Phân tích các chỉ tiêu tính thuế nhằm phát hiện sai sót, gian lận trong khai báo thuế giá trị gia tăng ở các doanh nghiệp

Bài viết đã vận dụng các phương pháp phân tích hoạt động kinh doanh để phân tích các chỉ tiêu cần thiết, đóng góp thêm cơ sở lí luận để vận dụng lí luận vào thực tiễn một cách hiệu quả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích các chỉ tiêu tính thuế nhằm phát hiện sai sót, gian lận trong khai báo thuế giá trị gia tăng ở các doanh nghiệp PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU TÍNH THUẾ NHẰM PHÁT HIỆN SAI SÓT, GIAN LẬN TRONG KHAI BÁO THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG Ở CÁC DOANH NGHIỆP NGUYỄN KHẮC HÙNG(*) TÓM TẮT Hiện nay việc kiểm tra thuế của cơ quan thuế đối với các doanh nghiệp thực hiện theo “Luật quản lí thuế” và các văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính. Theo “Luật quản lí thuế” và các văn bản hướng dẫn, cán bộ thuế thực hiện kiểm tra các doanh nghiệp chủ yếu là kiểm tra chi tiết các Hóa đơn chứng từ để phát hiện sai sót gian lận. Tuy nhiên, cơ quan thuế không thể kiểm tra hết toàn bộ Hóa đơn chứng từ trong nhiều năm liền ở một doanh nghiệp, việc kiểm tra chi tiết gặp nhiều khó khăn. Sau đó, cơ quan thuế có phát hành tài liệu hướng dẫn, trình bày cụ thể, chi tiết các phương pháp kiểm tra cho cán bộ thuế, trong đó có đề cập đến phương pháp phân tích các chỉ tiêu tính thuế để phát hiện các bất thường, nghi vấn trong khai báo thuế ở các doanh nghiệp, từ đó mới đi vào kiểm tra chi tiết các tài liệu, hóa đơn chứng từ. Tuy nhiên, các phương pháp phân tích này vẫn còn mang tính chung chung, khó có thể áp dụng để phát hiện nghi vấn, bất thường một cách chính xác. Do đó, trong bài viết này, tác giả đánh giá lại những ưu nhược điểm của phương pháp phân tích các chỉ tiêu tính thuế mà cơ quan thuế đưa ra, từ đó đề xuất thêm các phương pháp phân tích, kiểm tra để phát hiện nghi vấn, bất thường trong kê khai thuế một cách chính xác hơn, khoanh vùng nghi vấn để đi vào kiểm tra chi tiết nhằm phát hiện gian lận sai sót trong khai báo thuế giá trị gia tăng ở các doanh nghiệp. Bài viết đã vận dụng các phương pháp phân tích hoạt động kinh doanh để phân tích các chỉ tiêu cần thiết, đóng góp thêm cơ sở lí luận để vận dụng lí luận vào thực tiễn một cách hiệu quả. ABSTRACT At present, tax audit made by tax offices of businesses is based on “Tax Control Law” and on guidance documents issued by the Ministry of Finance. According to “Tax Control Law” and guidance documents, tax employees inspect businesses mainly for detection of errors and fraud cases in the details of invoices and documents. Tax offices, however, find it impossible to inspect the whole invoices and documents of many successive years in a business because detailed inspection will face a lot of difficulties. Tax offices then issue guidance documents with concrete examples and auditing methods for tax employees, including analysis of taxed expenditures to detect unusual and questionable details in tax declaration of businesses, from which auditing details of documents and invoices would be possible. These analytical methods, however, still sound general and it is impossible to detect exactly what is unusual and questionable. Therefore, in this writing, the author has re-evaluated the advantages and disadvantages of the analytical methods of taxed expenditures provided by the tax offices and suggested further analytical methods to detect exactly what is unusual and questionable in tax declaration, localize questionable areas so as to check details with the aim of detecting errors and fraud cases in V.A.T. tax declaration in businesses. The writing has also applied the analytical methods of business activities to analyze necessary details, thus contributing to the reasoning basis for its effective application in reality. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ TS, Khoa Tài chính – Kế toán, Trường Đại học Sài Gòn (*) Từ khi luật thuế Giá trị gia tăng (GTGT) và luật thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) ra đời, hệ thống thuế Việt Nam nhiều lần sửa đổi bổ sung, phát triển và hoàn thiện. Tuy nhiên hiện tượng gian lận thuế, trốn thuế vẫn còn tồn tại khá phổ biến. Trốn thuế đã trở thành chuyện bình thường của một bộ phận doanh nghiệp. Các cơ quan thuế phát hiện nhiều trường hợp gian lận thuế, trốn thuế, nhưng số vụ phát hiện được chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Chưa kể thói quen mua bán không lấy Hoá đơn của một số khách hàng, cộng với thanh toán bằng tiền mặt là mảnh đất màu mỡ cho các hiện tượng gian lận thuế phát triển. Người ta xem đó là chuyện mua bán bình thường, mặc dù thực chất là mua bán bất hợp pháp. 2. NỘI DUNG Đối tượng trốn thuế thường xảy ra ở các doanh nghiệp mua bán không qua Ngân hàng, thanh toán chủ yếu bằng tiền mặt, thường gặp ở các doanh nghiệp tư nhân, công ty trách nhiệm hữu hạn có quy mô vừa và nhỏ. Với thủ đoạn gian lận thuế đầu vào, bằng cách mua bán các chứng từ Hoá đơn giả hoặc Hoá đơn thật (của Bộ Tài Chính) của những công ty chuyên mua bán Hoá đơn. Mục đích của những tờ Hoá đơn này là khai man thuế GTGT đầu vào để được khấu trừ thuế, hoàn thuế. Hiện tượng này thường gặp ở các doanh nghiệp mua hàng trôi nổi, các chi phí không có Hoá đơn chứng từ cần khai man Hoá đơn đầu vào để được khấu trừ với thuế đầu ra. Hoặc các doanh nghiệp xuất khẩu xin hoàn thuế GTG ...