Phần III: Các tiết máy đỡ nối_ Chương 7: Trục

Công dụng Trục là một chi tiết máy dùng để đỡ các tiết máy quay, để truyền mômen xoắn hoặc để thực hiện đồng thời cả hai nhiệm vụ trên. 2- Phân loại Theo đặc điểm chịu tải phân ra: - Trục tâm: chỉ dùng để đỡ các CTM và chỉ chịu mômen uốn. Ví dụ như trục tầu hoả, trục trước hoặc sau xe đạp v.v... Trục tâm có thể quay (trục tầu hoả) hoặc không quay (trục trước hoặc sau xe đạp). - Trục truyền: vừa để đỡ các chi tiết máy quay, vừa để truyền mômen xoắn....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phần III: Các tiết máy đỡ nối_ Chương 7: Trục PhÇn III c¸c tiÕt m¸y ®ì nèi CHƯƠNG 7: TRỤC1- Kh¸i niÖm chung 1- C«ng dông Trôc lµ mét chi tiÕt m¸y dïng ®Ó ®ì c¸c tiÕt m¸y quay, ®Ó truyÒn m«men xo¾nhoÆc ®Ó thùc hiÖn ®ång thêi c¶ hai nhiÖm vô trªn. 2- Ph©n lo¹i Theo ®Æc ®iÓm chÞu t¶i ph©n ra: - Trôc t©m: chØ dïng ®Ó ®ì c¸c CTM vµ chØ chÞu m«men uèn. VÝ dô nh trôc tÇuho¶, trôc tríc hoÆc sau xe ®¹p v.v... Trôc t©m cã thÓ quay (trôc tÇu ho¶) hoÆc kh«ng quay(trôc tríc hoÆc sau xe ®¹p). - Trôc truyÒn: võa ®Ó ®ì c¸c chi tiÕt m¸y quay, võa ®Ó truyÒn m«men xo¾n. VÝ dôtrôc gi÷a xe ®¹p, trôc trong c¸c hép gi¶m tèc ... Theo d¹ng ®êng t©m trôc ph©n ra: - Trôc th¼ng: ®êng t©m trôc lµ ®êng th¼ng (h7.1.1a, b); - Trôc khuûu: ®êng t©m trôc lµ ®êng g·y khóc (h7.1.1c); - Trôc mÒm: ®êng t©m trôc lµ mét ®êng thay ®æi. Theo cÊu t¹o trôc ph©n ra: trôc tr¬n, trôc bËc, trôc ®Æc, trôc rçng. Trôc lµ mét chi tiÕt phøc t¹p vÒ c«ng nghÖ vµ kÕt cÊu. Trôc lµm viÖc tèt hay xÊu cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sù lµm viÖc cña c¸c chi tiÕt m¸y l¾p trªn nã hoÆc cña c¶ m¸y. Khi thiÕt kÕ trôc cÇn ph¶i chó ý ®ång thêi ®Õn c¸c vÊn ®Ò vÒ kÕt cÊu, ®é bÒn, ®é cøng, dao ®éng c«ng nghÖ chÕ t¹o, nhiÖt luyÖn ... 2. KÕt cÊu trôc KÕt cÊu trôc ®îc x¸c ®Þnh theo trÞ sè vµ t×nh h×nh ph©n bè lùc t¸c dông trªn trôc, c¸ch bè trÝ vµ cè ®Þnh c¸c chi tiÕt m¸y l¾p trªn trôc, ph¬ng ph¸p gia c«ng vµ l¾p ghÐp v.v... H×nh 7.1.1: C¸c lo¹i trôc1- KÕt cÊu trôc Ngâng trôc (1) lµ ®o¹n trôc ®Ó l¾p víi æ (æ trît hay æ l¨n). §êng kÝnh ngâng trôc ph¶ilÊy theo trÞ sè tiªu chuÈn. C¸c ngâng trôc l¾p víi æ trît yªu cÇu cao vÒ ®é bãng vµ ®é cøngbÒ mÆt. Ngâng trôc l¾p víi æ l¨n thêng cã d¹ng h×nh trô, ngâng trôc l¾p víi æ trît ®ì cãd¹ng h×nh trô hoÆc h×nh c«n (®Ó ®iÒu chØnh æ khi mßn). Th©n trôc (2) lµ ®o¹n trôc ®Ó l¾p víi c¸c chi tiÕt m¸y quay nh b¸nh r¨ng, b¸nh ®ai, ®ÜaxÝch v.v... V× cã l¾p ghÐp víi c¸c chi tiÕt m¸y quan träng nªn th©n trôc cÇn ph¶i chÕ t¹o víi®é bãng vµ ®é chÝnh