Pháp luật quản lý thuế và vấn đề thực thi trong lĩnh vực hải quan

Bài viết phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý thuế và pháp luật quản lý thuế: khái niệm thuế, quản lý thuế, pháp luật quản lý thuế và mối quan hệ giữa pháp luật quản lý thuế với một số văn bản pháp luật khác có liên quan. Phân tích, đánh giá khái quát quy định của pháp luật quản lý thuế và vấn đề thực thi trong lĩnh vực hải quan ở Việt Nam, bao gồm: quyền và nghĩa vụ của các đối tượng áp dụng; thủ tục hành chính thuế cơ bản như khai thuế, ấn định thuế, nộp thuế; hoàn thuế, miễn thuế, giảm thuế; kiểm tra thuế, thanh tra thuế; cưỡng chế thi hành quyết định hành chính thuế; xử lý vi phạm pháp luật về thuế; khiếu nại, tố cáo về thuế... Đề xuất một số giải pháp cụ thể, như sửa đổi, bổ sung, ban hành mới văn bản pháp luật, xây dựng cơ chế thực hiện, nhằm hoàn thiện pháp luật quản lý thuế và vấn đề thực thi trong lĩnh vực hải quan.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Pháp luật quản lý thuế và vấn đề thực thi trong lĩnh vực hải quan Pháp luật quản lý thuế và vấn đề thực thi trong lĩnh vực hải quan Đoàn Mạnh Hải Trường Đại học Công nghệ Luận văn Thạc sĩ ngành: Luật kinh tế; Mã số: 60 38 50 Người hướng dẫn: TS. Phạm Thị Giang Thu Năm bảo vệ: 2010 Abstract: Phân tích, làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý thuế và pháp luật quản lý thuế: khái niệm thuế, quản lý thuế, pháp luật quản lý thuế và mối quan hệ giữa pháp luật quản lý thuế với một số văn bản pháp luật khác có liên quan. Phân tích, đánh giá khái quát quy định của pháp luật quản lý thuế và vấn đề thực thi trong lĩnh vực hải quan ở Việt Nam, bao gồm: quyền và nghĩa vụ của các đối tượng áp dụng; thủ tục hành chính thuế cơ bản như khai thuế, ấn định thuế, nộp thuế; hoàn thuế, miễn thuế, giảm thuế; kiểm tra thuế, thanh tra thuế; cưỡng chế thi hành quyết định hành chính thuế; xử lý vi phạm pháp luật về thuế; khiếu nại, tố cáo về thuế... Đề xuất một số giải pháp cụ thể, như sửa đổi, bổ sung, ban hành mới văn bản pháp luật, xây dựng cơ chế thực hiện, nhằm hoàn thiện pháp luật quản lý thuế và vấn đề thực thi trong lĩnh vực hải quan. Keywords: Quản lý thuế; Hải quan; Pháp luật Việt Nam Content PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài Thời gian qua, thực hiện chính sách đổi mới và hội nhập sâu kinh tế quốc tế, hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến các sắc thuế đã được ban hành tương đối đồng bộ, phạm vi điều chỉnh toàn diện, quy định về thủ tục theo hướng đơn giản, minh bạch. Trong quá trình thực thi, vướng mắc phát sinh thường xuyên được xem xét tháo gỡ, nội dung không phù hợp, còn thiếu được chú trọng nghiên cứu sửa đổi, bổ sung. Cho nên, ý thức tuân thủ pháp luật của người nộp thuế ngày càng được nâng cao; vai trò của cơ quan quản lý thuế, công chức quản lý thuế và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan cũng từng bước được tăng cường. Bên cạnh những ưu điểm nêu trên, pháp luật quản lý thuế, trong đó có quản lý các loại thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, còn bộc lộ những hạn chế và chưa đáp ứng được yêu cầu điều chỉnh một cách hữu hiệu nhất mọi quan hệ phát sinh như: các quy định được ghi nhận một cách dàn trải, tản mạn trong từng Luật thuế và chủ yếu ở văn bản dưới luật; cùng một vấn đề thủ tục nhưng giữa các văn bản lại có sự khác nhau, do đó gây khó khăn cho