Phân tích chi phí- lợi ích

Chi phí - Lợi ích (CBA) ước lượng và tính tổng giá trị bằng tiền tương đương đối với những lợi ích và chi phí của cộng đồng từ các dự án nhằm xác định xem
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích chi phí- lợi íchPhiên dịch: Lê NgaPhân tích Chi phí - Lợi ích (CBA) ước lượng và tínhtổng giá trị bằng tiền tương đương đối với nhữnglợi ích và chi phí của cộng đồng từ các dự án nhằmxác định xem chúng có đáng để đầu tư hay không.Các dự án này có thể là xây dựng đập ngăn nướchay đường cao tốc, hay có thể là các chương trìnhđào tạo và các hệ thống chăm sóc sức khoẻ. Ýtưởng về sự đánh giá mang tính chất kinh tế đượcbắt đầu với Jules Dupuit, một kỹ sư người Pháp mà1848 bài báo của ông vẫn còn có giá trị đọc. Nhàkinh tế người Anh, Alfred Marshall, đã có một sốkhái niệm chính thức đặt nền tảng cho CBA.Nhưng quá trình phát triển thực tế của CBA là kếtquả từ lực đẩy của Luật Hàng Hải Liên Bang(Federal Navigation Act) năm 1936. Luật này đòihỏi Đoàn Kỹ sư của Mỹ (U.S. Corps of Engineers)phải tiến hành các dự án nâng cấp hệ thống đườngthuỷ khi tổng lợi ích của một dự án vượt quá chiphí của dự án đó. Vì vậy, Đoàn Kỹ sư đã xây dựngnhững phương pháp có tính chất hệ thống nhằmđánh giá những lợi ích và chi phí đó. Các kỹ sư nàyđã tiến hành công việc với sự hỗ trợ của nhóm cácnhà chuyên môn trong lĩnh vực kinh tế học. Chođến tận 20 năm sau đó, vào những năm 1950, cácnhà kinh tế đã cố gắng xây dựng một tập hợpnhững phương pháp chặt chẽ, nghiêm ngặt để tínhtoán lợi ích, chi phí và quyết định xem liệu một dựán có đáng để thực hiện hay không. Còn một số vấnđề về kỹ thuật của CBA vẫn chưa được giải quyếthoàn toàn thậm chí cả vào thời điểm hiện nay, songnhững điều căn bản dưới đây đã được xây dựngkhá chắc chắn.Những nguyên tắc của sự phân tích chi phí - lợiích.Một trong các vấn đề của CBA là việc đánh giánhiều yếu tố trong cơ cấu lợi ích và chi phí về bảnchất là khá rõ ràng, nhưng cũng có những yếu tốkhác không thể đưa ra phương pháp đánh giá. Vìvậy người ta cần đến một số nguyên tắc cơ bảnnhư là sự chỉ dẫn.Phải có một đơn vị đo lường chung.Để tiến đến một kết luận đối với một dự án - ởmọi khía cạnh - cả tích cực và tiêu cực - phải đượcthể hiện theo một đơn vị chung. Đơn vị chung tiệnlợi nhất là tiền tệ. Điều này có nghĩa là tất cảnhững lợi ích và chi phí của một dự án nên đượctính theo giá trị bằng tiền tương đương. Mộtchương trình có thể tạo ra những lợi ích khôngđược biểu hiện trực tiếp bởi đồng tiền, nhưng cómột số khoản tiền mà những người nhận được lợiích sẽ quan tâm đến như những lợi ích của dự án.Ví dụ, một dự án có thể cung cấp cho nhưng ngườicao tuổi tại một khu vực nào đó một cuộc khámbệnh định kỳ hàng tháng miễn phí. Giá trị của lợiích đó đối với một người cao tuổi là số tiền nhỏnhất mà người ta chấp nhận để thể thế cho sựchăm sóc y tế. Giá trị này có thể thấp hơn giá trị thịtrường của dịch vụ chăm sóc y tế. Người ta giả sửrằng những lợi ích sâu xa hơn như từ việc duy trìkhông gian mở hay những vị trí lịch sử có một giá trịbằng tiền có hạn đối với công chúng. Nhưng lợi íchvà chi phí của một dự án không chỉ phải được thểhiện theo giá trị bằng tiền tương đương, mà chúngcòn phải được thể hiện bằng đồng tiền vào mộtthời gian cụ thể. Điều này không chỉ có nguyênnhân từ những khác biệt về giá trị đồng tiền tạinhững thời gian khác nhau do tình trạng lạm phát. 1USD có thể sử dụng 5 năm kể từ bây giờ không tốtbằng 1USD có thể sử dụng bây giờ. Điều này là do1USD sử dụng vào thời điểm hiện tại có thể đượcđầu tư và đem lại lợi nhuận trong vòng 5 năm và sẽcó giá trị cao hơn 1 USD 5 năm sau. Nếu tỷ lệ lãisuất là r thì 1 USD đầu tư trong t năm sẽ tăng lênbằng (1+ r)t. Do đó số tiền phải được gửi từ bâygiờ để đem lại 1 USD sau t năm trong tương lai là(1+ r) - t. Đây gọi là giá trị chiết khấu hay giá trịhiện tại của 1 USD có thể sử dụng t năm trongtương lai. Khi lấy giá trị bằng USD của lợi ích vàothời điểm nào đó trong tương lai nhân lên với giá trịchiết khấu của 1 USD vào thời điểm đó trongtương lai, kết quả sẽ là giá trị chiết khấu hiện tạitừ lợi ích đó của dự án. Áp dụng tương tự đối vớichi phí. Lợi ích ròng của các dự án bằng tổng giá trịhiện tại của các lợi ích trừ đi giá trị hiện tại của cácchi phí. Lựa chọn tỷ lệ lãi suất phù hợp để sử dụngcho việc chiết khấu là một vấn đề riêng sẽ đượcxem xét ở phần sau.Những đánh giá CBA phản ánh những đánh giácủa người tiêu dùng và nhà sản xuất được thểhiện qua hành vi thực tế.Sự đánh giá về lợi ích và chi phí cần phản ánhnhững ưu tiên được thể hiện thông qua các lựachọn. Ví dụ, những bước cải thiện trong lĩnh vựcvận tải thường liên quan đến việc tiết kiệm thờigian. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để xác định giátrị bằng tiền của khoảng thời gian tiết kiệm được.Giá trị này không chỉ đơn thuần là giá trị thời gianmà nữhng người lập kế hoạch về việc vận tải cânnhắc hay thậm chí là giá trị thời gian theo đánh giácủa công chúng. Giá trị thời gian nên được đánh giátheo sự bày tỏ của công chúng thông qua những lựachọn liên quan đến sự tương xứng giữa thời gian vàtiền bạc. Nếu mọi người chọn cách đỗ xe gần nơiđến của họ với mức phí 50 cent hay đỗ ...