Phát triển hoạt động du lịch sinh thái tại Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang - Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang

Qua việc thực hiện khảo sát thực địa, điều tra xã hội học tại địa bàn nghiên cứu, tác giả phân tích, đánh giá thực trạng khai thác hoạt động du lịch sinh thái tại khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang - Lâm Bình, trên cơ sở đó, đề xuất những giải pháp lâu dài mang tính chiến lược, nâng cao nhận thức cộng đồng địa phương, khách du lịch, doanh nghiệp du lịch nhằm khai thác hoạt động du lịch nói chung và du lịch sinh thái một cách một cách bền vững.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển hoạt động du lịch sinh thái tại Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang - Lâm Bình, tỉnh Tuyên QuangPHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG DU LỊCH SINH THÁI TẠIKHU BẢO TỒN THIÊN NHIÊN NA HANG - LÂM BÌNH , TỈNH TUYÊN QUANG Đỗ Tuyết Ngân1 Tóm tắt: Khu bảo tồn sinh thái Na Hang - Lâm Bình (Tuyên Quang) được quyhoạch là khu bảo tồn sinh thái tự nhiên từ năm 1994, nằm giữa sông Gâm và sông Năng,có hệ sinh thái đa dạng với nhiều loài động, thực vật quý hiếm, hệ thống hang độc đáo,kỳ thú; được đánh giá có nguồn tài nguyên vô cùng quí giá để khai thác các loại hìnhsản phẩm du lịch thân thiện với môi trường như du lịch sinh thái, trải nghiệm, du lịchkhám phá, du lịch xanh, v.v. Tuy nhiên, cũng giống như nhiều loại hình kinh tế khác, hoạtđộng du lịch sinh thái tại đây cũng không tránh khỏi việc gây ra những ảnh hưởng tiêucực đến môi trường tự nhiên và xã hội. Qua việc thực hiện khảo sát thực địa, điều traxã hội học tại địa bàn nghiên cứu, tác giả phân tích, đánh giá thực trạng khai thác hoạtđộng du lịch sinh thái tại khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang - Lâm Bình, trên cơ sở đó, đềxuất những giải pháp lâu dài mang tính chiến lược, nâng cao nhận thức cộng đồng địaphương, khách du lịch, doanh nghiệp du lịch nhằm khai thác hoạt động du lịch nói chungvà du lịch sinh thái một cách một cách bền vững. Từ khóa: du lịch sinh thái, khu bảo tồn thiên nhiên, tác động, môi trường tự nhiên,môi trường xã hội. 1. Mở đầu Theo Điều 4, Chương I của Luật Du lịch Việt Nam (2017), du lịch sinh thái(DLST) là hình thức du lịch dựa vào thiên nhiên, gắn với bản sắc văn hoá địa phươngvới sự tham gia của cộng đồng nhằm phát triển bền vững [3]. Trong đó, hoạt động dulịch sinh thái tối thiểu phải đạt được 2 trong 4 tiêu chí liên quan đến vấn đề tính thânthiện môi trường, tính giáo dục cao, góp phần phát triển kinh tế và mang lại lợi íchcho cộng đồng địa phương (CĐĐP) [1]. Khu Bảo tồn thiên nhiên (KBTTN) Na Hang- Lâm Bình là một điểm đến mới, so sánh lợi thế với các địa phương khác ở miềnBắc Việt Nam, nơi đây là hệ môi trường sinh thái tự nhiên rừng nguyên sinh có sự đadạng sinh học cao, cộng đồng dân tộc đa dạng, giàu bản sắc văn hóa [5]. Tuy nhiên,do mới đưa vào khai thác hoạt động du lịch nên việc phát sinh những vấn đề về quảnlí môi trường (tự nhiên, xã hội) còn tồn tại bất cập. Nếu tình trạng này tiếp diễn, vềlâu dài các nguồn tài nguyên sẽ bị cạn kiệt và ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình pháttriển và tồn tại của con người. Việc nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm hạn chếtối đa những tác động tiêu cực từ hoạt động du lịch nói chung và du lịch sinh thái nóiriêng sẽ giúp đáp ứng đồng thời các yêu cầu về kinh tế - xã hội và môi trường, bảo1. Thạc sĩ, Trường Đại học Khoa học - Đại học Thái Nguyên18 ĐỖ TUYẾT NGÂNđảm hài hòa lợi ích của các chủ thể tham gia hoạt động du lịch, không làm tổn hạiđến khả năng đáp ứng nhu cầu về du lịch trong tương lai. 2. Nội dung 2.1. