Phân tích tác phẩm của các nhà thơ yêu nước - Môn Văn lớp 11

Phân tích một số tác giả tác phẩm của các nhà thơ trong chương trình văn học lớp 11 giúp các bạn học sinh cảm nhận được cái tôi tinh thần yêu nước và yêu dân tộc của các thi sĩ được lòng vào trong từng ý thơ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân tích tác phẩm của các nhà thơ yêu nước - Môn Văn lớp 11Bà i c a ngất ngưởng Ngu yễn Công Trứ 1. Vũ trụ nội mạc p hi p hận sự Ô ng Hi Văn tài bộ đ ã và o lồ ng. K hi thủ k ho a, khi thá m tán, k hi Tổng đố c Đông Gồm tha o lược đã nê n ta y ngất ngư ởng. 2. Lúc bình Tâ y cờ đại tướ ng, C ó k hi về P hủ D oã n Thừa Thiên Đô mô n giải t ố c hi niê n Đạc ngựa bò vàng đ eo n gất ngư ởng. 3. K ìa núi nọ p hau p ha u mâ y trắng, Ta y kiếm c ung mà nê n d ạng từ bi. G ót tiên the o đ ủng đ ỉnh mộ t đ ôi dì, Bụt cũng nự c cười ô ng n gất ngư ởng 4. Đư ợc mất d ươ ng d ương người t ài thượng, K hen chê phơi p hơi ngọn đ ông p ho ng K hi ca, k hi tửu, k hi c ắc, khi tùng, K hô ng p hật, khô ng tiên, k hô ng vướ ng tục. 5. C hẳng Trá i, N hạc cũng và o p hường H à n, P hú N ghĩa vụ tô i c ho vẹn đạo sơ c hung Tro ng triều ai ngất ngư ởng như ô ng!Tá c gi ả Ngu yễn Công Trứ (1778 – 1858) Hiệu là Hi V ăn q uê ở Uy Viễn, N ghi X uân, Hà Tĩnh. học giỏi, già u chí khí, tà i ho a , đỗthủ khoa. Văn võ toà n tài, nhiều thăng trầm trê n đư ờng cô ng da nh, ho a n lộ. G ià u lò ng yê u nước thư ơng d â n. Lấn b iển,k hai ho a ng, di d ân lập ra 2 huyện Tiền H ải và K im S ơn. N ăm 8 0 tuổ i vẫn xin vua c ần q uâ n ra trận đánh P háp (1858). Thơ văn để l ại: Trên 5 0 b ài thơ, trê n 6 0 b ài hát nó i và một b ài phú nô m nổ i tiếng “H à n nho p ho ng vị phú”, một sốcâu đố i nô m rất thâ m thúy. Đi t hi t ự v inh, Nợ tang bồng, Nợ công danh, Chí nam nh i, Trên v ì nư ớ c, dư ớ i v ìnhà, Bài ca ngất ngư ởng… là nhữ ng b ài thơ rất nổi tiếng của N guyễn C ô ng Trứ.Xuất xứ, c hủ đề “Bài ca ngất ngưởng” v iết s a u năm 1 84 8 – là năm N guyễn C ô ng Trứ về trí sĩ ở Hà Tĩnh q uê nhà. - N hư một lời t ự thuật c uộ c đời, q ua đó N guyễn C ông Trứ tự hào v ề t ài năng và công danh bày tỏ một qua n niệm sốngt ài tử, phóng k hoáng… ngoà i vòng kiềm tỏa.Bố cục bài há t nói Khổ đầu (4 câ u): C ó tài da nh nê n ngất ngưởng. - Khổ giữ a (4 câu): C ó danh vọng, về trí sĩ c à ng ngất ngư ởng. - Hai k hổ d ôi (8 câ u tiếp): M ộ t cuộc sống tà i tử, phó ng túng ngất ngưở ng. - Khổ x ếp (3 câu cuố i): M ột d anh thần nê n ngất ngư ởng. -Nội d ung * Ng ất ngư ởng: K hô ng vữ ng ở chỗ cheo leo dễ đổ, dễ rơi ( từ đ iển tiếng V iệt). Ở b ài thơ nà y, nê n hiểu là một co nngười khác đời, mộ t cách số ng k hác đời và b ất chấp mọi người. 