sớm 1. Giai đoạn phát triển (tăng trưởng):hơn so với trước đây.4 Việt Nam là nước có tỷ Vùng hạ đồi tiết nhiều GnRH (LH-RH)lệ nạo phá thai ở tuổi vị thành niên cao nhất kích thích thùy trước tuyến yên tiết hormonĐông Nam Á và xếp thứ 5 trên thế giới. kích nang trứng FSH (Folicle Stimulating Hormon). FSH chủ yếu tác dụng trên tếGiai đoạn có kinh nguyệt và hoạt động bào hạt bằng cách gắn vào các thụ thể FSHsinh sản ở lớp tế bào hạt, truyền tín hiệu cho tế bàoSự bắt đầu của chu kỳ kinh nguyệt (CKKN) hạt để chế tiết aromatase biển đổi Androgenlà dấu hiệu của sự trưởng thành, một bé gái thành estrogen (chủ yếu là 17-β estradiol)5.trở thành một thiếu nữ. Để có kinh nguyệt, Androgen là do LH gắn vào thụ thể trên tếmột số cơ quan và các tuyến bắt đầu hoạt bào vỏ, kích thích TB vỏ sản xuất Androgen.động. Khoảng cách giữa các chu kỳ kinh có Khi trứng phát triển thì xuất hiện hốc nangthể thay đổi nhiều lần trong cuộc đời người trứng chứa dịch nang. Lúc đó, Androgenphụ nữ. Nhiều hoàn cảnh có thể ảnh hưởng được hấp thu vào dịch nang. Estradiol cùngđến kinh nguyệt như: bệnh tật, thay đổi thời với FSH kích thích tạo các thụ thể tiếp nhậntiết đột ngột, căng thẳng thần kinh. CKKN LH ở các tế bào hạt, và tạo phản hồi dươngthường không đều trong những năm mới có lên tuyến yên tạo đỉnh LH.kinh và vào giai đoạn tiền mãn kinh. Một số Trong giai đoạn này Estrogen tác động lênphụ nữ có các triệu chứng tiền kinh như nhức niêm mạc tử cung làm dầy niêm mạc tử cungđầu, đầy bụng, căng đau vú, trầm cảm, bứt chuẩn bị để đáp ứng đối với sự kích thích saurứt khó chịu. Những triệu chứng này sẽ biến đó của progesterone. Khi Estrogen tăng caomất khi bắt đầu có kinh. sẽ có phản hồi âm lên vùng hạ đồi, tuyến yên Chu kỳ kinh nguyệt là tập hợp các thay đổi ức chế sự tiết FSH. Có phản hồi dương đốisinh lý lặp đi lặp lại ở cơ thể phụ nữ dưới sự với L ...