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp thu thập và xử lí số liệu: tác giả thực hiện việc thu thập các nghiêncứu, văn bản, tài liệu lí luận, các bài báo, công bố nghiên cứu khác nhau về du lịch sinhthái, từ đó lựa chọn thông tin quan trọng phục vụ cho đề tài nghiên cứu của mình. Cácthông tin được thu thập từ các đề tài, sách, bài báo khoa học, giáo trình luận văn, đề ánnghiên cứu, từ các nguồn khác nhau, các thông tin các hoạt động du lịch ở Tuyên Quangđược tập trung thu thập ở Sở VHTT&DL tỉnh Tuyên Quang và cơ quan ban ngành phụtrách trực tiếp tại khu BTTN Na Hang - Lâm Bình. - Phương pháp điều tra theo tuyến: Với địa điểm nghiên cứu là khu bảo tồn thiênnhiên thuộc 2 huyện Na Hang và Lâm Bình, diện tích hơn 40.000 ha, các hoạt độngnghiên cứu, đánh giá tại thực địa diễn ra tại các tuyến/điểm gồm: bến Thủy thuộc 2 huyện(bến thủy Thượng Lâm, Lâm Bình - bến thủy hồ thủy điện Na Hang); danh thắng CọcVài, thác Khuổi Nhi (huyện Lâm Bình), thác Mơ (huyện Na Hang). - Phương pháp phỏng vấn: Nghiên cứu đã lựa chọn đối tượng phỏng vấ là khách dulịch và cộng đồng địa phương với các câu hỏi nhằm thu thập thông tin về ảnh hưởng củadu lịch sinh thái tới môi trường tự nhiên và xã hội tại khu BTTN Na Hang - Lâm Bình . 2.2. Kết quả nghiên cứu và thảo luận 2.2.1. Thực trạng hoạt động du lịch sinh thái tại KBTTN Na Hang - Lâm Bình 2.2.1.1. Khái quát về KBTTN Na Hang - Lâm Bình Nằm cách trung tâm thành phố Tuyên Quang 108km về phía Bắc, giáp ba tỉnhHà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Khu BTTN thuộc Na Hang - Lâm Bình thuộc địabàn hai huyện Na Hang - Lâm Bình. Đây là một trong ba khu du lịch trọng điểm củatỉnh Tuyên Quang, được Ủy ban Nhân dân tỉnh Tuyên Quang phê duyệt quy hoạchtổng thể phát triển du lịch đến năm 2020 và định hướng đến năm 2030. Khu bảo tồnthiên nhiên Na Hang - Lâm Bình Được thành lập trên quyết định số 274/UB-QĐngày 09/05/1994 của UBND tỉnh Tuyên Quang, với diện tích 22.401,5 ha nằm trênđịa bàn 4 xã Khau Tinh, Côn Lôn, Sơn Phú vàThanh Tương. Theo Wikramanayakevà cộng sự (1997), hệ động vật trong khu bảo tồn có độ đa dạng sinh học cao, đãghi nhận được 90 loài thú, 263 loài chim, 61 loài bò sát, 35 loài lưỡng cư. Có 13loài thú trong Sách đỏ Việt Nam. Đặc biệt đây là nơi duy nhất ở Việt Nam có loàiVoọc mũi hếch sinh sống với quần thể lớn nhất. Tổ hợp rừng trên núi đá vôi Na hangnằm trong hệ sinh thái rừng cận nhiệt đới Bắc Đông Dương. Tại đây có 8 loài khỉhầu bị đe dọa tuyệt chủng mang tính toàn cầu. Vùng phân bố thế giới của loài Voọcmũi hếch và Voọc đầu trắng đều ở trong hệ sinh thái này. Chính vì vậy, Quỹ bảo tồn 19TÁC ĐỘNG CỦA HOẠT ĐỘNG DU LỊCH SINH THÁI TỚI MÔI TRƯỜNG...thiên nhiên thế giới của Mỹ (WWF-US) đã xác định đây là trong trong 223 hệ sinhthái có giá trị đa dạng sinh học cao nhất trên thế giới [2]. ...