Phân lập nấm rụng lá Corynespora và đánh giá khả năng kháng của một số giống cao su ở Quảng Bình trong điều kiện in vivo

Bệnh rụng lá do nấm Corynespora trên cây cao su hàng năm gây rụng lá nhiều lần và làm chậm tốc độ sinh trưởng ở những vườn cao su giai đoạn kiến thiết cơ bản ở Quảng Bình. Chúng tôi phân lập và đã xác định được 3 mẫu nấm thuộc Corynespora (R600-1, R600-2 và R4) từ những mẫu lá cao su bị bệnh là 3 chủng nấm thuộc loài Corynespora cassiicola.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân lập nấm rụng lá Corynespora và đánh giá khả năng kháng của một số giống cao su ở Quảng Bình trong điều kiện in vivoTẠP CHÍ KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ NÔNG NGHIỆPISSN 2588-1256Tập 2(1) - 2018PHÂN LẬP NẤM RỤNG LÁ CORYNESPORA VÀ ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNGKHÁNG CỦA MỘT SỐ GIỐNG CAO SU Ở QUẢNG BÌNHTRONG ĐIỀU KIỆN IN VIVOHoàng Bích Thủy1,2, Đặng Duy Hùng2, Trần Thị Thu Hà2, Nguyễn Minh Hiếu21Trường Trung cấp Kỹ thuật Công Nông Nghiệp Quảng Bình;2Trường Đại học Nông Lâm, Đại học HuếLiên hệ email: tranha@huaf.edu.vnTÓM TẮTBệnh rụng lá do nấm Corynespora trên cây cao su hàng năm gây rụng lá nhiều lần và làmchậm tốc độ sinh trưởng ở những vườn cao su giai đoạn kiến thiết cơ bản ở Quảng Bình. Chúng tôiphân lập và đã xác định được 3 mẫu nấm thuộc Corynespora (R600-1, R600-2 và R4) từ những mẫulá cao su bị bệnh là 3 chủng nấm thuộc loài Corynespora cassiicola. Kết quả lây bệnh nhân tạo bằngmẫu nấm R4 bằng áp thạch và bào tử trên lá cao su trưởng thành của 3 giống cao su RRIM 600, RRIV4 và GT 1 cho thấy, mức độ lây nhiễm bệnh bằng phương pháp áp thạch mạnh hơn so với lây bệnhbằng bào tử về tỷ lệ bệnh (%), đường kính vết bệnh (%) và đường cong tiến triển bệnh (AUDPC).Trong 3 giống sử dụng đánh giá tính kháng bằng lây bệnh nhân tạo, thì giống RRIM 600 có tínhkháng cao nhất so với giống RRIV4 và GT 1.Từ khóa: Cao su, giống, lây bệnh nhân tạo, nấm Corynespora, phân lập, Quảng Bình.Nhận bài: 26/08/2017Hoàn thành phản biện: 14/9/2017Chấp nhận bài: 15/10/20171. MỞ ĐẦUTheo kết quả nghiên cứu (Chee, 1987), cây cao su bị trên 550 loài vi sinh vật tấncông, trong đó hầu hết các bệnh của cao su đều do nấm gây ra. Các bệnh hại do nấm gây raảnh hưởng rất lớn đến sản lượng và chất lượng mủ cao su. Đặc biệt là bệnh về lá như bệnhphấn trắng (do nấm Oidium heveae Steinm.), bệnh héo đen đầu lá (do nấm Collectotrichumgloeosporioides Penz.), bệnh rụng lá mùa mưa (do các nấm Phytophthora spp.), nghiêmtrọng nhất là bệnh rụng lá do nấm Corynespora cassiicola (Berk. & Curt.) Wei. gây ra và đãtrở thành dịch hại nguy hiểm cho nhiều vườn cao su của nước ta, ảnh hưởng nghiêm trọngđến năng suất cây cao su (Phan Thành Dũng, 2006). Bệnh rụng lá do Corynespora là mộtbệnh mới, nấm Corynespora cassiicola có khả năng gây bệnh quanh năm trên mọi tuổi lá vàmọi giai đoạn sinh trưởng của cây; ngoài ra, nó còn gây bệnh trên cả cuống lá và chồi. Donấm có khả năng tiết ra độc tố và gây rụng lá hàng loạt, bệnh ảnh hưởng rất lớn đến sinhtrưởng, sản lượng cao su, gây thiệt hại kinh tế nặng nề cho ngành trồng cao su ở nhiều nước(Nguyễn Tuấn Lộc, 2013).Bệnh rụng lá cao su do nấm Corynespora cassiicola được phát hiện lần đầu tiên trêncây cao su tại Việt Nam vào tháng 8/1999 tại trại Thực