Phân tích những điểm mới căn bản của chế độ bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc của chủ xe cơ giới hiện hành, ý nghĩa tích cực, hạn chế và khuyến nghị chính sách

Bài viết "Phân tích những điểm mới căn bản của chế độ bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc của chủ xe cơ giới hiện hành, ý nghĩa tích cực, hạn chế và khuyến nghị chính sách" trình bày những điểm mới, ý nghĩa, hạn chế và đề xuất một số ý kiến nhằm khuyến nghị chính sách.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích những điểm mới căn bản của chế độ bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc của chủ xe cơ giới hiện hành, ý nghĩa tích cực, hạn chế và khuyến nghị chính sách PHÂN TÍCH NHỮNG ĐIỂM MỚI CĂN BẢN CỦA CHẾ ĐỘ BẢO HIỂM TRÁCH NHIỆM DÂN SỰ BẮT BUỘC CỦA CHỦ XE CƠ GIỚI HIỆN HÀNH, Ý NGHĨA TÍCH CỰC, HẠN CHẾ VÀ KHUYẾN NGHỊ CHÍNH SÁCH ThS. Đoàn Thị Thu Hương Khoa Ngân hàng - Bảo hiểm, Học viện Tài chính Tóm tắt Các chính sách, chế độ về kinh doanh bảo hiểm, ở mức độ khác nhau đều có tác động đến đời sống kinh tế - xã hội. Trong số đó, có thể nói, chính sách, chế độ về bảo hiểm xe cơ giới bắt buộc có tác động sâu rộng nhất bởi lẽ xe cơ giới (đặc biệt là xe máy) là phương tiện mà gần như mọi gia đình ở Việt Nam đều sở hữu. Chính vì vậy, việc ban hành, sửa đổi và áp dụng các chính sách này đều nhận được sự quan tâm, phản hồi của công chúng và đặc biệt, những hạn chế, bất cập nếu có ở những chính sách, chế độ ban hành ngay lập tức sẽ tạo ra làn sóng dư luận bất bình trên các mạng xã hội và chính nó tạo sức ép rất lớn cho các nhà làm luật. Qua bài viết này, chúng tôi muốn tham luận về những điểm mới, ý nghĩa, hạn chế và đề xuất một số ý kiến nhằm khuyến nghị chính sách. Từ khóa: Trách nhiệm dân sự chủ xe cơ giới, bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc, mức trách nhiệm, phí bảo hiểm, tạm ứng bồi thường 1. Phân tích những điểm mới căn bản và ý nghĩa tích cực của chế độ bảo hiểm trách nhiệm dân sự bắt buộc của chủ xe cơ giới hiện hành Chế độ bảo hiểm trách nhiệm dân sự (TNDS) bắt buộc của chủ xe cơ giới lần đầu tiên được thể chế hóa ở Việt Nam qua Nghị định số 30/HĐBT ngày 10/3/1988. Từ đó đến nay, Nghị định này đã không ít lần được sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành văn bản mới thay thế. Lần thay đổi gần nhất qua việc ban hành Nghị định số 03/2021/NĐ-CP và Thông tư số 04/2021/TT-BTC. Nghị định số 03/2021/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 15/01/2021 thay thế Nghị định số 103/2008/NĐ-CP ngày 16/9/2008 của Chính phủ và Thông tư số 04/2021/TT-BTC do Bộ Tài chính ban hành ngày 15/1/2021 thay thế cho Thông tư số 22/2016 ngày 16/02/2016 của Bộ Tài chính về bảo hiểm TNDS bắt buộc của chủ xe cơ giới, đã quy định nhiều điểm mới, cụ thể được trình bày dưới đây. 1.1. Nâng mức trách nhiệm bảo hiểm đối với thiệt hại về người Cụ thể, theo quy định cũ, mức trách nhiệm bảo hiểm đối với thiệt hại về tính mạng sức khỏe của bên thứ ba và của hành khách là 100 triệu đồng/người/vụ. Như vậy, trách nhiệm bồi thường của doanh nghiệp bảo hiểm (DNBH) đối với thiệt hại về một người trong mỗi