Phân tích chỉ số tài chính toàn diện của Việt Nam với các quốc gia Đông Nam Á

Mục tiêu chính của bài viết tập trung vào tài chính toàn diện, chỉ số tài chính và phân tích tình hình tài chính, cũng như kiến nghị một số giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại và nâng cao khả năng tiếp cận tài chính để những người chưa có sử dụng dịch vụ ngân hàng được tiết kiệm, thanh toán, vay vốn và mua bảo hiểm... từ hệ thống tài chính chính thức, qua đó phát triển các nỗ lực hướng về tài chính toàn diện.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích chỉ số tài chính toàn diện của Việt Nam với các quốc gia Đông Nam Á PHÂN TÍCH CHỈ SỐ TÀI CHÍNH TOÀN DIỆN CỦA VIỆT NAM VỚI CÁC QUỐC GIA ĐÔNG NAM Á ThS. Đỗ Hoàng Oanh Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh Tóm tắt Tài chính toàn diện được coi là trụ cột quan trọng của tăng trưởng kinh tế và giảm nghèo bền vững, góp phần huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực xã hội. Tuy nhiên, Việt Nam lại là một trong những quốc gia có chỉ số tài chính toàn diện thấp, chỉ tính riêng về năng lực trong việc tiếp cận tài chính ở người trưởng thành thì Việt Nam thuộc một trong 25 quốc gia kém nhất có tỷ lệ người trưởng thành không có tài khoản ngân hàng, chiếm 73% số người không có tài khoản trên toàn cầu (Ngân hàng Nhà nước, 2017). Do đó, mục tiêu chính của bài viết tập trung vào tài chính toàn diện, chỉ số tài chính và phân tích tình hình tài chính, cũng như kiến nghị một số giải pháp nhằm khắc phục những tồn tại và nâng cao khả năng tiếp cận tài chính để những người chưa có sử dụng dịch vụ ngân hàng được tiết kiệm, thanh toán, vay vốn và mua bảo hiểm... từ hệ thống tài chính chính thức, qua đó phát triển các nỗ lực hướng về tài chính toàn diện. Từ khóa: tài chính toàn diện, phổ cập tiếp cận tài chính, financial inclusion. 1. Tổng quan về tài chính toàn diện Tài chính toàn diện là việc cung cấp dịch vụ tài chính phù hợp và thuận tiện cho mọi cá nhân và tổ chức, đặc biệt đối với người có thu nhập thấp và dễ bị tổn thương nhằm tăng cường cơ hội tiếp cận tài chính, góp phần tạo cơ hội sinh kế, cải thiện khả năng tiếp cận tín dụng, nâng cao hiểu biết về tài chính cho người dân và bảo vệ người tiêu dùng, giúp luân chuyển dòng vốn đầu tư và tiết kiệm trong xã hội, qua đó thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế, ổn định kinh tế - tài chính - xã hội. Leyshon và Thrift (1995) định nghĩa tài chính toàn diện là quá trình một số nhóm xã hội và cá nhân nhất định được tiếp cận với hệ thống tài chính chính thức. Sinclair (2001) cho rằng tài chính toàn diện là khả năng tiếp cận các dịch vụ tài chính cần thiết bằng cách thức thích hợp. Còn theo Rangarajan (2008) định nghĩa tài chính toàn diện là quá trình đảm bảo các nhóm dân cư thiệt thòi chẳng hạn như tầng lớp yếu thế và nhóm thu nhập thấp có thể tiếp cận các dịch vụ tài chính và tín dụng kịp thời và đầy đủ khi cần thiết với chi phí phải chăng. Liên Hiệp Quốc (UNCDF, 2006) cho rằng tài chính toàn diện là cơ hội tiếp cận các dịch vụ tài chính với chi phí hợp lý cho người dân. Các dịch vụ tài chính cơ bản bao gồm tiết kiệm, tín dụng ngắn hạn và dài