Phát triển thư viện số: Những vấn đề cần xem xét

Bài viết này khái quát các quan niệm khác nhau về thư viện số. Nêu rõ vai trò và mục đích của thư viện số. Giới thiệu bảy vấn đề cần xem xét khi phát triển thư viện số của Mạng lưới các trung tâm xuất sắc về thư viện số DELOS: tổ chức; nội dung; người dùng; tính năng; chính sách; chất lượng; kiến trúc.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển thư viện số: Những vấn đề cần xem xétNghiïn cûáu - Trao àöíi PHAÁT TRIÏÍN THÛ VIÏÅN SÖË: NHÛÄNG VÊËN ÀÏÌ CÊÌN XEM XEÁT ThS Cao Minh Kiïím Höåi Thöng tin Khoa hoåc vaâ Cöng nghïå Viïåt Nam Toám tùæt: Khaái quaát caác quan niïåm khaác nhau vïì thû viïån söë. Nïu roä vai troâ vaâ muåc àñch cuãa thû viïån söë. Giúái thiïåu baãy vêën àïì cêìn xem xeát khi phaát triïín thû viïån söë cuãa Maång lûúái caác trung têm xuêët sùæc vïì thû viïån söë DELOS: töí chûác; nöåi dung; ngûúâi duâng; tñnh nùng; chñnh saách; chêët lûúång; kiïën truác. Tûâ khoáa: thû viïån söë; àõnh nghôa thû viïån söë; phaát triïín thû viïån söë; DELOS. Development of digital libraries: Problems to be considered Summary: Outlines different concepts on digital library; makes clear the role and purpose of digital library; presents 7 problems to be considered when developing digi- tal libraries of the Network of Excellence on Digital Libraries (DELOS): organization; content; users; ability; policy; quality; architecture. Keywords: digital library; digital library definition; digital library development; DELOS Múã àêìu têåp taâi liïåu vïì lõch sûã vaâ vùn hoaá Phaáp. Vúái Trong baâi baáo “Going digital: Special “Tiïën túái söë hoaá”, Michael Lesk aám chó report” (taåm dõch laâ “Tiïën túái söë hoaá: Baáo viïåc xêy dûång thû viïån söë hiïån àaåi laâ möåt caáo àùåc biïåt”) àùng trïn taåp chñ “Scientific xu thïë. Hiïån nay, sûå phaát triïín nhanh choáng American” söë 3/1997, taác giaã Michael cuãa khoa hoåc vaâ cöng nghïå noái chung, cöng Lesk, möåt chuyïn gia cöng nghïå thöng tin nghïå thöng tin vaâ truyïìn thöng (CNTT-TT) trong lônh vûåc thû viïån, àaä nhêån xeát “thû noái riïng, àaä taác àöång maånh meä àïën hoaåt viïån söë seä laâm lu múâ Internet” [10]. àöång thöng tin - thû viïån, vaâ möåt trong söë Michael Lesk nhêån àõnh rùçng, nhûäng toaâ biïíu hiïån roä neát laâ viïåc xêy dûång vaâ phaát nhaâ khöíng löì cuãa Thû viïån Quöëc gia Phaáp, triïín thû viïån söë àûúåc triïín khai maånh meä àûúåc goåi laâ Thaáp Tolbiac, vúái khoaãng 395 km trong nhiïìu thû viïån vaâ trung têm thöng tin. giaá saách chûáa khoaãng 22 triïåu saách, coá thïí Baâi viïët naây trònh baây quan niïåm vïì thû seä vûâa laâ àêìu tiïn vûâa laâ cuöëi cuâng thuöåc viïån söë vaâ nhûäng khña caånh cêìn xem xeát khi loaåi