Phát triển du lịch cộng đồng theo định hướng bền vững tại tỉnh Sơn La

Tỉnh Sơn La nằm ở phía Tây Bắc, cách Hà Nội hơn 300 km theo Quốc lộ 6. Sơn La là một trong những địa phương có nhiều tiềm năng và lợi thế để phát triển du lịch. Với diện tích tự nhiên rộng lớn cùng nguồn tài nguyên du lịch dồi dào với rất nhiều cảnh quan, hệ thống di tích lịch sử, di sản văn hóa đa dạng và công trình thủy điện có công suất lớn nhất Đông Nam Á,…
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển du lịch cộng đồng theo định hướng bền vững tại tỉnh Sơn La Hội thảo khoa học Quốc gia Quản lý tài nguyên, môi trường và phát triển bền vững vùng Tây Bắc, Việt Nam PHÁT TRIỂN DU LỊCH CỘNG ĐỒNG THEO ĐỊNH HƯỚNG BỀN VỮNG TẠI TỈNH SƠN LA Nguyễn Hà Bảo Ngọc Khoa Kinh tế, Trường Đại học Tây Bắc Email: habaongoc@utb.edu.vn Tóm tắt: Tỉnh Sơn La nằm ở phía Tây Bắc, cách Hà Nội hơn 300 km theo Quốc lộ 6. Sơn La là một trong những địaphương có nhiều tiềm năng và lợi thế để phát triển du lịch. Với diện tích tự nhiên rộng lớn cùng nguồn tài nguyên dulịch dồi dào với rất nhiều cảnh quan, hệ thống di tích lịch sử, di sản văn hóa đa dạng và công trình thủy điện có côngsuất lớn nhất Đông Nam Á,… Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh hiện có 12 dân tộc anh em cùng sinh sống, tạo nên những nétvăn hóa đặc trưng, hấp dẫn riêng có. Đây chính là điều kiện thuận lợi để Sơn La phát triển mô hình du lịch cộng đồng -một trong những sản phẩm du lịch đặc thù của địa phương, góp phần bảo vệ tài nguyên môi trường, bảo tồn văn hóa vàmang lại lợi kinh tế cho cộng đồng dân cư. Từ khóa: Tỉnh Sơn La, du lịch cộng đồng, phát triển bền vững.1. ĐẶT VẤN ĐỀ Du lịch cộng đồng là một mô hình phát triển du lịch, trong đó cộng đồng dân cư là người cung cấp các sảnphẩm dịch vụ cho khách du lịch. Cộng đồng dân cư cũng chính là người có trách nhiệm bảo vệ tài nguyên du lịchvà họ được chia sẻ các nguồn lợi kinh tế do phát triển du lịch tạo ra. Phát triển du lịch cộng đồng sẽ tạo thêm côngăn việc làm và tăng thêm thu nhập cho cộng đồng dân cư bản địa, góp phần cho việc xóa đói giảm nghèo của địaphương. Phát triển du lịch cộng đồng với mục tiêu xóa đói giảm nghèo dứt khoát phải theo hướng bền vững. Trong dulịch cộng đồng sự lựa chọn bắt buộc là phải sử dụng có trách nhiệm các nguồn tài nguyên du lịch tự nhiên và nhânvăn. Quá trình phát triển du lịch cộng đồng phải được định hướng và quản lý theo một phương châm: Kết hợp hàihoà nhu cầu của hiện tại và tương lai trên cả hai góc độ tổ chức, sản xuất du lịch và tham gia tiêu dùng du lịch,nhằm đạt tới một mục đích bảo tồn, tái tạo và phát triển được tài nguyên tự nhiên, giữ gìn và phát huy được bảnsắc văn hoá dân tộc và hồn cốt linh thiêng của truyền thống. Điều cốt lõi của bền vững là sự cân bằng: Cân bằng giữa cung và cầu cả trong hiện tại và tương lai, thể hiệnnổi bật là yếu tố sức chứa; cân bằng giữa số lượng và chất lượng của sự phát triển; cân bằng giữa thu hút khách dulịch quốc tế và khách du lịch nội địa trong những giai đoạn nhất định; cân bằng giữa khai thác và bảo vệ, pháttriển nguồn