Phát triển đô thị bền vững: Thực trạng và hướng đi của Việt Nam trong thời gian tới

Bài viết này đưa ra cách tiếp cận riêng dựa trên các nguyên tắc chung để hiểu được thực trạng phát triển đô thị nước ta hiện nay và phương hướng để có thể tiến tới xây dựng các đô thị một cách bền vững trong thời gian tới.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển đô thị bền vững: Thực trạng và hướng đi của Việt Nam trong thời gian tớiPHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ BỀN VỮNG: THỰC TRẠNG VÀ HƯỚNG ĐI CỦA VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI TS. Lê Thu Giang Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội Tóm tắt Phát triển bền vững ngày càng trở thành trung tâm của sự phát triển trongmọi lĩnh vực khi xã hôi bước vào thế kỉ 21. Các quốc gia trên thế giới đang hướng đếnmục tiêu xây dựng và phát triển các đô thị, các thành phố theo hướng bền vững. Pháttriển đô thị bền vững đã được nhiều học giả trong và ngoài nước nghiên cứu rất nhiềuvà đa chiều theo đối tượng nghiên cứu. Sự phát triển và tăng trưởng mạnh mẽ của cácthành phố cũng tạo ra nhiều vấn nạn, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của đô thịtrong tương lai. Bài viết này đưa ra cách tiếp cận riêng dựa trên các nguyên tắc chungđể hiểu được thực trạng phát triển đô thị nước ta hiện nay và phương hướng để có thểtiến tới xây dựng các đô thị một cách bền vững trong thời gian tới. Từ khóa: phát triển đô thị bền vững, quản lý đô thị, quy hoạch đô thị, kinhtế đô thị, môi trường đô thị. 1. Phát triển đô thị bền vững Phát triểu bền vững được hiểu là gì? Hiện nay khái niệm Phát triển bền vững (sustainable development) ngàycàng phổ biến và từng bước gây ảnh hưởng, làm thay đổi chính sách phát triển kinhtế của nhiều quốc gia trên thế giới. Năm 1987, định nghĩa do ủy ban Brundtland nêu ra khái niệm phát triển bềnvững như sau: “Một sự phát triển vừa có thể thích hợp với thời đại ngày nay, vừakhông ảnh hưởng tới việc thỏa mãn của con cháu đời sau”. Năm 1992, Hội nghị Thượng đỉnh vể trái đất tại Rio de Janeiro với chủ đề“Môi trường và trái đất” đã đưa ra Chương trình Nghị sự 21, với một kế hoạch chitiết nhằm xem xét lại sự tăng trưởng kinh tế, tiến bộ về công bằng xã hội và bảo vệmôi trường và nghiêm túc nghiên cứu vấn đề “phát triển bền vững”. Một trong sốcác nguyên tắc quan trọng nhất được nêu ra cho phát triển bền vững là: “Phát triểnbền vững cần phải đáp ứng các nhu cầu của thế hệ hiện tại mà không phương hạiđến khả năng của chúng ta đáp ứng các nhu cầu của các thế hệ trong tương lai”. Như vậy, phát triển bền vững (PTBV) được hiểu đó là một quá trình dàn xếp,thỏa hiệp các hệ thống kinh tế, tự nhiên và xã hội, tức là phát triển bền vững phải 95đảm bảo 3 mục tiêu kinh tế, xã hội và môi trường hài hòa với nhau (H.Barton,International institute for environment and development - IIED). Hình 1. Thành phố phát triển bền vững (Nguyễn Minh Vĩ, 2016) Phát triển bền vững yêu cầu phải đảm bảo sự cân bằng giữa bảo vệ môitrường tự nhiên với sự khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên phục vụ lợi ích conngười nhằm duy trì mức độ khai thác những nguồn tài nguyên ở một giới hạn nhấtđịnh cho phép, tiếp tục hỗ trợ điều kiện sống cho con người và các sinh vật sốngtrên trái đất. Phát triển bền vững còn có yếu tố xã hội hướng đến sự công bằng, ổn định,tạo điều kiện thuận lợi cho lĩnh vực phát triển con người; cố gắng cho tất cả mọingười có cơ hội phát triển tiềm năng bản thân và điều kiện sống chấp nhận được. Yếu tố kinh tế đóng một vai trò không thể thiếu trong phát triển bền vững.Nó đòi hỏi sự phát triển của hệ thống kinh tế, tăng trưởng kinh tế nhằm nâng caođời sống thu nhập của người dân và quốc gia góp phần thúc đẩy sự phát triển của xãhội. Một quốc gia giàu mạnh, người dân có cuộc sống vật chất đầy đủ sẽ nhận thứcđầy đủ hơn về phát triển bền vững. Phát triển đô thị bền vững là gì? Trên thực tế, khái niệm “phát triển đô thị bền vững” rất đa dạng. Về quản lýhành chính đô thị, đó là mối quan hệ giữa cơ quan công quyền và người dân; về môitrường đó là thái độ ứng xử của thế hệ hiện tại trong việc khai thác tài nguyên đểdành lại cho các thế hệ mai sau,... Hơn nữa, mỗi quốc gia tùy theo từng đặc điểmchính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội ở mỗi giai đoạn lại đưa ra những định nghĩacũng như các tiêu chí riêng của mình.96 Trên cơ sở nguyên lý phát triển bền vững, với đặc thù của đô thị kháiniệm phát triển đô thị bền vững (PTĐTBV) dựa trên nguyên tắc hợp nhất: Kinhtế đô thị; xã hội đô thị; môi trường sinh thái đô thị; cơ sở hạ tầng đô thị; khônggian đô thị (chứa đựng yêu cầu không gian của các thành phần ...