Phát triển chương trình đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đại học Việt Nam

Bài viết tiếp cận lý thuyết về phát triển chương trình đào tạo đại học hiện đại; phân tích các xu thế trên thế giới trong việc nâng cao chất lượng đào tạo đại học đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế tri thức; cách tiếp cận xây dựng và phát triển chương trình đào tạo; đánh giá khái quát những tồn tại trong việc xây dựng chương trình đào tạo ở các trường đại học nước ta hiện nay.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển chương trình đào tạo nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đại học Việt NamHướng Tới Hiện Đại Hoá Nền Giáo Dục VN1. Đặt vấn đềThs. Phạm Văn NamĐại học Kinh tế TP. Hồ Chí MinhBài viết tiếp cận lý thuyếtvề phát triển chươngtrình đào tạo đại họchiện đại; phân tích các xu thế trênthế giới trong việc nâng cao chấtlượng đào tạo đại học đáp ứng nhucầu của nền kinh tế tri thức; cáchtiếp cận xây dựng và phát triểnchương trình đào tạo; đánh giákhái quát những tồn tại trong việcxây dựng chương trình đào tạo ởcác trường đại học nước ta hiệnnay. Thông qua đó có những hàmý trong việc nâng cao chất lượngđào tạo bậc cử nhân tại các trườngđại học VN.Từ khóa: Chương trình đàotạo; chất lượng đào tạo; kinh tếtri thức; đại học VN.Đổi mới giáo dục đại học ở VNlà một nhu cầu bức thiết; khôngthể chậm hơn được nữa. Nhữngyếu kém của hệ thống giáo dụctừ tiểu học đến đại học hiện đanggây ra nhiều bức xúc trong xã hội,tạo ra những rào cản cho sự pháttriển kinh tế - xã hội của nước tahiện tại và tương lai. Việc đổi mớigiáo dục đại học là một quá trìnhlâu dài; vừa kiên quyết nhưng phảithận trọng vì nó tác động đến nhiềuthế hệ sinh viên học sinh. Quá trìnhnày phải được tiến hành có tính hệthống, từ cải cách chương trình đàotạo và phương pháp giảng dạy, nângcao trình độ đội ngũ giảng viên,đầu tư và nâng cấp điều kiện cơ sởvật chất, đến tăng cường kiểm soátchất lượng đào tạo. Trong nhiềugiải pháp mang tính đồng bộ đó thìphát triển chương trình đào tạo giữmột vị trí nền tảng. Chương trìnhđào tạo là cơ sở để triển khai vàthực hiện các giải pháp khác, hơnnữa phát triển chương trình đào tạophù hợp với xu thế hội nhập là mộtđiều kiện cần thiết đưa các đại họcVN nhanh chóng hội nhập đượcvới nền giáo dục toàn cầu, đáp ứngđược những đòi hỏi ngày càng caovề đội ngũ nhân lực trình độ caocho sự phát triển của đất nước. Xâydựng và phát triển chương trình đàotạo đại học tiên tiến là một côngviệc phức tạp và khó khăn; đòi hỏicác trường đại học phải khai tháctối đa nội lực của mình kết hợp vớicác nguồn lực bên ngoài. Luôn gắnliền việc thiết kế chương trình đàotạo với quá trình phát triển của nềnkinh tế tri thức hiện nay.2. Giáo dục đại học trong môitrường hội nhậpHội nhập kinh tế thế giới đòihỏi hệ thống đại học của VN phảinhanh chóng chuyển mình nhằmđưa ra được những sản phẩm cóchất lượng cao, đáp ứng đượcnhững đòi hỏi của nền kinh tế trithức. Bên cạnh việc nâng cao chấtlượng đào tạo, các trường đại họccũng cần có những định hướngphát triển lâu dài, tạo ra sự pháttriển bền vững và thích ứng nhanhvới những biến đổi của môi trườngcạnh tranh toàn cầu.2.1. Nền kinh tế tri thứcKhái niệm nền kinh tế tri thứcra đời trong thập niên những năm1990; với đặc điểm nổi trội là thịSố 6 (16) - Tháng 9-10/2012 PHÁT TRIỂN & HỘI NHẬP61Hướng Tới Hiện Đại Hoá Nền Giáo Dục VNtrường chất xám. Trong nền kinhtế tri thức, vốn con người là yếu tốquyết định trong quá trình tạo ragiá trị gia tăng, tạo dựng sự pháttriển bền vững của nền kinh tế xã hội, nâng cao chất lượng cuộcsống. Cũng cần có sự phân biệt rõràng giữa nền kinh tế tri thức vớinền kinh tế dựa vào công nghệthông tin; nền kinh tế tri thức là nềnkinh tế lấy sự sáng tạo tri thức làhạt nhân của quá trình sản xuất, vànhư vậy giáo dục đào tạo trở thànhđộng lực cơ bản cho sự phát triểncủa xã hội. Để hình thành nền kinhtế tri thức cần đáp ứng 4 tiêu chíchính, đó là : (1) trên 70% GDP cóđược từ những ngành sản xuất vàdịch vụ ứng dụng công nghệ cao;(2) trên 70% cơ cấu giá trị gia tănglà kết quả của lao động trí óc; (3)trên 70% lực lượng lao động xã hộilà lao động trí thức; và (4) trên 70%vốn sản xuất là vốn con người. Đểđạt được những tiêu chí trên, nềnkinh tế tri thức thường đặt trên 4 trụcột cơ bản:- Môi trường kinh tế và thể chếxã hội bảo đảm cho sự tự do sángtạo và sử dụng tri thức, tạo ra môi62trường sản xuất kinh doanh thúcđẩy sự sáng tạo và đổi mới, tạo ragiá trị gia tăng từ sự sản sinh vàsử dụng tri thức. Trong đó yếu tốquyết định đến quá trình sản xuấtlà tri thức sáng tạo; trong nền kinhtế tri thức vốn con người ngày càngtrở nên quan trọng và là một yếutố bảo đảm cho sự phát triển bềnvững của nền kinh tế.- Hệ thống giáo dục đào tạo cóchất lượng cao, công bằng và dânchủ, hình thành nguồn nhân lựcchất lượng cao thông qua việc họctập suốt đời. Trong hệ thống giáodục đó, mọi người đều có quyềnbình đẳng trong việc học tập vàtiếp cận những kiến thức mới, cũngnhư phổ biến và chia sẻ kiến thứccủa mình cho mọi người.- Hệ thống hạ tầng cơ sở thôngtin hiện đại; duy trì quá trình liênlạc, chia sẻ tri thức một cách nhanhchóng và hiệu quả. Với hệ thốngthông tin hiện đại, khả năng tiếpcận tri thức nhanh chóng và toàndiện sẽ là điều kiện cần thiết tạora những giá trị gia tăng trong sảnxuất kinh doanh. Năng lực cạnhtranh của cá nhân, tổ chức và quốcPHÁT TRIỂN & HỘI NHẬP Số 6 (16) - Tháng 9-10/2012gia từng bước được cải thiện.- H ...