tài nguyên du lịch lễ hội; cân bằng giữa yêu cầu phát triển và khả năng quản lý, trong đó số lượng vàchất lượng nguồn nhân lực tổ chức lễ hội và hoạt động du lịch đóng vai trò then chốt; cân bằng hoạt động du lịchvề mặt thời gian và không gian; cân bằng giữa chi phí và lợi ích... Những vấn đề này không phải lúc nào cũng cóthể thực hiện được vì thường bị sức ép của lợi ích trước mắt. Đây là những nguyên tắc khi phát triển du lịch cộngđồng góp phần xóa đói giảm nghèo phải tuân thủ nghiêm ngặt. Phát triển du lịch cộng đồng mang lại lợi ích cho người dân địa phương. Trong đó, cộng đồng dân cư tại địaphương tham gia du lịch cộng đồng với tư cách vừa là nhà tổ chức, vừa là người hưởng thụ, lại vừa chủ động cungcấp các dịch vụ như nhà nghỉ, phương tiện vận chuyển, phục vụ ăn uống, bán hàng lưu niệm, hỗ trợ du khách…Cùng với du khách, người dân là đối tượng được thụ hưởng những lợi ích hữu hình cũng như vô hình của hoạtđộng này. Phát triển du lịch thì phải có trách nhiệm với xã hội. Để phát triển kinh tế địa phương, tôn trọng nhữnggiá trị bản địa, giá trị cộng đồng thì loại hình du lịch có trách nhiệm sẽ là giải pháp để phát triển du lịch cộng đồngđúng hướng và bền vững. Suy cho cùng thì người dân phải được hưởng lợi từ sự phát triển du lịch, phát triển dulịch cộng đồng đồng nghĩa với đảm bảo sự công bằng trong việc chia sẻ nguồn thu nhập du lịch cho cộng đồnggiữa các bên tham gia. Hiện nay việc phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bền vững tại tỉnh Sơn la còn manh mún chưa có sựđồng bộ, qua trình thực hiện còn gặp nhiều vướng mắc. Bài viết này sẽ đưa ra một số vấn đề nhằm giúp phát triểndu lịch cộng đồng tại tỉnh Sơn La được phát triển một cách bền vững.536 Nguyễn Hà Bảo Ngọc2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Bài viết sử dụng phương pháp kế thừa, phương pháp nghiên cứu các tài liệu, văn bản chính sách, báo cáo tổngkết, dữ liệu thứ cấp về hoạt động du lịch cộng đồng Sơn La trong thời gian qua. Phương pháp tổng hợp ý kiếnchuyên gia, nhà quản lý trong lĩnh vực du lịch.3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU Sơn La sở hữu nguồn tiềm năng du lịch rất lớn với thiên nhiên kỳ vỹ, văn hóa đặc sắc và lịch sử hào hùng.Được thiên nhiên ban tặng một vẻ đẹp hùng vỹ, riêng có về địa hình, khí hậu, địa chất, cảnh quan và hệ sinhthái, Sơn La có sức hấp dẫn du lịch đặc biệt. Với cao nguyên Mộc Châu rộng lớn và tươi đẹp với những loàihoa nở rất nhiều ở vùng núi Tây Bắc như hoa ban, hoa mận, hoa đào; Quỳnh Nhai, Mường La với du lịch lònghồ thủy điện… Lợi thế rất lớn của du lịch Sơn La là môi trường còn rất trong lành cùng với nét độc đáo trong đời sống củađồng bào các dân tộc Tây Bắc. Đây là những điểm riêng hấp dẫn khách du lịch, khi họ muốn tìm kiếm những sựtrải nghiệm mới mẻ. Đặc biệt, việc phát triển mô hình du lịch cộng đồng là rất phù hợp với nơi đây, bởi trong điềukiện kinh tế còn khó khăn thì mô hình này không mất quá nhiều chi phí để đầu tư. Các gia đình chỉ cần cải tạo trênnền sẵn có theo một tiêu chuẩn phù hợp là có thể khai thác du lịch. Vấn đề lớ ...