nghiệm cao su Lai Khê thuộc Việnnghiên cứu cao su Việt Nam (Tổng công ty cao su Việt Nam, 2004), gây hại nặng cho cácdòng vô tính RRIC 103, RRIC 104 và LH 88/372,… Năm 2009, dịch bệnh xuất hiện gây hại581HUAF JOURNAL OF AGRICULTURAL SCIENCE & TECHNOLOGYISSN 2588-1256Vol. 2(1) - 2018nặng cho gần 3.000 ha cao su tại Quảng Nam và Sa Thầy. Năm 2010, bệnh đã phát sinh trêndiện rộng ở một số tỉnh miền Đông Nam bộ, Tây Nguyên và miền Trung, tập trung trên dòngvô tính cao su RRIV 4, hiện chiếm diện tích đã trồng khá lớn ở cả vùng cao su đại điền vàtiểu điền (Nguyễn Anh Nghĩa và Phan Thành Dũng, 2011). Tác hại của bệnh rất lớn, câythực sinh trong giai đoạn vườn ươm bị nhiễm bệnh làm cây chậm phát triển và không đạtđược đường kính gốc ghép theo đúng thời điểm (Jacob, 2006), bệnh làm chết mầm non, chếtcây trong vườn ươm (Webster và Baulkwill 1989, Begho 1995). Trên vườn cây kinh doanh,nếu bệnh nặng phải giảm cường độ hoặc ngừng thu hoạch mủ (Nguyễn Anh Nghĩa, 2016).Ở Quảng Bình, bệnh rụng lá do nấm trên cây cao su không gây chết cây nhưng làmrụng lá nhiều lần, gây mất sức. Vì vậy, làm chậm tốc độ sinh trưởng, hoặc có thể gây chếtcây ở những vườn cao su giai đoạn kiến thiết cơ bản (Võ Khắc Sơn, 2013). Theo số liệuthống kê của Chi cục Bảo vệ thực vật Quảng Bình, trong năm 2010 và 2011 đã có hơn 5.000ha cao su bị nhiễm bệnh, từ năm 2013 đến nay, diện tích nhiễm bệnh rụng lá khoảng 1.320ha, tập trung chủ yếu ở huyện Bố Trạch, Lệ Thủy và Minh Hóa. Bệnh hại đã làm giảm thờigian khai thác từ 2-3 tháng, ảnh hưởng rất lớn đến năng suất, sản lượng mủ, gây thiệt hạihàng tỷ đồng cho người trồng cao su. Xuất phát từ những vấn đề trên, chúng tôi phân lậpnấm rụng lá Corynespora cassiicola và đánh giá khả năng kháng của một số giống cao su ởQuảng Bình trong điều kiện in vivo.2. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU2.1. Vật liệuMẫu lá cao su bị nhiễm bệnh ở Bố Trạch và Lệ Thủy.Nấm gây bệnh rụng lá cao su Corynespora cassiicola được phân lập từ các mẫu láđược thu thập.Lá cao su trưởng thành, khoẻ được sử dụng trong thí nghiệm là giống RRIM600,RRIV4 và GT1 thời kỳ kiến thiết cơ bản (5 năm tuổi) ở Bố Trạch và Lệ Thủy.2.2. Phương pháp nghiên cứuPhân lập nấm Corynespora cassiicola từ lá cây cao su bị bệnh từ các mẫu lá cao subị nhiễm bệnh đặc trưng ở những vườn cây có triệu chứng bị bệnh rụng lá tại Quảng Bình,mẫu được lấy vào buổi sáng sớm, mẫu được ghi rõ tên dòng vô tính và địa điểm, ngày lấymẫu. Các mẫu lá bị nhiễm bệnh thu thập được rửa sạch bằng nước, sau đó tiến hành khửtrùng bề mặt mẫu qua các bước: Rửa nhanh mô bệnh bằng ethanol 70% (1-5 phút), rửa lạimô bệnh với nước cất. Cắt nhỏ mô bệnh (2 x 2 mm) sau đó đặt lên môi trường PDA ủ ở nhiệtđộ 27 ± 20C trong vài ngày để cho nấm bệnh phát triển (Burgess và cs., 2008; Chang và cs.,2007).Định danh nấm Corynespora cassiicola trên môi trường nhân tạo, để xác định đượcbào tử Corynespora cassiicola trên môi trường nhân tạo tiến hành theo phương pháp sau:Các mẫu nấm sau khi thuần được cấy vào đĩa pestri có chứa 10 ml môi trường PDA. Nuôicấy trong điều kiện tối liên tục 24/24h ở điều kiện nhiệt độ phòng trong 5 ngày.582TẠP CHÍ KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ NÔNG NGHIỆPISSN 2588-1256Tập 2(1) - 2018Sau 5 ngày nuôi cấy sử dụng một tấ ...