vụ tai 365 nạn tối đa là 100 triệu đồng, phần thiệt hại vượt quá 100 triệu đồng/người (nếu có) thì chủ xe phải tự bỏ tiền để đền bù cho nạn nhân hoặc gia đình họ. Theo quy định mới, mức trách nhiệm này được nâng lên thành 150 triệu đồng/người/vụ, bằng 150% mức trách nhiệm bảo hiểm cũ. Điểm mới này một mặt phù hợp với tình hình mặt bằng thu nhập, giá cả vật tư y tế và chi phí y tế giai đoạn hiện tại, mặt khác, trong điều kiện phí bảo hiểm không thay đổi hoặc tăng không đáng kể, việc nâng mức trách nhiệm bảo hiểm thể hiện sự quan tâm của Chính phủ đến quyền lợi của bên mua bảo hiểm và bên bị thiệt hại trong tai nạn giao thông đường bộ. 1.2. Doanh nghiệp bảo hiểm có thể cấp Giấy chứng nhận bảo hiểm điện tử Theo quy định tại khoản 4, Điều 6 Nghị định số 03/2021/NĐ-CP, từ ngày 01/3/2021, khi mua bảo hiểm bắt buộc, tùy theo yêu cầu của chủ xe, DNBH có thể cấp Giấy chứng nhận bảo hiểm điện tử. Giấy chứng nhận bảo hiểm điện tử có giá trị như Giấy chứng nhận bảo hiểm truyền thống (bản cứng). Điểm mới này tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ xe, lái xe trong việc bảo quản, gìn giữ và phù hợp với điều kiện công nghệ thông tin và tuân thủ các quy định của Luật Giao dịch điện tử. Với quy định này, người tham gia giao thông không nhất thiết phải mang theo bản cứng Giấy chứng nhận bảo hiểm còn hiệu lực khi tham gia giao thông, xuất trình giấy tờ này khi có yêu cầu của lực lượng Cảnh sát giao thông và cơ quan chức năng có thẩm quyền khác theo quy định của pháp luật. 1.3. Quy định về thời hạn bảo hiểm linh hoạt hơn Cụ thể, quy định cũ chỉ cho phép DNBH bán bảo hiểm với thời hạn tối đa một năm. Quy định này vừa gây lãng phí cho DNBH trong việc in, cấp và quản lý ấn chỉ vừa gây bất tiện cho chủ xe. Những chủ xe mô tô dù muốn mua bảo hiểm nhiều năm liền nhưng DNBH cũng không được bán. Đặc biệt, với chủ xe ô tô mới, do thời hạn đăng kiểm những năm đầu là hơn một năm (hai năm rưỡi hoặc một năm rưỡi) nên có sự lệch pha giữa thời hạn của Giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và môi trường với Giấy chứng nhận bảo hiểm. Chính sự lệch pha này khiến nhiều chủ xe cảm thấy phiền toái và thường bị quên tái tục bảo hiểm khi chưa đến kỳ đăng kiểm xe. Để tạo điều kiện cho các DNBH và các chủ xe, chế độ bảo hiểm mới có 02 điểm sửa đổi tại điểm a, điểm b, khoản 1, Điều 9 Nghị định số 03/2021/NĐ- CP như sau: “a) Đối với xe mô tô hai bánh, ba bánh, xe gắn máy (kể cả xe máy điện) và các loại xe có kết cấu tương tự theo quy định của Luật Giao thông đường bộ, thời hạn bảo hiểm tối thiểu là 01 năm và tối đa là 03 năm. b) Đối với các xe cơ giới còn lại, thời hạn bảo hiểm tối thiểu là 01 năm và thời hạn tối đa tương ứng với thời hạn kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường định kỳ có thời hạn trên 01 năm”. 366 1.4. Phí bảo hiểm có thể cao hơn tối đa 15% Theo khoản 3, Điều 7 Nghị định số 03/2021/NĐ-CP, căn cứ vào lịch sử tai nạn của từng xe cơ giới và năng lực chấp nhận rủi ro của mình, DNBH chủ động xem xét, điều chỉnh tăng phí bảo hiểm; mức tăng phí bảo hiểm tối đa là 15% tính trên phí bảo hiểm do Bộ Tài chính quy định. Đ ...