x¸c cao. C¸c trÞ sè ®êng kÝnh th©n trôc còng ph¶i theo trÞ sè tiªuchuÈn.Tập bài giảng : Chi tiết máy -Bậc đại học; số tiết:45Giảng viên biên soạn: Ngô Văn Quyết ; Bộ môn Kỹ thuật Cơ sở, Khoa Cơ khí 96 §o¹n trôc chuyÓn tiÕp (3) lµ phÇn trôc n»m gi÷a hai bËc trôc. Chóng cã thÓ lµ ®o¹nr·nh tho¸t ®¸ mµi (h7.1.7a), lµ mÆt lîn víi b¸n kÝnh r kh«ng ®æi (h7.1.7b) hoÆc thay ®æi(h.7.1.3c) hoÆc cã thÓ lµ r·nh gi¶m t¶i (h7.1.3d). PhÇn cè ®Þnh c¸c chi tiÕt m¸y l¾p trªn trôc (4) Cè ®Þnh theo ph¬ng däc trôc: dïngvai trôc, gê trôc, mÆt c«n, vßng chÆn, ®ai èc hoÆc l¾p b»ng ®é d«i v.v... Cè ®Þnh theoph¬ng tiÕp tuyÕn cã thÓ dïng then, then hoa hoÆc l¾p b»ng ®é d«i. 1 2 3 4 H×nh 7.1.2: KÕt cÊu trôc a) b) c) d) H×nh 7.1.3: §o¹n chuyÓn tiÕp cña trôc - Cè ®Þnh theo ph¬ng tiÕp tuyÕn: dïng then, then hoa, chèt hoÆc l¾p b»ng ®é d«iv.v... 2- C¸c biÖn ph¸p n©ng cao søc bÒn mái cho trôc a- C¸c biÖn ph¸p kÕt cÊu V× trôc chÞu øng suÊt thay ®æi nªn thêng bÞ háng do mái. Nh÷ng vÕt nøt do máithêng sinh ra ë nh÷ng chç cã tËp trung øng suÊt. Do ®ã khi ®Þnh kÕt cÊu cho trôc cÇn chóý dïng c¸c biÖn ph¸p lµm gi¶m tËp trung øng suÊt. Cã thÓ gi¶m tËp trung øng suÊt b»ng c¸c biÖn ph¸p sau: - T¹i chç chuyÓn tiÕp cña c¸c ®o¹n trôc cã ®êng kÝnh kh¸c nhau sö dông gãc lîn(h.7.1.3b); nªn dïng gãc lîn cã b¸n kÝnh r lín nhÊt cã thÓ ®îc, hoÆc gãc lîn h×nh e-lip(h.7.1.3c). - Dïng r·nh ®Ó gi¶m tËp trung øng suÊt (h.7.1.3d). - Khi cã r·nh then, nªn dïng r·nh then chÕ t¹o b»ng dao phay ®Üa. - Dïng then hoa r¨ng th©n khai thay cho then hoa r¨ng ch÷ nhËt. - §èi víi mèi ghÐp b»ng ®é d«i ph¶i v¸t mÐp may¬ hoÆc t¨ng ®é mÒm cña may¬ ®Ó¸p suÊt gi÷a trôc vµ mÐp may¬ gi¶m xuèng, dÉn ®Õn øng suÊt trong mèi ghÐp ph©n bè ®Òuh¬n. b- C¸c biÖn ph¸p c«ng nghÖ - Dïng c¸c biÖn ph¸p nhiÖt luyÖn vµ ho¸ nhiÖt luyÖn nh t«i bÒ mÆt, thÊm than,thÊm nit¬... - Dïng biÖn ph¸p biÕn cøng nguéi nh l¨n nÐn, phun bi... - Dïng c¸c biÖn ph¸p gia c«ng tinh bÒ mÆt nh ®¸nh bãng, mµi nghiÒn v.v... ®Ógi¶m ®é nh¸m bÒ mÆt.Tập bài giảng : Chi tiết máy -Bậc đại học; số tiết:45Giảng viên biên soạn: Ngô Văn Quyết ; Bộ môn Kỹ thuật Cơ sở, Khoa Cơ khí 973- C¬ së tÝnh to¸n thiÕt kÕ trôc 1- T¶i träng t¸c dông lªn trôc T¶i träng chñ yÕu t¸c dông lªn trôc gåm m«men xo¾n vµ c¸c lùc t¸c dông khi ¨nkhíp trong bé truyÒn b¸nh r¨ng, trôc vÝt - b¸nh vÝt; c¸c lùc t¸c dông lªn trôc do lùc c¨ng®ai, c¨ng xÝch g©y nªn; lùc lÖch t©m do sù kh«ng ®ång trôc khi l¾p hai nöa khíp nèi. Tränglîng cña b¶n th©n trôc vµ träng lîng cña c¸c chi tiÕt l¾p trªn trôc chØ tÝnh ®Õn ë c¸c c¬cÊu t ...