ôn tập môn học triết học

Tài liệu tham khảo Đề cương ôn tập triết học
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
ôn tập môn học triết học1. Triết học là gì. Vấn đề cơ bản của triết học. Chủ nghĩa duy vật khác chủ nghĩa duy tâm nhưthế nào?Trả lời :Triết học là hệ thống những quan điểm lý luận chung nhất về thế giới và về vị trí của con ngườitrong thế giới đó; nó đã có một lịch sử ra đời và phát triển trên hai ngàn năm trong lịch sử tư tưởngnhân loại.Vần đề cơ bản lớn của mọi triết học, đặc biệt là triết học hiện đại là mối quan hệ giữa tư duy và tồntại; giữa ý thức và vật chất, giữa tinh thần và giới tự nhiên.Vấn đề cơ bản của triết học có hai mặt. thứ nhất, giữa ý thức và vật chất: cái nào có trước, cái nào cósau? Cái nào quyết định cái nào? Thứ hai, con người có khả năng nhận thức được thế giới hay không. Chủ nghĩa duy tâm :Bản chất của thế giới là ý thức; ý thức là tính thứ nhất, vật chất là tính thứ hai; ý thức quyết định vậtchất.Có nguồn gốc nhận thức và nguồn gốc xã hội, đó là : sự xem xét phiến diện, tuyệt đối hoá, thần thánhhoá một mặt, một đặc tính nào đó của quá trình nhận thức và thường gắn với lợi ích của các giai cấp,tầng lớp áp bức, bóc lột nhân dân lao động.Trong lịch sử triết học tồn tại ba hình thức cơ bản của CN duy vật:- CN duy vật cổ đại: thô sơ, mộc mạc.- CN duy vật cận đại: siêu hình, cơ giới máy móc không triệt để- CN duy vật biện chứng: khoa học, CM, sáng tạo, là cơ sở TG quan và phương pháp luận trong nhậnthức và hoạt động thực tiển. Chủ nghĩa duy vật :Bản chất của thế giới là vật chất; vật chất lá tính thứ nhất, ý thức là tính thứ hai, vật chất là cái cótrước và quyết định ý thức của con người.Có nguồn gốc từ sự phát triền của khoa học va thực tiễn, đồng thời thường gắn với lời ích của giaicấp và lực lượng tiến bộ trong lịch sử.Trong lịch sử triết học tồn tại hai hình thức cơ bản của CN duy tâm:- CN duy tâm chủ quan cho rằng: cảm giác , ý thức của con người có trước, sinh ra và quyết định vậtchất, còn vật chất chỉ là sàn phầm cùa càm giác và ý thức.- CN duy tâm KQ cho rằng: ý niệm tuyệt đối, tinh thần TG có trước, sinh ra và quyết định vật chất,còn vật chất chỉ là hiện thân, là sự biểu thị khác của tinh thần2. Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng vật chất là gì? Bản chất thế giới là gì?Phương thức và hình thức tồn tịa của vật chất là gì?Trả lời : Vật chất là phạm trù triết học dùng để chỉ thực tại khách quan được đem lại cho con người trongcảm giác, được cảm giác của chúng ta chép lại, chụp lại, phản ánh và tồn tại không lệ thuộc vào cảmgiác.Bản chất của thế giới, thực thể của thế giới là vật chất – cái tồn tại vĩnh viễn, tạo nên mọi sự vật,hiện tượng cùng với những thuộc tính của chúng.Theo quan điểm duy vật biện chứng, vận động là phương thức tồn tịa của vật chất, không gian, thờigian là những hình thức tồn tại của vật chất.- Vận động là phương thức tồn tại của vật chất : Vận động, hiểu theo nghĩa chung nhất, - tức đượchiểu là một phương thức tồn tịa của vật chất, là thuộc tính cố hữu của vật chất,- thì bao gồm tất càmọi sự thay đổi và mọi quá trình diễn ra trong vũ trụ, kể từ sự thay đổi vị tri đơn giản cho đến tư duy.- Không gian và thời gian là những hình thức tồn tại của vật chất : mọi dạng cụ thể của vật chất đềutồn tại ở một vị trí nhất định, có một quảng tính (chiều cao, chiều rộng, chiều dài) nhất định và tồn tịatrong mối tương quan nhất định(trước hay sau, tr6en hay dưới, bên phải hay bên trái) với những dạngvật chất khác. Những hình thức tồn tịa như vậy được gọi là không gian. Mặt khác, sự tồn tại của sựvật còn được thể hiện ờ quá trình biến đổi: nhanh hay chậm, kế tiếp và chuyển hoá… những hìnhthức tồn tịa như vậy được gọi là thời gian.3. Trình bày nguồn gốc, bản chất, cấu trúc của ý thức? ý thức và nhận thức khác nhau như thếnào? Phân tích mối liên hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức, ý nghĩa phương pháp luận.Trả lời :Nguồn gốc của ý thức- Nguồn gốc tự nhiên của ý thức là bộ óc con người và hoạt động của nó cùng với mối quan hệ giữacon người với thế giới khách quan,trong đó thế giới khách quan tác động đến bộ óc con người từ đótạo ra khả năng hình thành ý thức con người về thế giới khách quan. Về bộ óc con nguoi thì ý thức làthuộc tính của một dạng vật chất có tổ chức cao là bộ óc con người, là chức năng của bộ óc, là kếtquả hoạt động sinh lý thần kinh của bô óc. Về mối quan hệ giữa con người và thế giới khách quantạo ra qúa trình phản ánh năng động sáng tạo.- Nguồn gốc xã hội: yếu tố cơ bản và trực tiếp nhất là nhân tố lao động và ngôn ngữ. Quá trình laođộng làm biên đổi, hoàn chỉnh chính thức bản thân con người, trong lao động con người cần trao đổithông tin với nhau từ đó ngôn ngữ ra đời phát triển cùng với lao động. Ngôn ngữ là phương tiện đểcon người giao tiếp trong xã hội với tư cách là hoạt động sáng tao ý thức không thể có ngoài lao độngvà ngôn ngữ, là phương tiện vật chất không thể thiếu được của loại hoạt động khái quát hóa, trừutượng hóa.Bản chất của ý thức :Tính chất năng động, sáng tạo của sự phản ánh ý thức được thể hiện ở khả năng h ...