naây. Laâ cuöëi cuâng, búãi coá leä khoá coá xêy dûång vaâ phaát triïín thû viïån söë. quöëc gia naâo coá àuã tiïìn àïí xêy dûång cöng 1. Quan niïåm vïì thû viïån söë trònh quy mö nhû vêåy. Laâ àêìu tiïn, búãi Thû Mùåc duâ khaái niïåm thû viïån söë (digital viïån Quöëc gia Phaáp coá thïí seä hoaân thaânh library) àaä àûúåc sûã duång röång raäi trïn thïë cöng viïåc quan troång: taåo lêåp vaâ cung cêëp giúái tûâ khaá lêu nhûng úã Viïåt Nam dûúâng khaã nùng truy cêåp söë/àiïån tûã àïën 110.000 nhû chûa coá sûå thöëng nhêët vïì caách hiïíu THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2014 3 Nghiïn cûáu - Trao àöíi khaái niïåm naây. Möåt söë ngûúâi cho rùçng, àõnh nghôa chung hún, loãng leão hún vïì thû nhûäng khaái niïåm “thû viïån àiïån tûã”, “thû viïån: “Thû viïån laâ sûu têåp coá töí chûác caác taâi viïån söë”, “thû viïån aão” laâ duâng àïí chó liïåu àûúåc lûåa choån vaâ xûã lyá cho nhoám ngûúâi nhûäng cêëp àöå phaát triïín khaác nhau cuãa mö muåc tiïu xaác àõnh sûã duång” [12]. Trong taâi hònh thû viïån (tûâ thû viïån truyïìn thöëng, àïën liïåu Cêím nang nghïì thû viïån cuãa TS Lï thû viïån àa phûúng tiïån, thû viïån àiïån tûã, Vùn Viïët, àõnh nghôa thû viïån cuãa cao hún laâ thû viïån söë, thû viïån aão), trong UNESCO àûúåc trñch dêîn nhû sau: “Thû khi möåt söë khaác laåi coi nhûäng thuêåt ngûä àoá viïån, khöng phuå thuöåc vaâo tïn goåi cuãa noá, chó laâ caách duâng tûâ khaác nhau vaâ vïì baãn laâ bêët kyâ böå sûu têåp coá töí chûác cuãa saách, êën chêët àïìu duâng àïí chó möåt mö hònh hoaåt phêím àõnh kyâ hoùåc caác taâi liïåu khaác, kïí caã àöång thû viïån-thû viïån söë, nhûäng thuêåt ngûä àöì hoaå, nghe nhòn, vaâ nhên viïn phuåc vuå coá naây tûúng àûúng nhau vaâ coá thïí àûúåc duâng traách nhiïåm töí chûác cho baån àoåc sûã duång lêîn cho nhau. caác taâi liïåu àoá nhùçm muåc àñch thöng tin, Quan niïåm thûá nhêët xuêët phaát tûâ caách nghiïn cûáu khoa hoåc, giaáo duåc hoùåc giaãi nhòn thû viïån nhû möåt thiïët chïë, möåt chónh trñ” [11]. Nhû vêåy, möåt böå sûu têåp coá töí thïí töí chûác (cú quan, àún võ sûå nghiïåp). chûác cuãa caác taâi liïåu, àûúåc choån loåc, àûúåc Àiïìu naây coá thïí thêëy khaá roä úã Dûå thaão Luêåt quaãn lyá möåt caách khoa hoåc nhùçm phuåc vuå Thû viïån cuãa Viïåt Nam, trong àoá khöng coá ngûúâi duâng tin muåc tiïu àûúåc coi laâ thû cuåm tûâ “thû viïån söë” maâ chó coá cuåm tûâ “thû viïån. Quan niïåm röång nhû vêåy vïì thû viïån viïån àiïån tûã” [7]. Theo Dûå thaão naây, “Thû cuäng àûúåc thïí hiïån trong quan niïåm röång viïån laâ thiïët chïë vùn hoaá coá chûác nùng thu vïì thû viïån söë. Trong Tuyïn ngön Thû viïån thêåp, lûu giûä, xûã lyá, töí chûác, baão quaãn taâi söë àûúåc IFLA vaâ UNESCO thöng qua, thû ...