Phân tích phát sinh với việc xác lập quy tắc âm vị học về dấu hiệu số nhiều trong danh từ tiếng Anh

Bài viết phân tích phát sinh với việc xác lập quy tắc âm vị học về dấu hiệu số nhiều trong danh từ tiếng Anh thông qua hình thức biểu hiện tinh thần, trừu tượng của tất cả các hình vị trong ngôn ngữ; bộ quy tắc âm vị học giúp kết nối hai cấp độ cấu trúc. Để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu mời các bạn cùng tham khảo bài viết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích phát sinh với việc xác lập quy tắc âm vị học về dấu hiệu số nhiều trong danh từ tiếng AnhT¹p chÝ Khoa häc ®hqghn, ngo¹i ng÷, T.xxII, Sè 4, 2006 ph©n tÝch ph¸i sinh víi viÖc x¸c lËp quy t¾c ©m vÞ häc vÒ dÊu hiÖu sè nhiÒu trong danh tõ tiÕng anh Vâ §¹i Quang(*)1. Kh¸i niÖm “Ph¸i sinh” trong bµi viÕt C¸c quy t¾c ©m vÞ häc t¹o sinh lµnµy ®îc hiÓu lµ c¸c bíc chuyÓn ®æi tõ sù m« t¶ ®Æc tÝnh h×nh thøc cña mèi liªnm« h×nh ©m vÞ häc ë cÊu tróc ch×m sang hÖ gi÷a nh÷ng biÓu hiÖn ©m vÞ häc ë cÊph×nh th¸i ng÷ ©m trªn cÊu tróc bÒ mÆt. ®é s©u mang tÝnh bÊt biÕn thÓ vµ c¸cC¸ch hiÓu nµy phï hîp víi m« h×nh lÝ h×nh th¸i hiÖn thùc ho¸ ®a d¹ng, kh¶thuyÕt ©m vÞ häc cña ng«n ng÷ häc t¹o biÕn g¾n víi bÊt biÕn thÓ ®ã trªn cÊusinh. LÝ thuyÕt nµy cho r»ng ©m vÞ häc tróc bÒ mÆt cña diÔn ng«n. C¸c quy t¾cbao gåm hai bé phËn: (i) H×nh thøc biÓu ©m vÞ häc ®ã, ®Ó cã thÓ trë thµnh c«ng côhiÖn tinh thÇn, trõu tîng (cÊp ®é ©m vÞ s¶n sinh h÷u hiÖu, ph¶n ¸nh ®óng b¶nhäc) cña tÊt c¶ c¸c h×nh vÞ trong ng«n chÊt, quy luËt hµnh chøc cña hÖ thèngng÷; (ii) Bé quy t¾c ©m vÞ häc gióp kÕt ©m thanh cña tõng ng«n ng÷ cô thÓ, cÇnnèi hai cÊp ®é cÊu tróc: C¸c yÕu tè tinh ph¶i tho¶ m·n nh÷ng yªu cÇu sau:thÇn cña ng«n ng÷ (c¸c cÊu tróc ng«n (i) C¸c quy t¾c ®ã cÇn ph¶i bao qu¸tng÷ häc n»m trong tiÒm thøc cña ngêi tÊt c¶ nh÷ng hiÖn tîng cña cø liÖu vµnãi) vµ h×nh thøc ng÷ ©m (cÊu tróc næi) chØ nh÷ng cø liÖu mµ tõ ®ã chóng ®îcthuéc b×nh diÖn hiÖn thùc ho¸ c¸c ©m vÞ lËp thøc. C¸c quy t¾c nµy ph¶i lµ nh÷ngtrong diÔn ng«n. Môc ®Ých cña ng«n ng÷ quy t¾c kh«ng t¹o ra nh÷ng h×nh th¸ihäc t¹o sinh, trong nh÷ng cè g¾ng nh»m ©m thanh kh«ng tån t¹i trong ng«n ng÷x©y dùng mét lo¹i h×nh “Ng÷ ph¸p nhËn ®ang ®îc sö dông. Ch¼ng h¹n, cã thÓthøc” (Mental grammar), lµ m« t¶ vµ ®a ra nhËn xÐt r»ng, trong tiÕng Anh,h×nh thøc hãa ®îc nh÷ng hiÓu biÕt n»m mçi ©m ®o¹n trong chïm phô ©mtrong tiÒm thøc cña ngêi sö dông ng«n (consonant cluster) cÇn ph¶i cã sù phïng÷ vÒ hÖ thèng ©m vÞ vµ c¸c lo¹i h×nh hîp vÒ ®Æc tÝnh khu biÖt “tiÕng thanh©m thanh cña tiÕng mÑ ®Î. B»ng trùc (voice) nh sau: [+ voice] [+ voice] hoÆc [-c¶m, ngêi b¶n ng÷ cã thÓ kh¼ng ®Þnh voice] [- voice]. VÝ dô: /ækts/, tæbz/.