Nuôi bò sữa ở nông hộ - Chương 6

Nuôi bò sữa ở nông hộ. Chương 6. Kiểm tra, thu gom, Bảo quản và chế biến sữa thủ công. Sữa là chất lỏng mầu rắng, vàng ngà đến vàng nhạt, nhớt hơn nước hai lần, không mùi, không có vết bẩn và không bị nhiễm gì cả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nuôi bò sữa ở nông hộ - Chương 6 Ch−¬ng 6 KiÓm tra, thu gom, B¶o qu¶n vµ chÕ biÕn s÷a thñ c«ngI. kiÓm tra chÊt l−îng s÷a1. §Æc tÝnh cña s÷a a. C¶m quan S÷a lµ chÊt láng mÇu tr¾ng, vµng ngµ ®Õn vµngnh¹t, nhít h¬n n−íc hai lÇn, kh«ng mïi, kh«ng cã vÕtbÈn vµ kh«ng bÞ nhiÔm g× c¶. Khi thÊy mµu xanh nh¹t th× ®ã lµ chØ thÞ cña s÷agi¶ do pha thªm n−íc. Sau khi ®Ó yªn s÷a mét thêi gian, c¸c h¹t chÊt bÐotËp trung trªn bÒ mÆt vµ h×nh thµnh mét líp kem (v¸ngs÷a). S÷a kh«ng ®ãng vãn khi ®un s«i. VÞ cña s÷a hÊp dÉn ®èi víi ®a sè ng−êi. Khi ®Ós÷a l©u trong c¸c ®iÒu kiÖn xÊu s÷a sÏ lªn men vµ cã vÞchua.142 b. Thµnh phÇn hãa häc cña s÷a Thµnh phÇn ho¸ häc cña s÷a cã thÓ thay ®æi trongnh÷ng ph¹m vi nhÊt ®Þnh tuú theo ®Æc tÝnh cña tõnggièng bß vµ ®iÒu kiÖn ch¨m sãc, nu«i d−ìng. §èi víis÷a t−¬i, c¸c thµnh phÇn ho¸ häc chÝnh th−êng cã c¸cgi¸ trÞ biÕn ®éng trong nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh nh−trong b¶ng 6-1. B¶ng 6-1: Thµnh phÇn ho¸ häc vµ tû träng cña s÷a bßThµnh phÇn Giíi h¹n dao ®éng Trung b×nhN−íc 85.5 - 89.5 87.0Tæng VCK 10.5 - 14.5 13.0 Mì 2.5 - 6.0 3.9 Protein 2.9 - 5.0 3.4 Lactoza 3.6 - 5.5 4.8 Kho¸ng 0.6 - 0.9 0.8Tû träng 1,029 - 1,034 1,031 c. §Æc tÝnh sinh vËt häc S÷a còng chøa c¸c thµnh phÇn sinh vËt. §ã lµ c¸ctÕ bµo cã nguån gèc tõ m¸u, tõ tuyÕn vó (tÕ bµo soma)vµ c¸c vi sinh vËt. Ngay c¶ khi tu©n thñ nghiªm ngÆttÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p vÖ sinh, s÷a vÉn chøa mét l−înglín tÕ bµo (kho¶ng tõ 100.000-200.000 tÕ bµosoma/ml s÷a) vµ cã chøa c¸c vi sinh vËt (chñ yÕu lµc¸c vi sinh vËt c− tró trong èng nóm vó). 143 Khi gia sóc bÞ bÖnh viªm vó th× sè l−îng tÕ bµosoma vµ sè l−îng c¸c vi sinh vËt trong s÷a t¨ng lªn rÊtm¹nh, cã thÓ tíi hµng triÖu tÕ bµo trong 1 ml s÷a.2. KiÓm tra chÊt l−îng s÷a S÷a cÇn ®−îc thu nhËn mét c¸ch vÖ sinh vµ s÷anon (lo¹i s÷a v¾t ra 5 ngµy tr−íc vµ 5 ngµy sau khi ®Î)kh«ng ®−îc thu gom vµ chÕ biÕn chung víi s÷ath−êng. S÷a cÇn ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ chÊt l−îng nh−sau: - VÒ c¶m quan: cã mµu s¾c, mïi vÞ ®Æc tr−ng cñas÷a. S÷a kh«ng vãn côc, kh«ng bÞ chua, kh«ng cã mïil¹ vµ kh«ng cã vËt ngo¹i