Phòng ngừa tai biến mạch máu não thế nào?

Tai biến mạch máu não (TBMMN) là một thuật ngữ chung để chỉ các bệnh nhồi máu não (do tắc mạch não) và chảy máu não (do xuất huyết não). Bệnh hay gặp ở người lớn tuổi. Nguyên nhân chủ yếu của bệnh là do vữa xơ động mạch và tăng huyết áp. Đôi khi do các cục huyết khối từ nơi khác gây thuyên tắc động mạch não như huyết khối trong tâm nhĩ, tâm thất hay gặp ở những bệnh nhân bị rối loạn nhịp tim (rung nhĩ), nhồi máu cơ tim, suy tim nặng, bệnh van...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phòng ngừa tai biến mạch máu não thế nào? Phòng ngừa tai biến mạch máu não thế nào? Tai biến mạch máu não (TBMMN) là một thuật ngữ chung để chỉ cácbệnh nhồi máu não (do tắc mạch não) và chảy máu não (do xuất huyết não).Bệnh hay gặp ở người lớn tuổi. Nguyên nhân chủ yếu của bệnh là do vữa xơđộng mạch và tăng huyết áp. Đôi khi do các cục huyết khối từ nơi khác gâythuyên tắc động mạch não như huyết khối trong tâm nhĩ, tâm thất hay gặp ởnhững bệnh nhân bị rối loạn nhịp tim (rung nhĩ), nhồi máu cơ tim, suy timnặng, bệnh van tim... Việc phòng ngừa bệnh phụ thuộc vào các yếu tố nguycơ của mỗi người. Những ai có nguy cơ bị TBMMN? TBMMN là tình trạng một phần não bị hư hại đột ngột do mất máunuôi do tắc hoặc vỡ mạch máu não. Khi thiếu máu lên não, các tế bào não sẽngưng hoạt động và sẽ chết đi trong vài phút. Hậu quả là các vùng cơ thể dophần não đó điều khiển sẽ ngưng hoạt động, dẫn tới yếu liệt, tê, mất cảmgiác nửa người, không nói được hoặc hôn mê, thậm chí là tử vong nếukhông được cấp cứu kịp thời. Nhiều trường hợp được cứu sống nhưng có thểbị tàn phế suốt đời, giảm tuổi thọ và không còn khả năng lao động, khó hoànhập cuộc sống bình thường. TBMMN xuất hiện do lòng động mạch máu nuôi não bị tắc do mảngxơ mỡ đóng ở thành mạch dày lên dần, làm hẹp lòng mạch; Xuất hiện cụcmáu đông di chuyển từ tim do tim bị bệnh loạn nhịp hoặc bệnh hẹp - hở vantim khiến máu ứ lại, đóng thành cục máu đông trong tim, sau đó chảy lênnão làm kẹt lại gây tắc mạch máu não; Xuất huyết não (mạch máu bị vỡ làmchảy máu, chèn ép não bộ) và xuất huyết khoang dưới nhện (mạch máu bịphình rồi vỡ ra làm máu chảy vào khoang trống bao quanh não). Người có nguy cơ TBMMN cao là người trên 55 tuổi, người bị tănghuyết áp, đái tháo đường, vữa xơ động mạch, rối loạn lipid máu, các bệnhmạch vành, van tim, loạn nhịp tim, hút thuốc lá, béo phì- thừa cân, lười vậnđộng và bị stress nặng hay thường xuyên. Phòng ngừa bệnh như thế nào? Mặc dù TBMMN là bệnh nguy hiểm song hoàn toàn có thể giảm đượcnguy cơ bệnh nếu biết cách phòng ngừa, đó là: Liệu pháp thay đổi lối sống (thực hiện chế độ ăn kiêng và hoạt độngthể lực) là biện pháp quan trọng làm giảm nguy cơ bị vữa xơ động mạch nóichung và tai biến mạch máu não nói riêng. Liệu pháp thay đổi lối sống baogồm: Cai thuốc lá; có chế độ dinh dưỡng giàu vitamin, khoáng chất, hạn chếăn quá nhiều chất béo và các thực phẩm giàu calo, liệu pháp dinh dưỡng cònnhằm làm giảm lượng lipid máu, giảm huyết áp và giảm đường máu nếubệnh nhân bị đái tháo đường; Tăng hoạt động thể lực sẽ làm cải thiện tìnhtrạng tim mạch và làm cải thiện các yếu tố nguy cơ tim mạch như rối loạnlipid máu, béo phì và tăng huyết áp. Phòng ngừa tình trạng đông máu bằng thuốc: Tình trạng tăng đông cóthể ảnh hưởng đến bệnh lý tim mạch. Điều trị bằng aspirin có lợi trongphòng ngừa tiên phát và thứ phát cho các bệnh nhân bị nhồi máu não. Liềuđiều trị nên lựa chọn là liều có hiệu quả cao nhất với tác dụng phụ ít nhất.Các bệnh nhân có nguy cơ cao hay những người có kèm theo tăng huyết áp,rối loạn lipid máu hoặc bệnh tim mạch (bệnh động mạch vành, đột quỵ haybệnh mạch máu ngoại biên) nên được điều trị bằng aspirin 75-100 mg/ngày.Nếu bệnh nhân bị dị ứng với aspirin, các thuốc ức chế ngưng tập tiểu cầukhác như clopidogrel 75mg/ngày có thể được dùng thay thế ở các bệnh nhâncó nguy cơ cao. Điều trị rối loạn lipid máu: Những người trên 45 tuổi cần được kiểmtra lipid máu định kỳ, bao gồm cholesterol toàn phần, LDL-C, triglycerid vàHDL-C sau khi nhịn đói 10-12 giờ. Nên kiểm tra định kỳ lượng lipid máu 6-12 tháng/lần. Mục tiêu điều trị rối loạn lipid máu là LDL-C dưới 2,6 mmol/l(100mg/dl), triglycerid dưới 2,3 mmol/l (200 mg/dl) và HDL-C bằng hoặctrên 1,0mmol/l (40mg/dl). Tuy nhiên, cần cân nhắc giữa lợi ích và giá thành,cũng như các tác dụng phụ có thể gặp khi dùng thuốc liều cao. Điều trị bằngthuốc phải kết hợp với liệu pháp thay đổi lối sống. Liều thuốc được tăng dầnđến khi đạt được nồng độ LDL-C mục tiêu. Kiểm soát trị số huyết áp: Tăng huyết áp rất hay gặp ở người có tuổi.Tăng huyết áp làm tăng nguy cơ bị các biến chứng tim mạch (đột quỵ, bệnhđộng mạch vành và mạch máu ngoại biên). Mục tiêu điều trị nhằm đạt trị sốhuyết áp dưới 140/90mmHg. Thay đổi lối sống và dùng thuốc được áp dụngcho các bệnh nhân có huyết áp trên 140/90mmHg. Các nghiên c ứu gần đâycho thấy việc quan trọng nhất trong điều trị tăng huyết áp là đạt được trị sốhuyết áp mục tiêu. Nguyên tắc sử dụng thuốc hạ áp là nên bắt đầu với mộtthuốc liều thấp hoặc phối hợp các nhóm thuốc với liều thấp để vừa đạt đượchiệu quả điều trị vừa làm giảm tác dụng phụ. Lưu ý: Trong mùa hè, thời tiết nắng nóng sẽ là yếu tố làm gia tăng cácca TBMMN, vì vậy những bệnh nhân đã từng bị TBMMN và những ngườicó nguy cơ phải đặc biệt chú ý đến các biện pháp phòng bệnh, tránh hoạt ...