Phân tích một số nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng ODA tại tiểu vùng Tây Bắc, Việt Nam

Nghiên cứu được thực hiện tại khu vực Tây Bắc, với mục đích đánh giá được các yếu tố về hiệu quả các dự án ODA đang được triển khai tại khu vực và các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả dự án. Kết quả nghiên cứu đã cho thấy, dữ liệu khảo sát sau khi tiến hành kiểm định, các thang đo khảo sát đều đảm bảo độ tin cậy với hệ số Cronbach-alpha đều đạt mức trên 0,7. Những yếu tố thể hiện hiệu quả vẫn có một vài điểm hạn chế, điều này cho thấy hiệu quả các dự án ODA đang được thực hiện tại khu vực Tây Bắc là chưa cao. Nghiên cứu này cũng khẳng định nguyên nhân là từ các yếu tố ảnh hưởng bao gồm chính sách, chất lượng cán bộ quản lý.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích một số nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng ODA tại tiểu vùng Tây Bắc, Việt Nam TẠP CHÍ KHOA HỌC Khoa học Xã hội, Số 11 (12/2017) tr. 84 - 96 PHÂN TÍCH MỘT SỐ NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG TỚI HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ODA TẠI TIỂU VÙNG TÂY BẮC, VIỆT NAM Nguyễn Thị Lan Anh11 Trường Đại học Tây Bắc Tóm tắt: Nghiên cứu được thực hiện tại khu vực Tây Bắc, với mục đích đánh giá được các yếu tố về hiệu quả các dự án ODA đang được triển khai tại khu vực và các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả dự án. Kết quả nghiên cứu đã cho thấy, dữ liệu khảo sát sau khi tiến hành kiểm định, các thang đo khảo sát đều đảm bảo độ tin cậy với hệ số Cronbach-alpha đều đạt mức trên 0,7. Những yếu tố thể hiện hiệu quả vẫn có một vài điểm hạn chế, điều này cho thấy hiệu quả các dự án ODA đang được thực hiện tại khu vực Tây Bắc là chưa cao. Nghiên cứu này cũng khẳng định nguyên nhân là từ các yếu tố ảnh hưởng bao gồm chính sách, chất lượng cán bộ quản lý. Trong đó tác giả có đề cập đến yếu tố chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý có ảnh hưởng nhiều hơn tới hiệu quả sử dụng ODA và cả yếu tố chính sách của nhà nước. Từ những kết quả nghiên cứu này, tác giả sẽ tiếp tục mở rộng nghiên cứu, để tìm ra các giải pháp để cải thiện hiệu quả của các dự án ODA tại khu vực Tây Bắc trong thời gian tới. Từ khóa: Hiệu quả sử dụng ODA, Yếu tố ảnh hưởng hiệu quả sử dụng ODA, Tiểu vùng Tây Bắc. 1. Giới thiệu Nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) đã vào Việt Nam từ năm 1993, theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2013) đã chỉ ra rõ “hơn 20 năm qua ODA đã và đang giúp cho Việt Nam rất nhiều trong sự nghiệp đổi mới toàn diện đời sống kinh tế xã hội của đất nước và đạt được những thành tự trong phát triển kinh tế, tiến bộ xã hội”. Nâng cao hiệu quả sử dụng ODA, tìm hiểu những yếu tố mang lại hiệu quả cao cũng như những nguyên nhân nào làm cho hiệu quả sử dụng ODA chưa cao thời gian qua đang được sự quan tâm lớn của Đảng và Chính phủ Theo quyết định của Thủ tưởng Chính phủ (2013), Tiểu vùng Tây Bắc gồm 4 tỉnh nằm trong miền núi phía Tây của các tỉnh Trung du và Miền