Phân tích 14 câu thơ đầu trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng

Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài: làm thơ, viêt văn, vẽ tranh, soạn nhạc. Nhưng trước hết ông vẫn là một nhà thơ xuất sắc của thi ca Việt Nam hiện đại, một nhà thơ trưởng thành từ cuộc sống kháng chiến chống Pháp, một hồn thơ phóng khoáng và tâm huyết, một tiếng thơ tinh tế và lãng mạn... Tây Tiến là bài thơ tiêu biểu cho đời thơ Quang Dũng, thể hiện tập trung những nét đặc sắc trong phong cách nghệ thuật của nhà thơ. Tây Tiến cũng là một trong số những bài...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích 14 câu thơ đầu trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng Phân tích 14 câu thơ đầu trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng I. Mở bài Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài: làm thơ, viêt văn, vẽ tranh, soạn nhạc.Nhưng trước hết ông vẫn là một nhà thơ xuất sắc của thi ca Việt Nam hiện đại, mộtnhà thơ trưởng thành từ cuộc sống kháng chiến chống Pháp, một hồn thơ phóngkhoáng và tâm huyết, một tiếng thơ tinh tế và lãng mạn... Tây Tiến là bài thơ tiêu biểucho đời thơ Quang Dũng, thể hiện tập trung những nét đặc sắc trong phong cách nghệthuật của nhà thơ. Tây Tiến cũng là một trong số những bài thơ hay nhất viết về đề tàingười lính của thơ ca kháng chiến chống Pháp. Cả bài thơ là nỗi nhớ da diết củaQuang Dũng hướng về những kỉ niệm không thể nào quên với miền Tây và trung đoànTây Tiến. II. Thân bài Trong 14 câu đầu, nỗi nhớ của nhà thơ chủ yếu hướng về chặng đường hànhquân gian nan, vất vả của đoàn quân Tây Tiếnqua vùng rừng núi miền Tây. Thông quanhững kỉ niệm với thiên nhiên, con người, Quang Dũng đã khắc họa vẻ đẹp hào hoa,hào hùng của con người chiến binh Tây Tiến. Câu thơ đầu chia thành hai vế trongnhịp ngắt 4 - 3: Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi! Sông Mã là dòng sông chảy dọc theo địa bàn biên giới Việt - Lào của các tỉnhMộc Châu, Sầm Nưa, Mai Châu, Quan Hóa... Đây là dòng sông nhiều ghềnh thác đổdốc dữ dội, một mình băng băng giữa núi rừng hùng vĩ, hai bên bờ sông còn rải rácmồ của các chiến sĩ Tây Tiến. Vì thế, sông Mã là một cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, làhình ảnh của thiên nhiên miền Tây; nhưng dòng sông Mã còn là dòng sông gắn liềnvới chặng đường hành quân của trung đòan, từng chia sẻ và chứng kiến những buồnvui, những mất mát, hi sinh, từng gầm lên khúc độc hành tiễn đưa tử sĩ... Sông Mãđựng đầy kỉ niệm về trung đoàn Tây Tiến năm xưa. Hành hương trở về quá khứ,Quang Dũng đã nhắc tới sông Mã như một biểu tượng đầu tiên của nỗi nhớ Bài thơ được viết khi Quang Dũng đang ở Phù Lưu Chanh, xa trung đoàn, xađồng đội, xa núi rừng miền Tây và dòng sông Mã thân yêu. Nhịp ngắt 4 - 3 tạo cảmgiác như có một phút ngừng lặng để cảm nhận sự trống trải, mênh mông trong thực tạibởisông Mã xa rồi..., để sau đó, hiện thực mờ đi, nỗi nhớ ùa vào trong tiếng gọi thathiết hướng về quá khứ: Tây Tiến ơi!.Tiếng gọi ấy không dừng lại trong câu thơ đầumà như để ngân nga nỗi tiếp trong vần ơi của từ láy chơi vơi trong câu thứ hai.Phép điệp vần tinh tế khiến tiếng gọi như âm vang, đập vào vách đá, dội lại lòngngười, da diết, bâng khuâng... Sau tiếng gọi ấy, nỗi nhớ ào