Phân tích cấu trúc cảnh quan sinh thái góp phần định hướng sử dụng bền vững lãnh thổ lưu vực sông Thạch Hãn

Các tác giả đưa ra hệ thống phân loại CQST nhằm nghiên cứu phân hóa không gian các điều khiện tự nhiên, kinh tế và xã hội. Có nhiều hệ thống phân loại đã được xem xét và lựa chọn để phục vụ mục tiêu đề tài. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích cấu trúc cảnh quan sinh thái góp phần định hướng sử dụng bền vững lãnh thổ lưu vực sông Thạch Hãn Journal of Science of Hanoi National University of Education Natural sciences, Volume 52, Number 4, 2007, pp. 146- 158 PH…N TCH C‡U TRÓC CƒNH QUAN SINH THI GÂP PH†N ÀNH H×ÎNG SÛ DÖNG B—N VÚNG L‚NH THÊ L×U VÜC SÆNG TH„CH H‚N Ph¤m Th¸ V¾nh, °ng V«n Th©m, Nguy¹n Thanh Tu§n, Vã Thành Vi»n àa lþ, Vi»n Khoa håc v  Cæng ngh» Vi»t Nam 1 °t v§n · Trong nhúng n«m g¦n ¥y vi»c nghi¶n cùu c£nh quan sinh th¡i (CQST) l÷u vüc sæng ¢ ÷ñc nhi·u ng÷íi quan t¥m [4, 5, 6, 7]. Do °c thò v· i·u ki»n tü nhi¶n, kinh t¸ x¢ hëi cõa méi l÷u vüc kh¡c nhau, v  º ¡p ùng nhu c¦u ph¡t triºn b·n vúng l¢nh thê theo l÷u vüc ái häi c¦n ph£i câ c¡ch ti¸p cªn cö thº hìn trong vi»c ph¥n t½ch c§u tróc CQST. º ph¡t triºn b·n vúng l¢nh thê l÷u vüc, çng thíi ph£i gi£i quy¸t ba nhi»m vö ch½nh: Ph¡t triºn kinh t¸, n¥ng cao íi sèng nh¥n d¥n; b£o v» mæi tr÷íng sinh th¡i; n¥ng cao hi»u qu£ x¢ hëi cõa c¡c gi£i ph¡p ph¡t triºn nh÷ ph¡t triºn v«n hâa cëng çng, thay êi tªp qu¡n canh t¡c. . . . ¥y l  mët cæng vi»c khâ kh«n, l¥u d i, c¦n câ sü phèi hñp nghi¶n cùu a ng nh giúa c¡c nh  khoa håc, qu£n lþ v  kinh t¸. Tr¶n quan iºm sinh th¡i c£nh quan, ph¥n t½ch c§u tróc CQST l  mët trong nhi·u b÷îc gi£i quy¸t ban ¦u, t¤o cì sð khoa håc cho vi»c sû döng hñp lþ v  ph¡t triºn b·n vúng l¢nh thê. L÷u vüc sæng Th¤ch H¢n n¬m trong l¢nh thê t¿nh Qu£ng Trà câ di»n t½ch kho£ng 271080 ha, l  mët trong nhi·u h» thèng l÷u vüc cõa vòng sinh th¡i °c thò B­c Trung bë. C¡c °c tr÷ng v· c§u tróc àa ch§t, àa m¤o, kh½ hªu, thu v«n, lîp phõ thê nh÷ïng, thüc ëng vªt, còng vîi qu¡ tr¼nh khai th¡c l¢nh thê di¹n ra li¶n töc cõa c÷ d¥n nìi ¥y ¢ t¤o ra sü a d¤ng CQST cõa l÷u vüc. Vi»c nghi¶n cùu ph¥n t½ch c§u tróc CQST sinh th¡i gâp ph¦n ành h÷îng sû döng b·n vúng l¢nh thê l÷u vüc sæng Th¤ch H¢n ÷ñc thüc hi»n nh¬m gi£i quy¸t mët ph¦n cö thº cõa nghi¶n cùu c£nh quan ùng döng. 2 Ph÷ìng ph¡p nghi¶n cùu v  t i li»u 2.1 Ph÷ìng ph¡p nghi¶n cùu a. Ph÷ìng ph¡p ph¥n t½ch h» thèng: D÷îi t¡c ëng cõa quy luªt àa îi, phi àa îi (àa æ, ai cao v  quy luªt àa ph÷ìng), c¡c ìn và CQST ÷ñc h¼nh th nh v  tçn