®îc nh÷ng ©m vµ c¸c kÕt hîp ©m nµo C¸c kÕt hîp nh [+ voice] [- voice] hoÆc [-tån t¹i hay kh«ng tån t¹i, phï hîp hay voice] [+ voice] cÇn ®îc lo¹i khái quy t¾ckh«ng phï hîp trong tiÕng mÑ ®Î cña hä. v×, trong nhiÒu trêng hîp, chóng kh«ngCòng b»ng trùc c¶m, ngêi b¶n ng÷ cã ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ cña tiÕng Anh.thÓ x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ ®iÓn h×nh cña c¸c (ii) C¸c quy t¾c ph¶i ®¶m b¶o tÝnh©m tè trong ng÷ ®o¹n. C¸c quy t¾c ©m vÞ tiÕt kiÖm vµ tiÖn dông: Cã kh¶ n¨ng baohäc lµ ph¬ng thøc thÓ hiÖn nh÷ng hiÓu qu¸t nhiÒu nhÊt, b»ng mét tËp hîp cµngbiÕt nh vËy cña ngêi b¶n ng÷.(*) PGS.TS., Phßng Qu¶n lý Nghiªn cøu Khoa häc, Trêng §¹i häc Ngo¹i ng÷, §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. 5758 Vâ §¹i QuangÝt cµng tèt, nh÷ng ph¬ng tiÖn ®Ó h×nh k/, /  /; b. / d /, / b /, / g /, / n /, / au /; c. / sthøc ho¸ sù ph¸i sinh chuyÓn ®æi tõ cÊp /, / tS /, / dS /, / S /. Khi quan s¸t, cã thÓ®é trõu tîng sang cÊp ®é hiÖn thùc ho¸. thÊy r»ng, biÕn tè chØ sè nhiÒu trong (iii) Song hµnh víi nh÷ng quy t¾c cã tiÕng Anh thuéc lo¹i ©m x¸t vµnh lìi,kh¶ n¨ng kh¸i qu¸t cao, khi cÇn thiÕt, tøc lµ nh÷ng ©m ®îc t¹o ra b»ng luångph¶i x©y dùng nh÷ng quy t¾c g¾n víi h¬i chÏn hÑp víi ®Çu lìi hoÆc khèi lìichu c¶nh cô thÓ ®Ó tr¸nh viÖc t¹o sinh ®îc n©ng lªn trong qu¸ tr×nh cÊu ©mnh÷ng h×nh thøc ng÷ ©m tr¸i víi quy (coronal sibilant fricative). ¢m nµy phïluËt cña ng«n ng÷ ®ang ®îc nghiªn cøu, hîp vÒ tÝnh chÊt tiÕng thanh (voicing) víinÕu chØ hoµn toµn dùa vµo c¸c quy t¾c cã ©m ®øng ngay tríc nã. Khi ©m nµy®é kh¸i qu¸t cao. còng lµ mét ©m xuýt th× xuÊt hiÖn nguyªn ©m /i/ xen gi÷a hai ©m (¢m cuèi “Ph©n tÝch ph¸i sinh” lµ mét ®êng cña danh tõ ë h×nh th¸i sè Ýt vµ biÕn tèhíng nghiªn cøu víi môc ®Ých: B»ng chØ sè nhiÒu). NhiÖm vô cña ngêic¸ch thøc ®¬n gi¶n vµ kh¸i qu¸t nhÊt, nghiªn cøu lµ lËp thøc m« h×nh có ph¸pthÓ hiÖn ®îc mèi quan hÖ gi÷a nh÷ng cña sù kÕt hîp ©m vÞ (phonotactics) ëbiÓu hiÖn ©m vÞ häc trõu tîng cña ng«n cÊp ®é s©u vµ x¸c lËp bé quy t¾c chuyÓnng÷ vµ sù hiÖn thùc ho¸ nh÷ng m« h×nh ®æi tõ m« h×nh trõu tîng sang h×nh©m vÞ hä ...