núi phía Bắc, Việt Nam với tổng diện tích là 37,5 nghìn km2 chiếm 11,3% tổng diện tích toàn quốc, các dân tộc thiểu số chiếm trên 75% tổng dân số (Lê Thông và Nguyễn Quý Thao, 2012). Đến nay, toàn bộ khu vực này có số huyện nghèo chiếm trên một nửa của cả nước (43/62 huyện), trình độ dân trí thấp, đời sống người dân còn nhiều khó khăn, chính trị chưa thực sự ổn định,... Nguồn vốn chủ yếu phục vụ cho phát triển kinh tế xã hội của khu vực là nguồn ngân sách Nhà nước tại địa phương và do Ngân sách trung ương cấp, nguồn FDI chiếm tỷ lệ nhỏ, ODA hàng năm của các tỉnh đáp ứng khoảng 3% tổng vốn ngân sách của tỉnh. Sử dụng ODA trong thời gian qua của vùng Tây Bắc còn gặp nhiều khó khăn như khả năng bảo đảm vốn đối ứng cho các chương trình, dự án ODA thấp; các địa phương trong vùng chưa chủ động đưa ra những chính sách, giải pháp cụ thể thu hút nguồn vốn ODA cho toàn vùng và cho từng địa phương; năng lực đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp huyện, thôn bản còn nhiều bất cập, thiếu về số lượng và yếu về chất lượng... là theo nhận định của Ban Chỉ đạo Tây Bắc (2013). Ngày nhận bài: 15/8/2017. Ngày nhận đăng: 23/10/2017 11 Liên lạc: Nguyễn Thị Lan Anh, e - mail: lananhsonla@yahoo.com 84 Nghiên cứu về hiệu quả sử dụng ODA, các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng ODA của tiểu vùng Tây Bắc là cần thiết nhằm biết mức hiệu quả sử dụng ODA hiện nay, đồng thời tìm nguyên nhân khách quan làm cho hiệu quả sử dụng ODA tại tiểu vùng Tây Bắc chưa cao, từ đó đề xuất giải pháp, kiến nghị để ODA đóng góp tốt hơn cho phát triển kinh tế, xã hội tiểu vùng Tây Bắc. 2. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu 2.1. Thang đo nghiên cứu Thang đo đánh giá hiệu quả sử dụng ODA là thang đo đã được áp dụng trong quá trình đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn vốn ODA của Ministry of Foreign Affairs of Japan (2013), và theo các chỉ tiêu của tổ chức OECD (1991) và tác giả có hiệu chỉnh thay thế phù hợp với điều kiện áp dụng tại khu vực Tây Bắc- Việt Nam. Tác giả đã tổng hợp có 3 nhóm nhân tố sẽ ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng ODA gồm: (1) Sự đồng bộ của hệ thống pháp luật, chính sách điều hành về ODA - được tổng hợp từ nghiên cứu của Đặng Thành Cương (2012) và Lê Thế Sáu (2012); (2) Năng lực quản lý, điều hành của đội ngũ cán bộ có liên quan đến ODA - được tổng hợp từ các luận án tiến sĩ của các nhà nghiên cứu như Nguyễn Kim Diện (2007), Nguyễn Bắc Son (2005), Nguyễn Văn Hoàng (2008) và Diengkham SENGKEOMYSAY (2013); (3) Môi trường tự nhiên, văn hóa xã hội, cơ sở hạ tầng của địa phương - được tổng hợp từ các nghiên cứu của trong các luận án tiến sĩ của Lê Thế Sáu (2012), Đặng Thành Cương (2012), Nguyễn Thị Ái Liên (2011) và nhiều nhà nghiên cứu khác. 2.2. Mô hình nghiên cứu Y = β0 + β1*X1 + β2*X2 + β3*X3+ … + βi*Xi Trong đó: Y: Hiệu quả của dự án ODA Xi: các yếu tố tác động đến hiệu quả của dự án ODA β0: hằng số βi: các hệ số hồi quy (i > 0) Kết quả từ mô hình sẽ giúp xác định được các yếu tố ảnh hưởng tớ ...