Paul Krugman: Không nên sợ hãi lạm phát

Sự lo ngại về khả năng lạm phát hiện nay ít nhất cũng một phần vì lý do chính trị chứ không phải kinh tế.Đột nhiên như thể ai cũng đang bàn về lạm phát. Nhiều ý kiến nghiêm túc cảnh báo rằng siêu lạm phát đã cận kề. Và thị trường có vẻ đang chú ý đến những cảnh báo này: lãi suất trái phiếu chính phủ dài hạn tăng phần nào vì mối lo lạm phát.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Paul Krugman: Không nên sợ hãi lạm phát Paul Krugman: Không nên sợ hãilạm phátSự lo ngại về khả năng lạm phát hiện nay ít nhất cũng một phầnvì lý do chính trị chứ không phải kinh tế.Đột nhiên như thể ai cũng đang bàn về lạm phát. Nhiều ý kiếnnghiêm túc cảnh báo rằng siêu lạm phát đã cận kề. Và thị trườngcó vẻ đang chú ý đến những cảnh báo này: lãi suất trái phiếuchính phủ dài hạn tăng phần nào vì mối lo lạm phát.Nhưng có cần phải sợ hãi không? Về cơ bản là không. Và tôi ngờrằng sự lo ngại này ít nhất cũng một phần vì lý do chính trị chứkhông phải kinh tế.Trước hết, cần nhận thức được rằng nền kinh tế hiện nay khôngchịu áp lực lạm phát. Giá tiêu dùng thấp hơn năm ngoái, vàlương ngừng tăng do thất nghiệp cao. Giảm phát chứ không phảilạm phát mới là nguy cơ rõ ràng trước mắt.Vì vậy nếu giá không tăng, sao phải lo chuyện lạm phát? Một sốngười quả quyết FED in nhiều tiền sẽ gây lạm phát, số khác lạikhẳng định thâm hụt ngân sách cuối cùng sẽ buộc chính phủ Mỹphải dùng đến lạm phát để giảm nợ.Ý thứ nhất chắc chắn sai. Ý thứ hai có thể đúng, nhưng trongtrường hợp này thì không.Thực sự là gần đây FED đã có những bước đi chưa từng thấy.Cụ thể hơn, họ đã mua rất nhiều nợ của cả chính phủ lẫn khuvực tư nhân, và trả tiền bằng cách bơm thêm dự trữ cho cácngân hàng. Bình thường, điều đó sẽ gây ra lạm phát cao: cácngân hàng chất đầy dự trữ sẽ tăng cường cho vay, khiến cầutăng đẩy giá tăng.Nhưng đây không phải lúc bình thường. Ngân hàng không chovay ra khoản dự trữ thêm. Họ đơn giản chỉ giữ khư khư lấy chúng– thực tế, họ gửi lại tiền cho FED. Vì thế FED không hề in tiền.Vậy có phải những hành động này không sớm thì muộn cũng gâyra lạm phát? Không. Ngân hàng Nhật Bản khi đối mặt với nhữngkhó khăn kinh tế không khác mấy những khó khăn của chúng tahiện nay đã mua nợ với khối lượng lớn từ năm 1997 đến năm2003. Chuyện gì xảy ra với giá tiêu dùng? Giảm.Nhìn chung, tranh luận về tình hình lạm phát hiện nay khá giốngvới những gì diễn ra đầu những năm Đại suy thoái khi nhiều nhânvật giàu ảnh hưởng cảnh báo về lạm phát kể cả khi giá đã giảmmạnh. Như nhà kinh tế người Anh Ralph Hawtrey đã viết, “Ngườita sợ lạm phát khủng khiếp. Họ hô to: “Cháy! Cháy!”, giữa biểnnước Đại hồng thủy.” Ông viết tiếp, “Đến sau cuộc đại khủnghoảng, khi thất nghiệp đã giảm, lạm phát mới trở nên nguy hiểm.”Vậy có nguy cơ chúng ta sẽ chịu lạm phát sau khi kinh tế phụchồi? Đó là tuyên bố của những người nhìn vào kế hoạch nợ liênbang sẽ tăng lên trên 100% GDP và rút cục nước Mỹ sẽ phải nhờđến lạm phát để đối phó với đống nợ của mình – đẩy giá tăng làmgiảm giá trị thực của các khoản nợ.Những chuyện như thế đã xảy ra trong quá khứ. Ví dụ như trongchiến tranh thế giới thứ nhất, lạm phát đã thanh toán hộ nướcPháp hàng đống nợ họ mắc phải.Nhưng không có ví dụ nào vào thời hiện đại. Trong suốt hai thậpkỷ qua, Bỉ, Canada, và dĩ nhiên cả Nhật Bản nữa đã kinh qua thờikỳ nợ vượt 100% GDP. Ngay chính nước Mỹ cũng thoát ra khỏithế chiến thứ hai với mức nợ trên 120% GDP. Chẳng có chínhphủ nào phải dùng đến lạm phát để giải quyết vấn đề.Thế có lý do nào để cho rằng lạm phát đang tới không? Vài nhàkinh tế thuyết phục rằng lạm phát vừa phải là một chính sáchthận trọng, vì đó là cách khuyến khích cho vay và giảm gánhnặng nợ nần. Tôi đồng tình với lập luận này và đưa ra ví dụtương tự tại Nhật Bản những năm 90. Nhưng trường hợp lạmphát chưa bao giờ được các nhà hoạch định chính sách Nhật ưachuộng, và hiện giờ chẳng có lý do gì để cho rằng nó sẽ hấp dẫnđược các nhà hoạch định chính sách Mỹ.Một câu hỏi đặt ra là: nếu lạm phát không phải là nguy cơ thựcsự, tại sao người ta lại khăng khăng như thế?Bạn có thể lưu ý rằng các nhà kinh tế đôi khi không chung quanđiểm. Và trong những thời khắc bất thường, khi mà những quyluật thông thường trở nên vô dụng như hiện nay, bất đồng cànglớn.Nhưng, khó mà từ bỏ được ý nghĩ những lo ngại về lạm phát hiệnnay một phần là do chính trị, chủ yếu đến từ những nhà kinh tếthấy chẳng có vấn đề gì với thâm hụt do cắt giảm thuế nhưng độtngột lại phê phán gay gắt chính sách tài khóa khi chính phủ bắtđầu chi tiền giải cứu kinh tế. Mục đích của họ có lẽ chỉ là hăm dọađể chính quyền Obama phải từ bỏ những nỗ lực giải cứu.Chẳng cần nói cũng biết Tổng thống sẽ không để mình bị bắtnạt. Nền kinh tế vẫn còn nhiều rắc rối và cần tiếp tục được trợgiúp.Đúng, chúng ta có vấn đề về ngân sách trong dài hạn, và chúngta cần đặt nền móng cho một giải pháp dài hạn. Nhưng với lạmphát, sợ lạm phát là điều đáng sợ duy nhất. ...