Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá

Năm 1958, trong không khí phấn khởi thi đua của toàn miền Bắc tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, nhà thơ Huy Cậc trong một dẹp đi thực tế ở Hòn Gai đã sáng tác bài thơ "Đoàn thuyền đánh cá". Với âm hưởng vừa khỏe khoắn, vừa sôi nổi lại vừa phơi phới bay bổng, bài thơ đã ca ngợi sự giàu đẹp cuả vùng biển quê hương và tinh thần lao động hăng say, phấn khởi của người lao động được giải phóng hăng hài làm việc cho đất nước. Với đôi mắt quan sát...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá Phân tích bài thơ Đoàn thuyền đánh cá Năm 1958, trong không khí phấn khởi thi đua của toàn miền Bắc tiến lên xâydựng chủ nghĩa xã hội, nhà thơ Huy Cậc trong một dẹp đi thực tế ở Hòn Gai đã sángtác bài thơ Đoàn thuyền đánh cá. Với âm hưởng vừa khỏe khoắn, vừa sôi nổi lạivừa phơi phới bay bổng, bài thơ đã ca ngợi sự giàu đẹp cuả vùng biển quê hương vàtinh thần lao động hăng say, phấn khởi của người lao động được giải phóng hăng hàilàm việc cho đất nước. Với đôi mắt quan sát tinh tế, trí tưởng tượng phong phú, trái tim nhạy cảm vànghệ thuật điêu luyện, nhà thơ đã vẽ ra một khung cảnh lao động tuyệt đẹp. Mở đầubài thơ, tác giả giới thiệu không gian và thời gian đoàn thuyền đánh cá ra khơi: Mặt trời xuống biển như hòn lửa Sóng đã cài then, đêm sập cửa Một bức tranh thiên nhiên đẹp, có cái thoáng rộng của không gian và thời giancủa một ngày đang khép lại. Trong cái mênh mông ấy nổi bật lên hình ảnh mặt trờiđược ví như hòn lửa đỏ rực gợi tả màu sắc sinh động của buổi hoàng hôn trên biểnđang chuyển về đêm. Bầu trời và mặt biển bao la như ngôi nhà vũ trụ trong khoảnhkhắc đã phủ bóng tối mịt mùng, còn những con sóng như chiếc then cài của ngôinhà vĩ đại ấy. Biện pháp nhân hóa sóng đã cài then, đêm sập cửa khiến thiên nhiênnhư những con người biết hoạt động, biết nghỉ ngơi. Cảm hứng vũ trụ, các biện pháptu từ so sánh, nhân hóa đã tạo nên những vần thơ đẹp cho người đọc nhiều ấn tượng. Khi vũ trụ đi vào trang thái nghỉ ngơi thì con người bắt đầu hoạt động : Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi Câu hát căng buồm cùng gió khơi Không phải từng chiếc thuyền lẻ tẻ mà là cả 1 đoàn thyền, một sức mạnh mớicủa cuộc đời đổi thay đang bắt đầu căng buồm. Từ lại trong cụm từ lại ra khơi làsự khẳng định nhịp điệu lao động của người dan chài đã ổn định, đã đi vào nề nếp.Đoàn thuyền ra khơi với khí thế căng trào. Cảnh tượng ấy thể hiện qua nghệ thuậttương phản: giữa cảnh ngày tàn với đêm mở ra, giữa cái tĩnh (vũ trụ) và cái động (conngười).Nhạc điệu cũng có sự đối lập: tả vũ trụ với những vần trắc liên tiếp (lửa-cửa)như khép lại, và những vần bằng (khơi-khơi) như mở ra, ngân nga kéo dài . Sự đối lậpấy giúp người đọc cảm nhận được nỗi vất vả của việc đánh cá về đêm. Công việc đánhcá ban đêmtrên bểin là công việc nặng nhọc, đầy bất trắc nhưng đoàn quân xông trânvẫn cất cao tiếng hát. Tiếng hát vút lên cùng với những cánh buồm lộng gió. Câu hát căng buồm cùng gió khơi Một chi tiết lãng mạn đầy sáng tạo được xây dựng bằng trí tưởng tượng, liêntưởng, khiến ta tưởng như tiếng hát hòa cùng gió mạnh thổi căng cánh cánh buồm đẩythuyền rẽ sóng ra khơi. Cánh buồm no gió, no tiếng hát biểu hiện niềm lạc quan, phấnkhởi, nhiệt tình lao động của đoàn thuyền. Vẫn nhịp thơ sôi nổi, hào hứng, khổ thơ tiếp theo là nội dung lời hát thể hiệntâm tư người lao động:Hát rằng cá bạc biển Đông lặng. Đó chính là ước mơ của bấtkỳ người dân biển nào, ước mơ trời yên bể lặng, mong mỏi đánh bắt được nhiều cá vàlà niềm say mê sự giàu đẹp của quê hương.Niềm ước mong ấy phản ánh tấm lòng đônhậu của những ngư dân từng trải qua nhiều nắng gió, bão tố trên biển. Lời thơ là mộttrường liên tưởng nối tiếp với những hình ảnh so sánh, nhân hóa sinh động: Cá thu...muôn luồng sáng Từng đàn cá thu lao trên mặt biển như đoàn thoi trong máy dệt. Con thoimang sợi tơ dệt vải thì cá thu mang ánh sáng phản chiếu lấp lánh dệt nên muôn luồngsáng lung linh, kỳ ảo trên thảm biển. Và tử đó, tác giả liên tưởng tiếp: Đến dệt lướita, đoàn cá ơi!. Thật là một sự tưởng tượng độc đáo. Từ hình ảnh đoàn cá dệtbiển mà kêu gọi đến dệt lưới ta đã nói lên ước vọng đánh bắt đc nhiều cá. Quả thật,sự say mê vẻ đẹp của biển đã làm giảm bớt bao nỗi nhọc nhằn, vất vả, đem lại niềmvui và sức mạnh cho con người chinh phục thiên nhiên. Những từ ngữ trong khổthơ:cá bạc, cá thu,đoàn cá, dệt biển, dệt lưới khiến câu hát như một điệpkhúc nhấn mạnh sự giàu đẹp của biển cả quê hương Hai khổ thơ có giá trị tạo hình đặc sắc, vẽ lại bức tranh lao động hoành tráng,tràn ngập ánh sáng và màu sắc, tràn đầy sức sống mãnh liệt. Trong đó con người đãhòa hợp với thiên nhiên hùng vĩ, bao la và thậm chí, vượt wa cả thiên nhiên nữa. Mở đầu khổ thứ ba là hình ảnh đoàn thuyền lướt đi giữa trờ cao biển rộng cócái lân lân, sảng khoái lạ thường: Thuyền ta lái gió với buồm trăng Lướt giữa mây cao với biển bằng Hai câu thơ đẹp như một bức tranh Iồng lộng trời mây, mênh mông biển cả.Hình ảnh đoàn thuyền đc làm đẹp thêm bởi một sức tưởng tượng kỳ lạ, giàu chất lãngmạn: gió là người, trăng là cánh buồm. Cách nói như vậy giúp ta cảm nhận đc thuyềnvà con người như hòa nhập vào thiên nhiên bát ngát, lâng lâng trong cái thơ mộng củatrời, biển, gió, trăng. Từ lướt đặc tả cảnh đoàn thuyền ra khơi với vận tốc phithường; thiên nhiên c ...