lai. - VÒ thµnh phÇn hãa häc: b¶o ®¶m trong giíi h¹ncho phÐp, kh«ng bÞ lµm gi¶ (pha thªm n−íc). - VÒ møc ®é nhiÔm khuÈn: sè l−îng vi khuÈntrong giíi h¹n cho phÐp. Kh«ng nhiÔm c¸c vi khuÈn lµc¸c t¸c nh©n truyÒn bÖnh sang ng−êi nh− vi khuÈn lao,vi khuÈn g©y sÈy thai truyÒn nhiÔm. ViÖc kiÓm tra chÊt l−îng s÷a lµ rÊt cÇn thiÕt nh»m®¶m b¶o cho ng−êi tiªu thô vµ ng−êi chÕ biÕn cã méts¶n phÈm vÖ sinh, an toµn vµ cã chÊt l−îng tèt. C¸cxÐt nghiÖm ®ång thêi còng cho phÐp ph¸t hiÖn símc¸c bÖnh trong ®µn bß ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi.144 §èi víi mçi chØ tiªu cã nhiÒu ph−¬ng ph¸p kiÓmtra. Cã nh÷ng xÐt nghiÖm kh«ng ®ßi hái c¸n bé küthuËt cã tr×nh ®é tay nghÒ cao vµ m¸y mãc tinh vi,nh−ng ng−îc l¹i, cã nh÷ng xÐt nghiÖm ®ßi hái ph¶ithùc hiÖn ë phßng thÝ nghiÖm cã trang thiÕt bÞ hiÖn®¹i. HiÖn nay c¸c tr¹m thu gom s÷a th−êng kiÓm tramét sè chØ tiªu nh− tû träng s÷a (®Ó xem s÷a cã bÞ phalo·ng kh«ng), ®é t−¬i cña s÷a (kiÓm tra vãn s÷a b»ngcån kÕ), thµnh phÇn ho¸ häc vµ ®é nhiÔm khuÈn cñas÷a. Tµi liÖu nµy kh«ng tr×nh bµy chi tiÕt c¸c ph−¬ngph¸p ®ã.II. thu gom vµ B¶o qu¶n s÷a S÷a lµ mét s¶n phÈm giÇu dinh d−ìng. Dï cã tu©nthñ chÆt chÏ ®iÒu kiÖn vÖ sinh v¾t s÷a ®Õn ®©u th×trong s÷a vÉn lu«n lu«n cã mét l−îng vi khuÈn nhÊt®Þnh. C¸c vi khuÈn nµy ph¸t triÓn vµ nh©n lªn nhanhchãng, lµm cho s÷a bÞ chua, bÞ háng vµ kh«ng cßn södông ®−îc n÷a. Do vËy, ®Ó b¶o ®¶m hiÖu qu¶ cña ch¨nnu«i bß s÷a, cÇn ph¶i chó träng ®Õn viÖc b¶o qu¶nhoÆc tiªu thô s÷a sau khi v¾t. 145 TriÖu VK/ml Thêi gian sau khi v¾t (h) gi H×nh 6-1: Sù ph¸t triÓn cña vi khuÈn ë trong s÷a sau khi v¾t phô thuéc vµo nhiÖt ®é b¶o qu¶n Tèc ®é ph¸t triÓn cña vi khuÈn trong s÷a sau khiv¾t phô thuéc vµo nhiÖt ®é b¶o qu¶n. Khi b¶o qu¶n ënhiÖt ®é cµng cao th× vi khuÈn ph¸t triÓn cµng nhanh(h×nh 6-1). ChÝnh v× vËy, trong vßng mét giê sau khiv¾t, s÷a ph¶i ®−îc chÕ biÕn hoÆc ph¶i ®−îc ®æ vµo bånl¹nh. B¶o qu¶n l¹nh lµ biÖn ph¸p hiÖu qu¶ k×m h·msù ph¸t triÓn cña c¸c vi sinh vËt. B»ng c¸ch h¹ nhiÖt ®écña s÷a xuèng 3-40C cã thÓ gi÷ s÷a t−¬i ®−îc 1-2ngµy. Trong ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i hiÖn ®¹i víi quy m«lín s÷a v¾t ra (b»ng m¸y) ®−îc chuyÓn th¼ng theo®−êng èng vµo bån l¹nh. Sau ®ã s÷a ®−îc chuyÓn ®Õn146c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn b»ng c¸c xe tÐc l¹nh chuyªndông. Trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt n«ng hé víi quy m«nhá, ph©n t¸n, s¶n l−îng s÷a cña mç ...