ạt, trào dâng trong câu thơtiếp theo: Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi! Từ nhớ điệp lại ở đầu hai vế câu diễn tả một nỗi nhớ day dứt, ám ảnh, khôngthể nguôi ngoai. Vế đầu của câu thơ xác định đối tượng của nỗi nhớ: nhớ về rừngnúi. Đó là không gian mênh mông của miền Tây với những địa danh như Sài Khao,Mường Lát, Pha Luông... những địa danh vừa gợi lên kỉ niệm về con đường hànhquân gian truân, vất vả, vừa gây ấn tượng mạnh mẽ về miền đất heo hút, hoang sơ... Và vì thế, nỗi nhớ không chỉ dừng lại ở rừng núi, nỗi nhớ còn hướng vềnhững năm tháng quá khứ đầy kỉ niệm và những đồng đội thân yêu nay kẻ còn ngườimất. Vế sau của câu thơ dành để miêu tả sắc thái của nỗi nhớ. Chơi vơi là từ láyvần gợi đọ cao phiêu du, bay bổng, là từ láy thật phù hợp để miêu tả nỗi nhớ hướng vềvùng núi cao miền Tây. Hơn nữa, từ láy chơi vơi còn gợi cảm giác về nỗi nhớ dadiết, mơ hồ, đầy ám ảnh, một nỗi nhớ lơ lửng ăm ắp khôn nguôi. Có thể thấy hai câuthơ đầu đã thể hiện cảm hứng chủ đạo của đoạn thơ, cũng là của bài thơ, đó là nỗi nhớtha thiết của người cựu chiến binh miền Tây hướng về miền Tây, về trung đòan TâyTiến, về những năm tháng quá khứ không thể nào quên. a. Kí ức về miền Tây Thông qua những nét vẽ thật tài hoa, vừa chân thực, vừa thấm đẫm chất lãngmạn, Quang Dũng đã làm hiện lên bức tranh của thiên nhiên miền Tây heo hút, hiểmtrở nhưng vô cùng hùng vĩ, thơ mộng và xiết bao kì thú. Nét đặc sắc đầu tiên của thiênnhiên miền Tây trong kí ức của Quang Dũng chính là màn sương rừng mờ ảo: sươngphủ dày ở Sài Khao, sương bồng bềnh ở Mường Lát... Đó không chỉ là màn sương củathiên nhiên mà còn là màn sương mờ của kỉ niệm, của nỗi nhớ nhung: Sài Khao sương lấp đòan quân mỏi Mường Lát hoa về trong đêm hơi Bút pháp hiện thực trong câu thơ trên đã miêu tả một đoàn quân dãi dầu, mệtmỏi, thấp thoáng ẩn hiện trong sương. Nhịp ngắt 4 - 3 khiến trọng tâm câu thơ rơi vàchữ lấp - một động từ có sức gợi tả; màn sương rừng miền Tây mênh mông, dàyđặc, che kín của một đòan quân, trùm phủ, khuất mờ rừng núi khiến con đường hànhquân của chiễn sĩ thêm vất vả, gian lao. Tới câu thơ sau, hiện thực khắc nghiệt đãđược thi vị hóa bởi cảm hứng lãng mạn: đêm sương trở thành đêm hơi bồng bềnh;những ngọn đuối soi đường di chuyển dọc theo con đường chiến sĩ hành quân đượcnhìn thành những đóa hoa chập chờn, lung linh, huyền ảo...Những thanh bằng nhẹbỗng trong câu thơ càng làm đậm thêm sự hư ảo của màn sương rừng. Sự khắc nghiệtcủa thiên nhiên đã được cảm nhận một cách thi vị bởi những tâm hồn lãng mạn, hàohoa. Nhớ đến miền Tây, không thể nào quên được sự hiểm trở và hùng vĩ vô cùngcủa dốc núi. Ba câu thơ tiếp theo đã miêu tả thật sắc nét khung cảnh thiên nhiên hùngvũ và hiểm trở ấy, qua đó làm hiện lên cuộc hành quân gian lao, vất vả, ý chí bấtkhuất, kiên cường, tinh thần lạc quan, yêu đời của người lính Tây Tiến. Câu thơ thứnhất tập trực tiếp miêu tả dốc núi miền Tây trập trùng, hiểm trở: Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm Sự phối hợp dày đặc của năm thanh trắc đã tạo ra âm hưởng gập ghềnh cho mộtcâu thơ bảy chữ khiến người đọc có thể hình dung ra phần nào cuộc hành quân giantruân, vất vả vô cùng của chiến sĩ Tây Tiến trong một địa hình mà sự hiểm trở đượcgợi ra ngay trong nh ...