hạn, cho thuê và bao thanh toán, thế chấp, bảo hiểm, trợ cấp, thanh toán, chuyển tiền trong nước và chuyển tiền quốc tế. Ngân hàng Thế giới định nghĩa tài chính toàn diện (Financial inclusion) là việc các cá nhân và doanh nghiệp có thể tiếp cận với các sản phẩm dịch vụ tài chính hữu ích với giá cả phải chăng, đáp ứng được các nhu cầu của họ bao gồm chuyển tiền, thanh toán, tiết kiệm tín dụng và bảo hiểm được cung cấp một cách có trách nhiệm và bền vững. Mục tiêu tiếp cận tài chính toàn cầu đến 2020 là những người trưởng thành hiện chưa tiếp cận được hệ thống tài chính đều có được tài khoản giao dịch để lưu giữ tiền, gửi và nhận thanh toán như là một công cụ cơ bản để quản lý tài chính cho cuộc sống của họ (World Bank, 2017). 27 Tổng quát lại, tài chính toàn diện là tất cả việc cung cấp các dịch vụ tài chính chính thức (thanh toán, chuyển tiền, tiết kiệm, tín dụng, bảo hiểm...) một cách thuận tiện, phù hợp với nhu cầu và với chi phí hợp lý tới tất cả người dân. Tài chính toàn diện không chỉ giới hạn trong việc cải thiện khả năng tiếp cận tín dụng mà bao gồm cả nâng cao hiểu biết về tài chính cho người dân và bảo vệ người tiêu dùng. 2. Vai trò của tài chính toàn diện: Thứ nhất, tài chính toàn diện thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua tăng cường khả năng huy động các khoản tiết kiệm và đầu tư để phát triển sản xuất, cụ thể, Johnson và Nino-Lazarawa (2009) đã chỉ ra rằng tài chính toàn diện góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua huy động tiết kiệm và đầu tư vào lĩnh vực sản xuất. Việc huy động tiết kiệm tạo điều kiện cho các đối tượng bị loại trừ trong hệ thống tài chính chính thức có thể tiếp cận tiết kiệm, tín dụng và các dịch vụ giảm nghèo để đầu tư vào lĩnh vực sản xuất và cải thiện phúc lợi. Thứ hai, tài chính toàn diện góp phần hạn chế thông tin tài chính bất đối xứng, giảm chi phí giao dịch ký kết hợp đồng. Các chính sách tài chính toàn diện hiệu quả tác động lên các ngành kinh tế, góp phần giảm nghèo và tăng trưởng kinh tế nhanh (Levine, 2005). Thứ ba, tài chính toàn diện còn góp phần tăng thu nhập, xóa đói giảm nghèo và tăng phúc lợi cho người nghèo được tiếp cận các sản phẩm, dịch vụ tài chính như tiết kiệm, dịch vụ thanh toán, chuyển tiền, kiều hối và bảo hiểm, sẽ giúp người nghèo tăng khả năng tích lũy tài sản, chống chịu trước những cú sốc kinh tế, đồng thời tăng khả năng tạo công ăn việc làm, cải thiện thu nhập thông qua các khoản tín dụng tiếp cận được. Demirguc-kunt và cộng sự (2008) nhận thấy rằng tiếp cận tài chính không chỉ thúc đẩy tăng trưởng mà còn thúc đẩy giảm nghèo cũng như giảm bất bình đẳng thu nhập và cải thiện phúc lợi. Thứ tư, ngoài lợi ích về mặt tiết kiệm thu nhập an toàn và cơ hội vay vốn lớn hơn, tài chính toàn diện cũng mang lại nhiều kết quả tích cực như hạn chế lao động trẻ em và tăng năng suất nông nghiệp (Robinson, 2001). Collins (2009) đã tìm ra mối quan hệ nhân quả giữa khả năng tiếp cận dịch vụ tài chính phù hợp, giá cả phải chăng và sự cải thiện phúc lợi và thu nhập cho người nghèo tại Bangladesh, Ấn Độ và Nam Phi. Cuối cùng, tài chính toàn diện còn đóng góp vào tăng trưởng kinh tế thông ...