Phát hiện sớm bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): Nên thực hiện ngay từ đợt cấp lần đầu

Bài trình bày tổng quan này nhằm phân tích các bài viết, dữ liệu nghiên cứu về chẩn đoán, quản lý COPD, nhất là chẩn đoán sớm và quản lý ở cộng đồng từ đó đề xuất giải pháp. Một kế hoạch hành động và theo dõi ngay sau đợt cấp đầu tiên sẽ giúp tăng được tỷ lệ chẩn đoán để từ đó tăng hiệu quả quản lý và điều trị.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát hiện sớm bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): Nên thực hiện ngay từ đợt cấp lần đầu HƯỚNG DẪN THỰC HÀNHPHÁT HIỆN SỚM BỆNH PHỔI TẮC NGHẼN MẠN TÍNH (COPD):Nên thực hiện ngay từ đợt cấp lần đầu TS.BS NGUYỄN VĂN THÀNH PCT Hội Lao và Bệnh phổi Việt Nam E-mail: drthanhbk@gmail.com Tóm tắt: Thực trạng chẩn đoán và quản lý COPD đang được xem như mới tiếp cận được phần nổi của khối băng chìm. Có nhiều nguyên nhân trong đó vấn đề phát hiện và chẩn đoán sớm là một yếu tố then chốt. Bài trình bày tổng quan này nhằm phân tích các bài viết, dữ liệu nghiên cứu về chẩn đoán, quản lý COPD, nhất là chẩn đoán sớm và quản lý ở cộng đồng từ đó đề xuất giải pháp. Một kế hoạch hành động và theo dõi ngay sau đợt cấp đầu tiên sẽ giúp tăng được tỷ lệ chẩn đoán để từ đó tăng hiệu quả quản lý và điều trị. Trong khi chờ các nghiên cứu đánh giá, với thực tế ở Việt Nam, cách tiếp cận như trên nên được xem là hợp lý, cụ thể và có tính thực hành hiện nay. Abstract: EARLY DETECTION OF CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASE (COPD): IT SHOULD BE DONE RIGHT AFTER THE FIRST ACUTE EXACERBATION The current state of COPD diagnosis and management is being seen as reaching the tip of the iceberg. There are many causes for this situation in which the problem of early detection and diagnosis is a key factor. This review presentation aims to analyze the literature, research data on the diagnosis, management of COPD, especially early diagnosis and management in the community, and propose a solutions. An action plan and follow-up monitoring right after the firts acute exacerbation will help increase diagnostic rates and so able to increase management and treatment effectiveness. While awaiting the evaluation for this, with the reality in Vietnam, this approach should be considered reasonable, concrete and practical at present.1. ĐẶT VẤN ĐỀ tuổi cao đã cho thấy có kết hợp với tiên lượngTrên phạm vi toàn cầu COPD là một trong xấu (3,4). Vấn đề phát hiện sớm, chẩn đoánsố ít các bệnh lý có tỷ lệ tử vong đang tăng xác định, thực hiện các biện pháp điều trị dự(1) . Trong COPD, sự suy giảm thể chất từ từ phòng và điều trị sớm là giải pháp chìa khóakhiến cho các biện pháp chẩn đoán sớm và để giảm gánh nặng bệnh tật và tử vong.điều trị hỗ trợ dường như không được đặt ra Các nghiên cứu cho thấy chẩn đoánmột cách tích cực. Gần 50% bệnh nhân xuất COPD trong thực hành hàng ngày (khôngviện vì đợt cấp COPD sẽ tử vong trong 2 năm phải từ các nghiên cứu điều tra dịch tễ) thông(2) . Những dấu hiệu như mức độ nặng của thường là đã ở giai đoạn nặng và rất nặngbệnh, tình trạng dinh dưỡng kém, bệnh tim (5-7) . Dữ liệu từ Third National Health andđồng mắc, trầm cảm, giảm chất lượng sống, Nutrition Examination Study (NHANES III) 75Hô hấp số 14/2018HƯỚNG DẪN THỰC HÀNH cho thấy 63% bệnh nhân có giảm chức năng(5) đoán COPD như vậy là không chắc chắn trênhô hấp nhưng không được chẩn đoán nguyên một nửa số bệnh nhân. Khi phân tích nguyênnhân. Nhiều trường hợp chỉ được chẩn đoán nhân khiến cho thực hành COPD không đượcCOPD khi đến khám vì đợt cấp (8). như các guideline khuyến cáo cần phải đề cập tới 2 khía cạnh: 1) Trở ngại thực tế khi triển Mặc dù đánh giá khả năng thông khí phổi khai spirometry trong thực hành thường quy(spirometry) là tiêu chuẩn xác định COPD và 2) Giá trị của chẩn đoán COPD khôngnhưng thực hiện thử nghiệm (test) này vì spirometry. Trong một nghiên cứu, các bác sỹnhiều lý do không phải là cách để tầm soát đa khoa cho rằng việc thực hiện spirometrybệnh (case-finding) nên cũng không thể áp có những trở ngại như sau: Thiếu khả năngdụng thường quy trong điều kiện thực hành ở duy trì chất lượng hoạt động tốt trang thiết bị,tuyến chăm sóc sức khỏe ban đầu. Trong khi thiếu kiến thức trong việc thực hiện đo, bệnhđó, một thực tế quan trọng là hầu hết bệnh nhân không sẵn sàng thực hiện, tăng chi phínhân COPD lại có nhu cầu cần được chẩn khám và quản lý, tăng thời gian khám, khôngđoán và chăm sóc ở y tế tuyến chăm sóc sức đủ tự tin phân tích kết quả (14).khỏe ban đầu. Vậy đâu là giải pháp khả thinhất với tiêu chí phát hiện và chẩn đoán sớm.Rất nhiều nghiên cứu đã đi theo hướng đánhgiá phương pháp tầm soát lâm sàng và xácđịnh COPD bằng spirometry. Phương pháptầm soát lâm sàng cần đơn giản, dễ áp dụngvà có hiệu quả xác định cao (9). Hiện nay ởViệt Nam, trong vấn đề này, chúng ta vẫn cònnhững khoảng trống (ai?, ở đâu?, bằng cáchnào?) rất cần được xác định.2. CHẨN ĐOÁN COPD Ở TUYẾN CHĂMSÓC SỨC KHỎE BAN ĐẦU Hình 1. Tỷ lệ bệnh nhân có spirometry và đặc điểm chẩn đoán trư ...