1. Khổ đầu, câu 1, 2 đố i lập giữa phận sự ma ng tầm vó c cũ trụ lớn lao với c ảnh ngộ đã vào lồng” rất chật hẹp tù túng. Thếmà ô ng Hi V ăn đâ y - tự xưng rất đỗi kiêu hã nh tự hào - vẫn thi t hố đư ợc t ài năng, học giỏi, thi hư ơng đỗ g iải nguyê n(th ủk hoa ) làm q ua n võ là t ham tán, làm q ua n văn là Tổng đố c Đông. Là một co n ngư ời có tài t hao lư ợ c nê n ta (ô ng HiV ăn) đ ãnê n t ay ngất ngư ởng , mộ t co n người k hác đời, k há c thiê n hạ, và bất chấp mọ i người. C âu 3, 4 với các h ngắt nhịp (3–3– 4 – 3 – 3 – 2) đã tạo nên mộ t giọ ng nó i đ iệu hào hứ ng: “K hi thủ kho a/ k hi tha m tá n/ k hi tổng đố c Đô ng/ Gồm thao lư ợc/ đã nên tay/ ngất ngưởng” 2. Khổ giữa: Tá c giả khẳng đ ịnh mình là một co n ngư ời c ó tà i hình b a ng tế t hế, lúc lo ạn thì giúp nư ớc “bình Tây cờđại tướ ng”, lúc b ình thì giúp vua là m “phủ do ã n Thừa Thiê n”. Đó là việc đã qua, còn nay ta đã về trí sĩ, nê n ta sốngngất ngưởngbất chấp mọ i người: “Đô mô n giải tố c hi niê n Đạc ngựa bò vàng đ eo ngất ngưở ng” N ay đ ã trả áo mũ c ho triều đình, ta về q uê k hô ng cư ỡi ngự a mà là c ưỡi b ò và ng; co n b ò vàng của ta cũng đeo đạc ngựa,đó là mộ t sự ngất ngư ởng, rất khá c ngư ời. 3. Khổ dôi (ha i k hổ 3 , 4 ) nó i lên mộ t cách số ng ngất ngư ởng. Xư a là một da nh tướng (ta y k iếm c ung) thế mà nay rất t ừ bihiền là nh, b ình d ị. Đi vã n c ảnh chùa chiền, đ i thăm cảnh đẹp (Rú N ài): “K ìa núi nọ pha u p hau mâ y trắng”, ô ng đãmang the o“mộ t đ ôi d ì” (mộ t ha i nà ng hầu). Và do đó “Bụt cũng nự c cư ời ô ng ngất ngưở ng”. Bụt cười ha y thiê n hạ cười, ha y ô ngH i V ăntự cười mình? C huyện “đ ư ợc, mấ t ” là lẽ đời như tíc h “thất mã tái ông” mà thôi, chẳng bận tâ m làm gì! C huyện“k h en, ch ê”của thiê n hạ, xin b ỏ ngo à i tai như ngọn gió đô ng ( xuâ n) thổi p hơi p hới qua.K hô ng q ua n tâ m đến c huyện đư ợ c, mất , bỏ ngo à i tai mọi lời k h en, chê thị p hi, ô ng đã sống nhữ ng thá ng ngà y thảnhthơi, vuithú. Tuy ngất ngưởng mà vẫn tro ng sạc h, tha nh ca o . C ách ngắt nhị p 2, nghệ thuật hò a thanh (bằng trắc ) lố i nhấn, lố i diễn tảtrùng đ iệp đã tạo nên c â u thơ già u tính nhạc, biểu lộ mộ t p ho ng thái ung d ung, yêu đời, ha m số ng, chẳng vướng chútb ụi trần: “K hi ca/ k hi t ử u/ khi cắ c/ khi tùng K hô ng Ph ật / khô ng t iên / k hô ng v ư ớ ng tục” 4. Khổ x ếp, N guyễn C ô ng Trứ tự hào khẳng đ ịnh mình là một danh thần thủy c hung tro ng đạo “vua tôi” chẳng ké m gìnhững Trái Tuân, N hạc Phi, Hàn K ỳ, P hú Bật – nhữ ng a nh tài đời Há n, đời T ống b ên Trung Q uố c. Rồ i ông đ ĩnhđạc tựxếp v ị t hế của minh tr o ng lịc h sử: “C hẳng Trá i, N hạc cũng và o phườ ng H àn, P hú N ghĩa vua tôi c ho vẹn đạo sơ c hung Tro ng triều a i ngất ngưởng như ô ng” H ai s o sá nh xa gần, ngo ại, nộ i, Bắc sử và trong triều (N guyễn) tá c giả đã kết thúc bài hát nó i bằng mộ t tiếng “ông” vanglê n đ ĩnh đạc hà o hùng. Tóm lại, với N guyễn C ô ng Trứ, p hải c ó thự c tà i, phải c ó thự c da nh phải “vẹn đạo vua tô i” thì m ới trở thà nh“tay ngất ngưở ng”, “ô ng ngất ngư ởng” đư ợc và cách sống ngất ngưởng c ủa ô ng thể h iện chất tài ho a, tài tử ,k hô ng ô trọ c, “k hô ng vướng tục” cũng k hô ...