việc hiểu và áp dụng thống nhất; quyền, nghĩa vụ của các chủ thể và cơ chế đảm bảo thực hiện chưa đầy đủ, rõ ràng… Sự ra đời của Luật Quản lý thuế năm 2006, với các điểm mới căn bản đã khắc phục được những hạn chế này. Cụ thể: Luật Quản lý thuế tạo lập được khung pháp lý chung để thực thi hiệu quả công tác quản lý các loại thuế, các khoản thu khác thuộc ngân sách nhà nước; xóa bỏ tình trạng chia cắt, tách biệt phương thức quản lý giữa các loại thuế, phí, lệ phí; làm nền tảng cho việc áp dụng một cơ chế quản lý thuế tiên tiến; đề cao quyền, đồng thời xác định rõ trách nhiệm của người nộp thuế, cơ quan quản lý thuế, công chức quản lý thuế, cũng như cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến việc thực hiện pháp luật về thuế. Trong lĩnh vực hải quan, Luật Quản lý thuế còn có tác động tích cực là thúc đẩy nhanh tiến trình cải cách thủ tục hành chính; nâng cao hiệu lực của hệ thống pháp luật quản lý thuế liên quan đến hàng hoá xuất nhập khẩu; làm thay đổi diện mạo công tác quản lý thuế của ngành hải quan theo hướng hiện đại hóa, phù hợp với cam kết của Việt Nam khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) và thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, cũng chính từ sự ra đời của Luật Quản lý thuế và các văn bản hướng dẫn thi hành mà hàng loạt quy định về trình tự, thủ tục, cơ chế, thẩm quyền, thời hiệu… ngành Hải quan đang áp dụng phải được sửa đổi hoặc ban hành mới; cần một khoảng thời gian nhất định cho sự chuyển biến thực sự trong nhận thức và tác nghiệp của người nộp thuế cũng như cơ quan hải quan, công chức hải quan; nhanh chóng trang bị đầy đủ, đồng bộ cơ sở vật chất kỹ thuật để đáp ứng yêu cầu xây dựng dữ liệu thông tin tổng hợp và vận hành một cách hiệu quả kỹ thuật quản lý rủi ro. Hiện đang công tác trong ngành Hải quan, đồng thời là học viên của Lớp cao học Luật Khóa 12, chuyên ngành Luật Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội, khi lựa chọn đề tài luận văn: “Pháp luật quản lý thuế và vấn đề thực thi trong lĩnh vực hải quan”, tôi muốn sử dụng kiến thức đã được học và kinh nghiệm của bản thân để góp phần nghiên cứu một cách toàn diện, thấu đáo, dưới cả giác độ lý luận cũng như thực tiễn về thực trạng pháp luật quản lý thuế và vấn đề thực thi trong lĩnh vực hải quan ở Việt Nam hiện nay. Trước tiên, kết quả nghiên cứu sẽ góp phần xác định tính đồng bộ giữa luật thủ tục và luật nội dung liên quan đến các loại thuế đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Thứ hai, kết quả nghiên cứu sẽ làm rõ việc đổi mới hiệu quả phương thức quản lý thuế trong lĩnh vực hải quan từ chuyên quản, người nộp thuế thụ động thực hiện nghĩa vụ, sang cơ chế người nộp thuế chủ động tính thuế, nộp thuế đủ, đúng thời hạn, cũng như có thể tự xác định các ưu đãi, quyền lợi về thuế. Cơ quan hải quan, công chức hải quan tập trung vào việc tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn pháp luật về thuế, kiểm tra, thanh tra, quản lý sự tuân thủ. 2 Qua đó, cơ quan hải quan và công chức hải quan sẽ tiệm cận được một cách tối đa phương châm “Thuận lợi - Tận Tuỵ - Chính xác” mà Tổ chức Hải quan thế giới (WCO) đưa ra. 2. Tình hình nghiên cứu ở Việt Nam Trước ngày 22/11/2006 - thời điểm Luật Quản lý thuế năm 2006 được ban hành, quy định về trình tự, thủ tục thu, nộp các loại thuế, phí và lệ phí được ghi nhận trong cùng luật nội dung, và ở nhiều văn bản q ...