Ô nhiễm không khí đô thị: Luật pháp quốc tế và thực tiễn áp dụng tại Việt Nam

Bài viết đưa ra một số đề xuất, tập trung vào việc hoàn thiện, thực thi các quy định của pháp luật trong nước một cách hiệu quả và đề xuất việc thực thi các cam kết quốc tế, mà Việt Nam là thành viên, nhằm kỳ vọng tới một bầu không khí trong lành và một thành phố đáng sống.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ô nhiễm không khí đô thị: Luật pháp quốc tế và thực tiễn áp dụng tại Việt Nam Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ ĐÔ THỊ: LUẬT PHÁP QUỐC TẾ VÀ THỰC TIỄN ÁP DỤNG TẠI VIỆT NAM Nguyễn Thị Mỹ Hạnh, Nguyễn Khắc Chinh và Ngô Lan Hương Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà NộiTÓM TẮT Cùng v i sự tăng trưởng mạnh về kinh tế, Hà Nội trở thành ô thị ặc biệt, v i dân số hơn 8 triệu người năm 9 Việc tăng ân số nhanh và quá trình ô thị hóa khiến Hà Nội ối mặt v i vấn ề ô nhiễm không khí nghiêm trọng. Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, cuối năm 9, nồng ộ bụi mịn PM2.5 và chỉ số chất lượng không khí AQI nhiều lúc ở mức rất xấu tại một số ô thị như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, gây nguy hại nghiêm trọng ến chất lượng sống và sức khỏe cộng ồng. Bài viết tập trung vào phân tích những quy ịnh của pháp luật quốc tế và khu vực iều chỉnh vấn ề ô nhiễm không khí (gồm cả các quy ịnh ràng buộc về mặt pháp lý và các thỏa thuận chính trị và ánh giá sự tương thích của các quy ịnh pháp luật Việt Nam trong việc nỗ lực cải thiện chất lượng không khí và trách nhiệm bồi thường thiệt hại do gây ô nhiễm không khí. Bài viết ưa ra một số ề xuất, tập trung vào việc hoàn thiện, thực thi các quy ịnh của pháp luật trong nư c một cách hiệu quả và ề xuất việc thực thi các cam kết quốc tế, mà Việt Nam là thành viên, nhằm kỳ vọng t i một bầu không khí trong lành và một thành phố áng sống.Từ khóa: Luật quốc tế về môi trường, luật pháp Việt Nam, bụi mịn, ô nhiễm không khí đô thịViệt Nam.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ Ô NHIỄM HÔNG HÍ ĐÔ THỊ1.1. Khái niệm, thực trạng và nguyên nhân ô nhiễm không khí đô thị hiện nayCon người có thể sống sót qua nhiều ngày nếu không có thức ăn, một vài ngày nếu như không cónước uống. Nhưng nếu không có không khí, con người sẽ chết trong vòng 5 đến 7 phút. Khôngkhí hiện nay trên Tr i đất là hỗn hợp khí tự nhiên không màu, không mùi, chủ yếu là nitơ (78%),ôxy (21%). 1% còn lại chủ yếu là khí argon (0,93%), khí cacbon dioxit (0,032%) và dạng vết cáckhí neon, heli, ôzôn, xenon, hydro, metal, kripton và hơi nước. Ngoài những chất nêu trên, nếubất kỳ chất (dạng khí) nào được đưa vào không khí, ngay lập tức không khí sẽ bị ô nhiễm. Nóimột c ch đơn giản, ô nhiễm không khí là hiện tượng mà không khí bị nhiễm bẩn, có sự thay đổicác thành phần theo chiều hướng xấu đi, hoặc khí lạ gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người vàmôi trường sống xung quanh. Ô nhiễm không khí xuất hiện khi trong không khí có chứa cácthành phần độc hại, như c c loại khí, bụi lơ lửng, khói, mùi. Trong không khí bị ô nhiễm có chứacác loại khí, các hạt vật chất lơ lửng và các hạt chất lỏng dưới dạng bụi (aerosol), làm thay đổithành phần tự nhiên của khí quyển.Có rất nhiều nguyên nhân d n đến thực trạng ô nhiễm không khí hiện nay. Chất lượng không khíbị ảnh hưởng tiêu cực bởi các yếu tố khí tượng, được x c định là đ ng kể và rõ ràng (Jacob andWinner, 2009). C c t c động của gió, mưa, nhiệt độ và sự pha trộn theo chiều dọc (thẳng đứng)đ t c động rất nhiều đến nồng độ ô nhiễm không khí trong bầu khí quyển (Jacob and Winner,2009). C c đợt ô nhiễm không khí thường xảy ra khi c c điều kiện khí quyển làm giảm sự phân Hội thảo CRES 2020: Môi trường và phát triển bền vững | 533t n theo phương thẳng đứng và/hoặc theo phương ngang. Ví dụ, gió lặng và không khí ấm trêncao tạo ra sự đảo ngược hạn chế sự phân tán theo chiều dọc (thẳng đứng) của khí thải ô nhiễm ởmặt đất ở các thành phố. Hệ thống áp suất cao ổn định có thể cho phép ô nhiễm tích tụ và giatăng trên c c khu vực rộng lớn. Hoặc vào mùa hè, lượng khí thải từ c c nhà m y điện sử dụngnguyên liệu hóa thạch, như than, tăng cao do nhu cầu sử dụng điều hòa. Ngoài ra, nhiệt độ lạnhd n đến lượng khí thải cao hơn từ qu trình đốt cháy nhiên liệu dân dụng (Jung et al., 2010).Các hoạt động công nghiệp là một trong những tác nhân lớn nhất, d n đến ô nhiễm không khí.Khói, bụi, khí thải từ các nhà máy công nghiệp chiếm tỷ lệ lớn nhất trong các nguyên nhân gâyra tình trạng ô nhiễm môi trường, trong đó, có cả ô nhiễm nước và ô nhiễm không khí. Khí thải,khói, bụi được thải ra trong quá trình hoạt động của các nhà máy công nghiệp, là nguyên nhânchính gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí và ô nhiễm nguồnnước. C c nhà m y, cơ sở sản xuất này thường thải ra một lượng lớn các loại khí độc, như CO2,CO, SO2, NOx…, kèm theo đó là một lượng chất hữu cơ chưa ch y hết, như muội than, bụi…Đây là những nguyên nhân chính, gây ra ô nhiễm không khí từ các hoạt động công nghiệp. Nóđặc biệt ảnh hưởng đến chất lượng không khí của người dân sống gần nhà máy, cũng như cảnhquan môi trường xung quanh.Khí thải từ các hoạt động giao thông vận tải cũng là một trong những nguồn chính gây ra ônhiễm không khí, đặc biệt là tại c c khu đô thị lớn. Khí cacbon monoxit (CO) được thải ra bởic c phương tiện tham ...