t¤i mët 146 Ph¥n t½ch c§u tróc c£nh quan sinh th¡i c¡ch kh¡ch quan trong lîp vä c£nh quan. Méi mët ìn và CQST câ mët c§u tróc ùng kh¡c bi»t v  câ mèi li¶n h» vîi nhau theo sü di chuyºn vªt ch§t theo ph÷ìng n¬m ngang. Tuý thuëc v o xu th¸, c÷íng ë di chuyºn vªt ch§t t¤o n¶n mèi li¶n h» ch°t ch³ kh¡c nhau giúa c¡c ìn và CQST, h¼nh th nh c§u tróc ngang °c thò cõa c¡c ìn và CQST. Ph÷ìng ph¡p ph¥n t½ch h» thèng gióp cho vi»c ph¡t hi»n c¡c ìn và CQST ph¥n hâa theo mët trªt tü logic v  ÷ñc cö thº ho¡ trong h» thèng ph¥n lo¤i CQST, bao gçm: H» CQST → Phö h» CQST → Lîp CQST → Kiºu CQST → H¤ng CQST → Lo¤i CQST. . . . t÷ìng ùng vîi d¤ng ph¥n c nh cõa mët th¥n c¥y, gçm: Th¥n c¥y CQST. . . . t÷ìng ùng vîi d¤ng ph¥n c nh cõa mët th¥n c¥y, gçm: Th¥n c¥y → c nh c§p I → c nh c§p II. . . → c nh c§p n. Sè l÷ñng cõa c¡c c§p ph¥n và phö thuëc v o di»n t½ch l÷u vüc, và tr½ àa lþ, v  t½nh ch§t phùc t¤p mang t½nh àa ph÷ìng cõa tøng l÷u vüc. èi vîi nhúng l÷u vüc phùc t¤p câ thº dòng mët sè c§p phö bê trñ: Phö lîp, Phö kiºu, Nhâm h¤ng, Nhâm lo¤i. c nh c§p I → c nh c§p II. . . → c nh c§p n. Sè l÷ñng cõa c¡c c§p ph¥n và phö thuëc v o di»n t½ch l÷u vüc, và tr½ àa lþ, v  t½nh ch§t phùc t¤p mang t½nh àa ph÷ìng cõa tøng l÷u vüc. èi vîi nhúng l÷u vüc phùc t¤p câ thº dòng mët sè c§p phö bê trñ: Phö lîp, Phö kiºu, Nhâm h¤ng, Nhâm lo¤i. b.Ph÷ìng ph¡p ph¥n t½ch li¶n hi»p c¡c th nh ph¦n: L  ph÷ìng ph¡p ph¥n t½ch mèi quan h» cõa tøng c°p hñp ph¦n ho°c nhâm c°p hñp ph¦n th nh t¤o CQST, nh¬m möc ½ch t¼m ra c¡c ch¿ ti¶u ch½nh cho tøng c§p ph¥n và cõa h» thèng ph¥n lo¤i. Cö thº cõa ph÷ìng ph¡p n y l  vi»c th nh lªp c¡c b£n ç gi£i t½ch, gçm: B£n ç t½ch hñp c§u tróc àa ch§t, °c iºm nham th¤ch, ki¸n t¤o vîi °c tr÷ng kiºu àa h¼nh ngo¤i sinh (Gåi t­t l  b£n ç t½ch hñp A); T½ch hñp b£n ç t½ch hñp A vîi c¡c b£n ç kh½ hªu nh¬m ph£n ¡nh tr÷íng nhi»t ©m cõa l÷u vüc trong mèi t÷ìng t¡c ho n l÷u àa h¼nh ÷ñc b£n ç t½ch hñp B; T½ch hñp b£n ç B vîi b£n ç th£m thüc vªt (theo quan iºm sinh th¡i ph¡t sinh c¡c qu¦n thº thüc vªt) th nh b£n ç t½ch hñp C; T½ch hñp b£n ç t½ch hñp C vîi b£n ç thê nh÷ïng theo quan iºm àa m¤o thê nh÷ïng (tr÷íng ph¡i cõa Ph¡p) hay c£nh quan thê nh÷ïng (cõa Óc) ÷ñc b£n ç t½ch hñp D; T½ch hñp b£n ç D vîi b£n ç hi»n tr¤ng sû döng §t º t¼m hiºu di¹n th¸ thù sinh cõa c¡c ìn và CQST c§p th§p hìn ÷ñc b£n ç t½ch hñp E. K¸t qu£ cõa c¡c b£n ç t½ch hñp nh÷ sau: - B£n ç t½ch hñp A: x¥y düng ch¿ ti¶u c§p Lîp, Phö lîp CQST - B£n ç t½ch hñp D: x¥y düng ch¿ ti¶u c§p H¤ng CQST - B£n ç t½ch hñp E: x¥y düng ch¿ ...