Nôn ói ở trẻ em

Nôn ói là vấn đề thường gặp ở trẻ em, thường là nhẹ và xảy ra cấp tính. Hiếm khi bệnh có thể nặng và đe dọa tính mạng. Nôn ói thường do viêm dạ dày ruột và nguyên nhân thay đổi khi trẻ lớn.Mặc dù hầu hết trẻ có thể tự hết nôn ói mà không cần điều trị, điều quan trọng là cần nhận biết dấu hiệu của bệnh lý nặng hơn để nhân viên y tế đánh giá trẻ kỹ hơn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nôn ói ở trẻ em Nôn ói ở trẻ em Nôn ói là vấn đề thường gặp ở trẻ em, thường là nhẹ và xảy ra cấp tính. Hiếm khi bệnh có thể nặng và đe dọa tính mạng. Nôn ói thường do viêm dạ dày ruột và nguyên nhân thay đổi khi trẻ lớn. Mặc dù hầu hết trẻ cóthể tự hết nôn ói mà không cần điều trị, điều quantrọng là cần nhận biết dấu hiệu của bệnh lý nặng hơnđể nhân viên y tế đánh giá trẻ kỹ hơn.Tại sao trẻ nôn ói?Khi nôn ói, cơ bụng và cơ thành ngực co lại, đẩy dịchtrong dạ dày lên thực quản và trào ra miệng. Nôn óixảy ra khi dây thần kinh trong não nhạy cảm với mộtsố kích thích như: ngộ độc thức ăn, nhiễm trùng dạdày - ruột, thuốc, chuyển động. Đôi khi buồn nôn xảyra trước khi ói. Trẻ nhỏ có thể không biết mô tả buồnnôn, mặc dù trẻ có thể than đau bụng hoặc thanphiền khác.Nôn ói thường có lợi, bởi vì đây là cách cơ thể loại bỏchất có hại. Tuy nhiên, hiện nay không nên sử dụngthuốc hoặc các biện pháp gây ói như dùng ngón taymóc trong miệng, ngay cả khi trẻ uống nhầm chất cóhại.Nguyên nhân nôn óiNôn ói có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khácnhau. Các nguyên nhân gây nôn ói thay đổi tùy thuộctheo tuổi trẻ.Trẻ sơ sinh và nhũ nhiNôn vọt ở trẻ sơ sinh có thể là biểu hiện bệnh lý nặngvà cần được đánh giá kỹ. Các nguyên nhân nôn ói ởtrẻ sơ sinh và nhũ nhi bao gồm tắc dạ dày (hẹp mônvị) hoặc tắc ruột.Trẻ cũng có thể nôn ói do nhiễm trùng đường ruộthoặc nhiễm trùng toàn thân. Bất cứ trẻ nhỏ nào sốt38oC hoặc sốt cao hơn, kèm nôn ói, nên được khámtại cơ sở y tế.Trẻ emNguyên nhân thường gặp nhất gây nôn ở trẻ em làviêm dạ dày - ruột, thường do siêu vi trùng. Viêm dạdày ruột có thể xảy ra khi trẻ ăn thức ăn bị nhiễmkhuẩn hoặc trẻ ngậm tay bị nhiễm bẩn. Siêu vi trùnggây viêm dạ dày ruột rất dễ lây lan và có số lượngnhiều trong phân trẻ bệnh. Rửa tay là yếu tố quantrọng giúp phòng ngừa lây lan. Ít gặp hơn, nôn ói doăn thức ăn được chế biến, hoặc bảo quản khôngđúng cách gọi là ngộ độc thức ăn.Nôn ói do viêm dạ dày - ruột thường bắt đầu đột ngộtvà hồi phục nhanh, thường trong vòng 24 giờ. Nhữngdấu hiệu khác của viêm dạ dày - ruột bao gồm: tiêuchảy, sốt, hoặc đau bụng.Những bệnh khác cũng có thể gây nôn ói ở trẻ embao gồm trào ngược dạ dày - thực quản, viêm loét dạdày, tắc ruột.Chăm sóc trẻ nôn ói tại nhàMột số khuyến cáo sau đây được đề nghị giúp chămsóc trẻ nôn ói tại nhà.Theo dõi mất nướcMất nước có thể xảy ra ở trẻ nôn ói. Các dấu hiệumất nước nhẹ bao gồm môi khô, trẻ khát nước.Dấu hiệu mất nước trung bình hoặc nặng bao gồmtiểu ít (ít hơn 1 lần đi tiểu trong 6 giờ), khóc không cónước mắt, miệng khô, hoặc mắt trũng. Trẻ mất nướctrung bình hoặc nặng cần được mang đến cơ sở y tếngay để được bù nước.Chế độ ănTrẻ nôn ói nhưng không mất nước có thể tiếp tục ănchế độ ăn hàng ngày khi trẻ dung nạp được. Trẻ mấtnước cần uống thêm nhiều dịch.Khi nào mang trẻ khám ngayKhi trẻ có những dấu hiệu sau đây cần mang trẻ đikhám ngay: ói dịch màu xanh (mật) hoặc có máu, nônói liên tục trên 24 giờ; bú kém. kèm mất nước trungbình hoặc nặng; đau bụng dữ dội; sốt trên 39oC, li bìkhó đánh thức.Trẻ nhũ nhi - Nếu trẻ đang bú mẹ bị nôn ói, trẻ nênđược tiếp tục bú mẹ, trừ khi có bệnh lý mà nhân viêny tế khuyên nhịn bú, bởi vì sữa mẹ dễ tiêu hóa. Nếutrẻ nôn ói lập tức ngay sau khi bú, bà mẹ có thể cốgắng cho trẻ bú nhiều lần, mỗi lần ít một. Ví dụ, búmẹ mỗi 30 phút, mỗi lần bú 5 - 10 phút. Nếu nôn óigiảm bớt sau 2 - 3 giờ, cho trẻ bú lại như bìnhthường. Nếu nôn ói nặng hơn sau 24 giờ, cần mangtrẻ đi khám.Trẻ em: nên động viên trẻ uống thêm nước, tránhuống nước có quá nhiều đường. Tránh ăn thức ăn cónhiều mỡ sẽ khó hấp thu.Bù nước: bù nước đường uống thì đơn giản, an toànhơn truyền dịch. Dung dịch bù nước đường uống,Oral rehydration therapy (ORT) là dung dịch có chứađường và điện giải (sodium, potassium, chloride) lànhững chất bị mất khi trẻ nôn ói.ORS không điều trị nôn ói, nhưng giúp điều trị mấtnước kèm nôn ói.Thuốc: thuốc chống nôn cần được kê toa theo hướngdẫn của thầy thuốc trong một số trường hợp.Phòng ngừa lây lan: cha mẹ trẻ bị nôn ói nên chú ýphòng ngừa lây nhiễm trong gia đình và người xungquanh. Rửa tay với nước và xà phòng sau khi thay tãcho trẻ, trước và sau khi chuẩn bị thức ăn, cho trẻbệnh nghỉ học giúp hạn chế lây lan. ...